فهرست مطالب
از آنجایی که اکثر بازارهای مالی از جمله بازار ارزهای دیجیتال دو طرفه هستند، خرید و فروش استقراضی دو روش معاملاتی هستند که به معامله‌گران اجازه می‌دهند تا هم در بازارهای صعودی و هم بازارهای نزولی کسب سود کنند. با استفاده از فروش استقراضی یا پوزیشن شورت، می‌توان از بازارهای نزولی سود گرفته و همچنین ریسک سبد دارایی را مدیریت یا Hedge کرد.
اما این نوع از معاملات ریسک‌هایی را نیز در پی دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به شورت اسکوئیز (Short Squeeze) یا فشار مواضع استقراضی اشاره کرد. در ادامه مقاله مفهوم شورت اسکوئیز، نحوه رخ دادن آن و چگونگی آمادگی در برابر فشار مواضع استقراضی را بررسی می‌کنیم.
اگر با مفهوم فروش استقراضی آشنایی ندارید، توصیه می‌کنیم این مطلب را مطالعه کنید.
شورت اسکوئیز به زبان ساده
شورت اسکوئیز زمانی رخ می‌دهد که قیمت با شدت زیادی افزایش پیدا کرده و دلیل این افزایش قیمت، بسته شدن معاملات فروش و به دنبال آن افزایش تقاضای بیشتر در بازار است. فروشندگان یا دارندگان پوزیشن شورت در بازار، بر روی کاهش قیمت یک دارایی در آینده شرط بسته‌اند.
در صورتی که قیمت، برعکس تصور فروشندگان عمل کرده و به سمت بالا حرکت کند، معاملات فروش با برخورد به حد ضرر یا لیکویید شدن بسته شده و حتی ممکن است خود معامله‌گر برای جلوگیری از ضرر بیشتر، از معامله خارج شود.
بسته شدن معاملات فروش استقراضی در واقع با بازخرید دارایی انجام می‌شود. در این صورت، خروج معامله‌گران از پوزیشن شورت به قدرت خریداران می‌افزاید و موجب افزایش شدیدتر قیمت می‌شود. به همین دلیل معمولا زمانی که شورت اسکوئیز رخ می‌دهد، حجم معاملات بشدت افزایش پیدا کرده است.
لانگ اسکوئیز دقیقا برعکس شورت اسکوئیز است و معمولا کمتر رخ می‌دهد. در این حالت، افت قیمت باعث می‌شود که خریداران و دارندگان پوزیشن لانگ برای جلوگیری از ضرر بیشتر، از معاملات خود خارج شوند که این امر باعث افزایش عرضه و در نتیجه کاهش قیمت دارایی می‌شود.
فشار مواضع استقراضی چگونه رخ می‌دهد؟
شورت اسکوئیز زمانی رخ می‌دهد که در اثر افزایش تقاضا، فشار خرید شکل بگیرد. این فشار خرید ناگهانی در نهایت باعث می‌شود حجم بالایی از معاملات فروش در اثر برخورد به حد ضرر یا توسط معامله‌گر بسته شود که این امر باعث چندین برابر شدن تقاضا در بازار و افزایش شدیدتر قیمت می‌شود.
شورت اسکوئیز در هر بازار مالی که از معاملات فروش یا پوزیشن شورت پشتیبانی می‌کند، ممکن است رخ دهد. برای رخ دادن یک شورت اسکوئیز نیاز است تا موقعیت‌های فروش نسبت به خرید بسیار بیشتر باشد؛ در این صورت نقدینگی بیشتری وجود دارد تا در تله‌ی فشار مواضع استقراضی قرار بگیرد و موجب افزایش قیمت شود.
به همین دلیل نسبت پوزیشن‌های خرید و فروش (Long/Short Ratio) ابزار مفیدی برای معامله‌گران است تا بتوانند احساسات بازار را مشاهده کرده و همچنین احتمال رخ‌دادن یک شورت اسکوئیز را پیش‌بینی کنند. بعضی از معامله‌گران حرفه‌ای به دنبال موقعیت‌های پر پتانسیل شورت اسکوئیز می‌گردند تا قبل از رخ‌دادن آن یک پوزیشن خرید گرفته و پس از فشار خرید و جهش ناگهانی قیمت دارایی‌های خود را بفروش برسانند.
مثالی برای شورت اسکوئیز
فشار مواضع استقراضی یک اتفاق نسبتا رایج در بازار ارزهای دیجیتال است که در تاریخچه نوسانات قیمتی بیت کوین نیز شاهد آن بوده‌ایم. از آنجایی که در بازار مشتقات بیت کوین و معاملات فیوچرز آن از اهرم‌های بالایی استفاده می‌شود، به سادگی و با نوسانات نه چندان زیاد، معامله‌گران زیادی به تله می‌افتند و با خروج از معاملات خود موجب رخ‌دادن شورت اسکوئیز می‌شوند.
اگر می‌خواهید در تله‌ی شورت اسکوئیز گیر نکنید، سعی کنید از اهرم‌های بالا استفاده نکرده و همچنین یک استراتژی مدیریت ریسک داشته باشید.
در شکل بالا، نمودار 4 ساعته بیت کوین در سال 2021 را مشاهده می‌کنید. پس از یک روند نزولی نسبتا طولانی و فرسایشی، در حالی که معامله‌گران پیش‌بینی می‌کردند که قیمت کاهش بیشتری را تجربه کند، بیت کوین پس از شکست خط روند نزولی بصورت ناگهانی و با شدت بالایی افزایش قیمت را تجربه می‌کند. این افزایش قیمت همراه با افزایش حجم معاملات بوده که حاکی از رخ دادن یک شورت اسکوئیز است.
محافظت از معاملات در برابر شورت اسکوئیز
چندین روش وجود دارد تا معامله‌گران به واسطه آن بتوانند از ضرر زیاد در برابر شورت اسکوئیز جلوگیری کرده و شدت آن را کمتر کنند:
1- قراردادن حد ضرر برای معاملات فروش
با توجه به مقدار ریسکی که برای هر معامله خود در نظر می‌گیرید، حد ضرر خود را ثبت کنید. برای مثال اگر بر روی ارز دیجیتال اتریوم در قیمت 4000 دلار یک پوزیشن شورت گرفته‌اید و تا 10 درصد پتانسیل قبول ریسک دارید، حد ضرر خود را روی قیمت 3600 دلار قرار دهید. به محض اینکه قیمت به 3600 دلار برسد، معامله شما بسته شده و از ضرر بیشتر جلوگیری می‌کند.
2- پوشش ریسک (Hedge Risk) موقعیت فروش با پوزیشن لانگ
شما می‌توانید بر روی یک ارز، پوزیشن شورت باز کرده و همزمان مقداری از همان دارایی را خریداری کنید. در واقع شما با این‌کار بر علیه خود شرط‌بسته‌اید اما اگر قیمت افزایش پیدا کند، ضرر خود را کاهش داده و می‌توانید از این افزایش قیمت، سود کسب کنید.
چگونه شورت اسکوئیز را پیش‌بینی کنیم؟
فشار مواضع استقراضی معمولا سریع رخ می‌دهد و به غیر قابل پیش‌بینی بودن معروف است اما روش‌هایی وجود دارد که با کمک آن بتوان شورت اسکوئیز را پیش‌بینی کرد. در ادامه این روش‌ها را بررسی می‌کنیم.
1- فشار خرید بالا
اگر افزایش ناگهانی در حجم خرید ارز دیجیتال مورد نظر خود مشاهده کردید مراقب باشید، چون امکان رخ‌دادن یک شورت اسکوئیز در ادامه وجود دارد. برای مثال، ممکن است در لیست سفارشات (Order Book) یک رمزارز شاهد افزایش تقاضا باشید، به شکلی که حجم و تعداد سفارشات خرید بصورت ناگهانی افزایش پیدا کنند. در این صورت می‌توانیم در ادامه منتظر یک فشار مواضع استقراضی باشیم.
2- نسبت معاملات خرید و فروش
نسبت معاملات خرید و فروش (Long/Short Interest Ratio) نشاندهنده احساسات بازار است و از تقسیم حجم معاملات لانگ و شورت به دست می‌آید. در صورتی که حجم معاملات شورت به صورت چشم‌گیری بیشتر از معاملات لانگ باشد، نشاندهنده آن است که معامله‌گران انتظار دارند قیمت‌ها کاهش پیدا کرده و نقدینگی زیادی را بر روی آن شرط بسته‌اند. در صورتی که قیمت افزایش پیدا کند، مقدار زیادی از معاملات شورت بسته شده و این اتفاق باعث افزایش تقاضا و شورت اسکوئیز می‌شود.
3– نرخ بهره معاملات فروش
نرخ بهره معاملات فروش (Short Interest) نشاندهنده تعداد توکن‌های فروخته شده نسبت به کل رمزارزهای موجود است. برای مثال اگر یک رمزارز در مجموع 100,000 توکن داشته باشد و 20,000 توکن آن در معاملات شورت به فروش رسیده باشد، نرخ بهره 20 درصد است. هرچه نرخ بهره معاملات فروش بیشتر باشد، احتمال رخ‌دادن شورت اسکوئیز بالاتر می‌رود.
4- اندیکاتور RSI در محدوده زیر 30
اندیکاتور RSI نشاندهنده شرایط “فروش بیش از حد” و “خرید بیش از حد” است و این کار را با مقیاسی از 0 تا 100 انجام می‌دهد. زمانی که این اندیکاتور در محدوده پایین 30 قراردارد، نشاندهنده آن است که عرضه و فروش در آن دارایی بیش از حد بوده و ممکن است در ادامه تقاضا در آن بالا رفته و موجب افزایش قیمت دارایی شود هر کدام از این افزایش قیمت‌ها ممکن است در ادامه باعث شورت اسکوئیز شود.
برای آشنایی کامل با طرز کار اندیکاتور RSI، پیشنهاد می‌شود این مقاله را بخوانید.
جمع‌بندی
بازارهای مالی پر از نوسانات غیرقابل پیش‌بینی هستند و بازار ارزهای دیجیتال نیز یکی از پرریسک‌ترین آنهاست. معاملات در این بازار، چه خرید و چه فروش شامل ریسک‌های متفاوتی از جمله نوسانات بالا و ناگهانی می‌شوند. از آنجایی که حجم معاملات در این بازار نیز بالاست، ممکن است بر اثر فشار خرید یا دستکاری بازار توسط افراد ثروتمند، مقدار زیادی از معاملات فروش بسته شده و موجب افزایش ناگهانی قیمت یا شورت اسکوئیز شود.
می‌توان از ضرر بالا در شورت اسکوئیز با چندین روش که در مقاله ذکر شده، جلوگیری کرد. همچنین روش اختصاصی برای پیش‌بینی فشار مواضع استقراضی و استفاده از آن وجود ندارد اما با استفاده از چندین شاخص و اندیکاتور، می‌توان احتمال وقوع آن را پیش‌بینی کرد و از انجام معاملات فروش خودداری کرده یا با استفاده از معاملات خرید، از فشار مواضع استقراضی و افزایش قیمت به نفع خود استفاده نمود.