مارجین تریدینگ در کنار اسپات تریدینگ، معاملات فیوچرز و آپشن یکی از روش‌های معاملاتی قابل انجام در بازار رمزارزها است که با قابلیت‌هایی مانند وام گرفتن پول از شخص ثالث برای انجام معامله و اضافه کردن اهرم به معامله، امکان رسیدن به سود و همین طور ریسک بیشتری را برای معامله‌گر فراهم می‌کند. در ادامه‌ با معاملات مارجین، نحوه انجام آن، انواع روش‌های معاملات مارجین و مزایا و معایب آن آشنا خواهیم شد. مارجین تریدینگ چیست؟ معاملات مارجین یا مارجین تریدینگ یکی دیگر از روش‌های انجام معاملات در بازارهای مالی از جمله بازار ارزهای دیجیتال است. این روش دو نکته متمایز نسبت به سایر روش‌های معاملاتی دارد که این دست از معاملات را برای معامله‌گران جذاب می‌کند. قرض گرفتن پول از شخص ثالث: معامله‌گر می‌تواند در صرافی‌ای که معاملات مارجین انجام می‌دهد، حساب مارجین افتتاح کرده و برای انجام معامله خود پول قرض بگیرد و در انتهای معامله، مبلغ وام گرفته شده را به‌همراه کارمزد به صرافی برگرداند.استفاده از اهرم (Leverage): معامله‌گر با استفاده از اهرم می‌تواند با چند برابر پولی که در اختیار دارد، وارد معامله شود تا سود و همینطور ریسک معامله‌ی خود را چند برابر کند. اهرم معمولا با یک نسبت تعیین می‌شود مثلا یک به پنج (1:5) یعنی معامله با پنج برابر سرمایه‌ای که در اختیار معامله‌گر قرار دارد. برای مثال، شما با موجودی 40 هزار دلار و تحلیل صعود قیمت بیت کوین از 40 هزار به 60 هزار دلار، یک معامله با اهرم 3 بر روی بیت کوین 40 هزار دلاری باز می‌کنید. در حالت عادی و در اسپات تریدینگ شما با این شرایط می‌توانید تنها یک بیت کوین خریداری کنید اما در مارجین تریدینگ با شرایط ذکر شده، شما در واقع وارد معامله‌ای شده‌اید که در آن 3 عدد بیت کوین در اختیار دارید. حال اگر بیت کوین به اهداف مورد نظر برسد، سود شما سه برابر می‌شود و در نهایت و با پایان معامله پولی که از صرافی وام گرفته‌اید را به آن پس می‌دهید. فراموش نکنید در صورتی که بیت کوین خلاف جهت معامله‌ی شما حرکت کند نیز ضرر شما سه برابر شده و صرافی پول خود را پس می‌گیرد، حتی اگر نیاز به باز پس گیری تمام سرمایه شما باشد! کال مارجین (Margin Call) در صورتی که معامله مارجین بر خلاف انتظار معامله‌گر پیش برود و در جهت عکس حرکت کند، زمانی که ضرر معامله به اندازه وجه تضمین ابتدایی برسد معامله توسط صرافی بسته شده و اصطلاحا کال مارجین می‌شود. برای مثال، شما با سرمایه 10 دلار و با اهرم 10 بر روی اتریوم با هدف بالا رفتن قیمت، معامله مارجین باز می‌کنید یعنی در واقع با 100 دلار سرمایه که 90 دلار آن از صرافی وام گرفته شده و 10 دلار آن متعلق به خودتان است، وارد معامله بر روی اتریوم می‌شوید. حال در صورتی که قیمت 10 درصد به سمت پایین و بر خلاف معامله مارجین شما حرکت کند، در واقع سرمایه 100 دلاری وارد شده در معامله به 90 دلار تبدیل شده است و 10 دلاری که شما به عنوان تضمین ارائه داده‌اید از دست رفته است. در این شرایط صرافی ریسکی را متحمل نشده و تمام پولی که به شما وام داده است را بلافاصله از معامله خارج می‌کند و سرمایه اولیه شما (10 دلار) صفر می‌شود. در این حالت شما کال مارجین شده‌اید. انواع معاملات مارجین برخلاف معاملات اسپات که تنها روش کسب سود در آن از حرکت قیمت به سمت بالا و در واقع "خرید در قیمت پایین و فروش در قیمت های بالا" است، در مارجین تریدینگ می‌توان از حرکت قیمت در دو طرف، چه به سمت پایین، چه به سمت بالا سود کسب کرد. در واقع مارجین تریدینگ یک بازار دو طرفه است. خرید استقراضی (Long Position) خرید استقراضی یا Long Position در معاملات مارجین، شبیه به خرید دارایی در معاملات عادی است. شما در قیمت‌های پایین‌تر خرید می‌کنید و در قیمت‌های بالا دارایی خود را بفروش رسانده و سود کسب می‌کنید. این قسمت با گزینه "Buy/Long" در صفحه‌ی اکثر معاملات صرافی‌ها نشان داده می‌شود. فروش استقراضی (Short Position) فروش در معاملات مارجین کمی پیچیده‌تر از معاملات خرید است. در این نوع معاملات، فرض بر این است که شما دارایی‌ای را خرید می‌کنید که حدس می‌زنید در ادامه به سمت پایین حرکت کند و دچار کاهش قیمت شود. یعنی در قیمت‌های بالاتر می‌فروشید و در قیمت پایین‌تر آن را می‌خرید. این قسمت با گزینه "Sell/Short" در صفحه‌ی معاملات اکثر صرافی‌ها نشان داده می‌شود. درک این نوع از معاملات کمی سخت بنظر می‌رسد، در این نوع معاملات شما در واقع از صرافی دارایی مورد نظر را قرض گرفته و آن را به‌ فروش می‌رسانید، در ادامه با پایین رفتن قیمت، دارایی مورد نظر را باز خرید کرده و به صرافی پس می‌دهید و پول خود را به‌ همراه سود دریافت می‌کنید. آموزش انجام معاملات مارجین سفارش‌گذاری در معاملات مارجین نیز شبیه به سفارش‌گذاری در معاملات اسپات شامل سه نوع می‌شود که در ادامه بصورت کوتاه هر مورد را توضیح می‌دهیم اما برای آشنایی بیشتر با این سه نوع سفارش‌گذاری پیشنهاد می‌شود ابتدا مقاله اسپات تریدینگ [1] را مطالعه کنید. Limit: ثبت سفارش خرید و فروش در قیمت دلخواهMarket: ثبت سفارش خرید و فروش بر روی قیمت فعلی بازارStop-Limit: ثبت سفارش خرید و فروش با قیمت دلخواه و یک شرط اضافی  برای انجام مارجین تریدینگ نیاز است تا در ابتدا یک "Margin Account" در صرافی‌ای که امکان انجام معاملات مارجین در آن وجود دارد، بسازید. از آنجایی که معاملات مارجین ریسک بالایی دارند، معمولا صرافی‌ها یک قرارداد که شامل توضیحاتی در مورد ریسک‌های این چنین معاملاتی است، در اختیار شما قرارمی‌دهد. حتما در ابتدا این متن را مطالعه کرده و سپس در صورت تمایل آن را تایید کنید. در ادامه پس از افتتاح حساب مارجین، نیاز است در اولین مرحله با انتقال (Transfer) ارز به کیف پول مارجین، حساب مارجین خود را شارژ کنید تا امکان معامله‌کردن و وام گرفتن از صرافی را داشته باشید. حالا می‌توانید با گزینه‌ی Borrow، نسبت به وجه واریز شده در کیف پول مارجین، از صرافی پول قرض بگیرید. برای قرض گرفتن اولیه و انجام معامله از Borrow و پس از اتمام معامله و برای پس دادن مبلغ وام به صرافی از گزینه Repay استفاده می‌کنیم. برای مثال، تصور کنید پیش‌بینی شما این است که قیمت اتریوم [2] در ادامه بالا خواهد رفت و مقداری بیت کوین نیز در حساب Spot خود دارید. بیت کوین خود را پس از انتقال به حساب مارجین، به صرافی سپرده و در ازای آن اتریوم قرض می‌گیرید. حال اگر قیمت اتریوم بالا رفت، می‌توانید آن را فروخته و بدهی خود را به صرافی پس داده و سود خود را نیز کسب نمایید. سود معامله در مارجین تریدینگ، چندین برابر سود معامله در اسپات تریدینگ است و لازم به ذکر است، در صورتی که بازار خلاف جهت تحلیل شما حرکت کند، ضرر شما نیز چند برابر معاملات اسپات است. مزایا و معایب مارجین تریدینگ معاملات مارجین، شبیه به دیگر روش‌های معاملاتی مانند اسپات تریدینگ یا معاملات فیوچرز [3]، مزایا و معایب مخصوص به خودش را دارد. مارجین تریدینگ معامله‌گرانی که به دنبال سود بیشتری هستند را به خود جذب می‌کند و از آنجایی که ریسک بسیار بالایی دارد برای معامله‌گران آماتور مناسب بنظر نمی‌رسد. مزایای مارجین تریدینگ امکان کسب سود بیشتر: مارجین تریدینگ با استفاده از ابزاری به نام اهرم، برای معامله‌گران با تجربه‌ای که به تحلیل خود اعتماد زیادی دارند می‌تواند سودهای بیشتری نسبت به روش معاملاتی اسپات تریدینگ به ارمغان بیاورد.معامله با سرمایه اضافی: در معاملات مارجین، شما می‌توانید تا چندین برابر سرمایه‌ای که در اختیار دارید را قرض گرفته و با آن معامله کنید. در واقع شما با سرمایه‌ای چند برابری نسبت به پولی که در اختیار داشتید امکان انجام معاملات در مارجین تریدینگ دارید. معایب مارجین تریدینگ ریسک بالا: همانطور که امکاناتی مانند اهرم یا قرض گرفتن پول از صرافی، امکان کسب سود شما را بالاتر می‌برد، به همان اندازه نیز ریسک معاملات شما را چند برابر می‌کند. در مارجین تریدینگ ممکن است شما تمام سرمایه خود و حتی بیشتر از آن را نیز از دست بدهید!کارمزد سرمایه وام گرفته شده: به نسبت میزان سرمایه‌ای که از صرافی وام گرفته شده و همینطور تایمی که این سرمایه در اختیار معامله‌گر قرار گرفته، صرافی از شما کارمزد دریافت می‌کند که نیاز است قبل از انجام معامله تمام این موارد در نظر گرفته شود.دستکاری بازار: بعضی از صرافی‌ها برای جمع آوری کارمزد مارجین تریدینگ و کال مارجین مشتریان، باهم همکاری کرده و با در دست گرفتن عرضه و تقاضا، قیمت‌ها را به سمت حد ضرر معاملات برده و بازار را دچار سردرگمی و شرایط بحرانی می‌کنند. جمع بندی مارجین تریدینگ یکی از پر ریسک ترین روش‌های معاملاتی در بازارهای مالی است. با توجه به نوسان‌های شدید بازار ارزهای دیجیتال، معاملات مارجین در بازار کریپتوکارنسی بسیار خطرناک است. استفاده از اهرم و چند برابر کردن سود و ضرر و همینطور قرض گرفتن مبلغ چند برابری نسبت به سرمایه اولیه، امکاناتی است که مارجین تریدینگ در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهد تا آنها را به انجام معاملاتشان با این روش ترغیب کند. انجام معاملات به این روش آن قدر خطرناک است که می‌توان آن را به قمار کردن تشبیه کرد. شما ممکن است با یک معامله، کل سرمایه خود و حتی بیشتر از آن را از دست بدهید! توصیه می‌شود این روش تنها توسط معامله‌گران بسیار باتجربه مورد استفاده قرار گیرد تا توانایی مدیریت سرمایه و همچنین مدیریت معامله، در صورتی که بر خلاف جهت تحلیل حرکت کند را داشته باشند. منبع: CryptoPotato [4], CoinMarketCap [5], Binance [6] [1] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b3%d9%be%d8%a7%d8%aa-%d8%aa%d8%b1%db%8c%d8%af%db%8c%d9%86%da%af-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [2] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%a7%d8%aa%d8%b1%db%8c%d9%88%d9%85-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [3] https://blog.valmart.net/%d9%85%d8%b9%d8%a7%d9%85%d9%84%d8%a7%d8%aa-%d8%a2%d8%aa%db%8c-%db%8c%d8%a7-%d9%81%db%8c%d9%88%da%86%d8%b1%d8%b2-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [4] https://cryptopotato.com/bitcoin-and-crypto-margin-trading-exchanges-and-guide-for-beginners/ [5] https://coinmarketcap.com/alexandria/article/spot-trading-vs-margin-trading [6] https://www.binance.com/en/support/faq/c-3?navId=3#16

عرضه اولیه ارز دیجیتال یکی از از روش‌های پر سود برای سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزهاست که با ریسک‌های زیادی نیز همراه است. ارزهای دیجیتال هر روزه در حال پیشرفت و گسترش چشم‌گیری هستند. تیم‌های مختلف برنامه نویسی از سراسر جهان با اهداف گوناگون در تلاش‌اند تا ایده‌های خود را به مرحله عمل و تولید رسانده، در رشد تکنولوژی سهیم بوده و در نهایت دنیا را جای بهتری برای زندگی کنند. اما یکی از مهمترین ارکان لازم برای پیشرفت و توسعه تیم‌های برنامه نویسی، جذب سرمایه است. همانطور که در بورس، شرکت‌های تازه وارد با عرضه اولیه، سرمایه مورد نیاز خود را برای توسعه‌ی شرکت بدست می‌آورند، پروژه‌های کریپتوکارنسی نیز با روشی تقریبا مشابه سرمایه گذاران را به سرمایه گذاری و مشارکت در رشد پروژه دعوت می‌کنند. در این مقاله با تمامی روش‌های عرضه اولیه، مزایا و معایب و همینطور نحوه اطلاع از عرضه اولیه‌ ارز دیجیتال آشنا خواهیم شد. عرضه اولیه ارز دیجیتال (ICO) چیست؟ عرضه اولیه کوین (Initial Coin Offering) یا به اختصار ICO که آن را اصطلاحا «عرضه اولیه ارز دیجیتال» می‌نامیم، چیزی شبیه به عرضه اولیه سهام (IPO) است اما این بار در دنیای بلاکچین و مخصوص به پروژه‌هایی که قصد فعالیت در حوزه کریپتوکارنسی‌ها دارند. در واقع ICO یک روش عرضه اولیه مربوط به رمزارزها است که یک استارتاپ بلاک‌چینی قبل از راه‌اندازی پروژه، فرصتی را در اختیار کاربران قرارمی‌دهد تا در صورت اعتماد به این پروژه قبل از لیست شدن در صرافی‌ها، با قیمت مناسبی بر روی این پروژه سرمایه‌گذاری کنند. در اینصورت استارتاپ‌ها بخش زیادی از سرمایه مورد نیاز خود برای شروع و ادامه فعالیت را بدین طریق بدست می‌آورند و در صورت رسیدن به اهداف مورد نظر، سرمایه ‌گذاران نیز سودهای قابل توجهی می‌کنند. روش دیگری به نام Initial Token Offering یا به اختصار ITO نیز وجود دارد که کاملا مشابه به ICO است با این تفاوت که مختص به توکن‌هاست، یعنی ارزهای دیجیتالی که بلاک‌چین مستقل و مخصوص به خود را ندارند. بسته به شرایط عرضه اولیه مورد نظر، شما می‌توانید با ارزهای دیجیتال (مانند بیت کوین، اتریوم و..) یا ارزهای فیات (مانند پوند، دلار و ...) ، در ICOهای مختلف شرکت کنید. سرمایه گذاران در قبال پولی که برای شرکت در عرضه اولیه می‌پردازند، مقداری از کوین‌های مربوط به پروژه را دریافت می‌کنند. در ادامه با توسعه پروژه و رشد قیمتی کوین پروژه، سرمایه گذاران می‌توانند با فروش کوین‌های خود، سود حاصل از شرکت در عرضه اولیه را کسب کنند. معمولا در ICOها با توجه به عدم شروع فعالیت پروژه و همینطور برای جلب توجه سرمایه گذاران، کوین‌ها با قیمت‌های پایین و مناسبی به آنها پیشنهاد می‌شود. نحوه انجام عرضه اولیه ارز دیجیتال مهمترین ابزار یک استارتاپ بلاک چینی برای انجام عرضه اولیه، وایت پیپر (WhitePaper) است که بدون شک برای بازاریابی در جهت جذب سرمایه پروژه لازم است.­­ استارتاپ‌های بلاک‌چینی در وایت پیپر خود در تلاش هستند تا از نظر فنی کاری که پروژه انجام می‌دهد را شرح دهند. همینطور نحوه کار پروژه و اهداف آن نیز در وایت پیپر درج شده است. ملاک برتری یک پروژه نسبت به پروژه‌های رقیب و راه حلی که برای رفع یک مشکل توسط پروژه ارائه می‌شود نیز از مواردی است که در وایت پیپر ذکر می‌شود. به همین علت قبل از اینکه در یک عرضه اولیه شرکت کنید، نیاز است تا در ابتدا بصورت کامل وایت پیپر پروژه را مطالعه کنید. اعضای تیم پروژه و سوابق آن‌ها، نقشه‌ی راه (RoadMap) و برنامه زمانی پروژه، سند توکنومیک پروژه شامل نحوه توزیع توکن، توکن‌های مخصوص سرمایه گذاران و توکن‌های مربوط به تیم پروژه و زمان اختصاص آن‌ها، نیز از عواملی هستند که قبل از سرمایه گذاری در یک عرضه اولیه نیاز است که بصورت کامل بررسی شوند. مزایا و معایب شرکت در عرضه اولیه ارز دیجیتال شرکت در انواع عرضه اولیه‌ ارز دیجیتال همانطور که ممکن است سودهای بزرگی به شما اهدا کند، ممکن است که شما رو دچار ضررهای سنگینی کند. از آنجایی که عمده معاملات در بازار ارزهای دیجیتال بصورت ناشناس و غیر قابل برگشت است و قانون‌گذاری جامعی در این حوزه انجام نشده، کلاهبرداری‌های زیادی توسط افراد سودجو شکل می‌گیرد که ارزهای دیجیتال بدون پشتوانه و جعلی را بفروش می‌رسانند.  سال 2017 در جریان روند صعودی بازار، تعداد زیادی از عرضه اولیه‌های ارز دیجیتال کلاهبرداری بوده و کلاهبرداران سودجو تعداد زیادی از سرمایه گذاران ناآگاه را به دام خود انداختند. همچنین ممکن است یک پروژه واقعی طبق برنامه ریزی‌های خود پیش نرود و به اهداف خود نرسد، در این صورت نیز سرمایه گذاران دچار ضررهای سنگین می‌شوند. اما در صورتی که یک پروژه واقعی باشد، طبق برنامه خود حرکت کرده و به اهداف خود نیز برسد (مانند پالی گان [1] یا اتریوم [2]) سرمایه گذاران شرکت کننده در عرضه اولیه آن به سودهای باورنکردنی خواهند رسید. اتریوم در زمان ICO هر توکن خود را با قیمت 0.31$ به فروش رساند و در حال حاضر با قیمتی بیش از 3900$ در حال معامله است. انواع روش‌های عرضه اولیه ارز دیجیتال در حال حاضر روش‌های متفاوت زیادی به جای ICO نیز در بازار در حال انجام هستند که هر کدام ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. بعضی از آنها ریسک کلاهبرداری را پایین تر می‌اورند و بعضی دیگر مخصوص به یک دسته از ارزهای دیجیتال (مانند گیمینگ) هستند. در این بخش از مقاله، مهم ترین روش‌های عرضه اولیه ارز دیجیتال را بررسی می‌کنیم. عرضه اولیه صرافی (IEO) IEO یا همان عرضه اولیه صرافی (Initial Exchange Offering) روشی مشابه با ICO است اما بجای انجام عرضه اولیه ارز دیجیتال توسط تیم خود پروژه، این کار توسط یک صرافی معتبر متمرکز به نمایندگی از تیم پروژه انجام می‌شود. در این روش کاربران برای شرکت در عرضه اولیه به صرافی مراجعه می‌کنند. عرضه اولیه صرافی نسبت به ICO امنیت بیشتری دارد، زیرا صرافی در ابتدا تحقیقات لازم در مورد پروژه را انجام داده و بعنوان یک واسط بین سرمایه گذار و استارتاپ برای جمع‌آوری سرمایه عمل می‌کند. صرافی‌های معتبری مانند بایننس، کوکوین و هوبی در این زمینه در حال فعالیت هستند. یکی از IEOهای موفق مربوط به صرافی بایننس و ارز دیجیتال AXS [3] می‌شود. تعداد کل توکن های این ارز دیجیتال 270 میلیون است که که در تاریخ 3 الی 4 نوامبر 2020، 11% آن با قیمت 0.1$ در عرضه اولیه فروخته شده و سرمایه‌ای در حدود 3 میلیون دلار در طی IEO برای این پروژه جمع آوری شده است. عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) IDO یا همان عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (Initial Dex Offering) یکی دیگر از روش‌های جایگزین ICO است. این روش یکی از ایده‌های حوزه دیفای بوده و بسیار شبیه به IEO است و تنها تفاوت آن این است که جمع آوری سرمایه برای پروژه‌های نوظهور، به جای صرافی‌های متمرکز توسط صرافی‌های غیرمتمرکز و استخرهای نقدینگی [4] آن انجام می‌شود. در عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز، مشابه IEO پروژه‌ها توسط تیم صرافی بررسی شده و سپس اجازه لیست شدن و جمع آوری سرمایه به آنها داده می‌شود اما از آنجایی که سخت گیری‌ها نسبت به IEO کمتر بوده، احتمال کلاهبرداری یا به نتیجه نرسیدن پروژه نیز وجود دارد. توکن UMA یکی از موارد موفق IDO در صرافی یونی سواپ است که در تاریخ 29 آپریل 2020 در این صرافی لیست شد. عرضه اولیه این توکن با فروش 2% از تعداد کل توکن‌های آن (100,000,000 توکن) یعنی 2 میلیون توکن با قیمت هر توکن 0.26$ انجام شده و در نهایت سرمایه ای با ارزش 535,000$ جمع آوری شد. برای آشنایی کامل با صرافی‌های غیرمتمرکز و نحوه کار آنها، توصیه می‌کنیم این مقاله [5] را بخوانید. عرضه اولیه استخر استیک (ISPO) عرضه اولیه استخر استیک (Initial Stake Pool Offering) یا به اختصار ISPO یکی از روش‌های عرضه اولیه ارز دیجیتال است که در حال حاضر مخصوص به اکوسیستم کاردانو [6] محسوب می‌شود. دارندگان رمز ارز ADA می‌توانند در استخرهای تعیین شده، توکن‌های خود را استیک کنند و در ازای مقدار توکن استیک شده در عرضه اولیه‌ پروژه‌های مختلف شرکت کنند. البته این روش با تفاوت‌های کمی توسط سایر بلاک‌چین‌ها از جمله ترا [7]، سولانا [8] و پولکادات [9] نیز انجام می‌شود. این روش اولین بار در جولای - دسامبر 2021 برای پروژه MELD از اکوسیستم کاردانو انجام شده است و در نهایت در حدود 620 میلیون توکن ADA در استخرهای تعیین شده استیک شد، یعنی بیش از 1 میلیارد دلار سرمایه برای این پروژه جمع آوری شده است که نشان دهنده موفقیت آمیز بودن این نوع عرضه اولیه است. عرضه اولیه فارم (IFO) IFO یا همان عرضه اولیه فارم (Initial Farm Offering) یکی از جدیدترین روش‌های عرضه اولیه ارز دیجیتال است که اکثرا توسط صرافی‌های غیرمتمرکز انجام می‌شود و اولین بار توسط صرافی پنکیک سواپ انجام شد. این روش تا حدی شبیه به ییلد فارمینگ [10] است و سرمایه گذاران نقش تامین کننده نقدینگی را دارند. سرمایه گذاران برای شرکت در عرضه اولیه فارم به استخرهای نقدینگی مشخص شده مراجعه می‌کنند و توکن‌های نقدینگی یا LP تهیه کرده و سپس با توکن‌های نقدینگی خود در عرضه اولیه مورد نظر شرکت می‌کنند. در این روش با توجه به اینکه در صرافی‌های غیرمتمرکز انجام می‌شود، نیاز چندانی به احراز هویت نیست و کاربران در کشورهای تحت تحریم نیز می‌توانند در آن شرکت کنند. عرضه اولیه بازی (IGO) IGO یا همان عرضه اولیه بازی (Initial Game Offering) در واقع شبیه به روش‌های دیگر عرضه اولیه ارز دیجیتال است، با این تفاوت که این روش مخصوص به بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین [11] است که به شما امکان سرمایه گذاری روی این پروژه‌ها را از قبل از لانچ شدن آن می‌دهد. عرضه اولیه‌های بازی معمولا توسط لانچ پدها (LaunchPad) انجام می‌شود. لانچ پدها پلتفرم‌هایی مخصوص به عرضه اولیه هستند که فرآیند عرضه اولیه را راحت‌تر می‌کنند و سرمایه‌گذاران با روش‌های متفاوتی مثل خرید توکن به صورت مستقیم یا قفل کردن توکن بومی پلتفرم می‌توانند در عرضه اولیه‌های مختلف از جمله عرضه اولیه بازی شرکت کنند. GameFi و EnjinStarter دو لانچ پد فعال در زمینه انجام IGOها هستند که در حال حاضر در بازار کریپتوکارنسی فعالیت می‌کنند. عرضه اولیه توکن اوراق بهادار (STO) STO یا همان عرضه اولیه توکن اوراق بهادار (Security Token Offering) یکی دیگر از روش‌های عرضه اولیه ارزهای دیجیتال، مشابه با ICO است با این تفاوت که در این روش توکنی که قرار است برای اولین بار عرضه شود باید به عنوان اوراق بهادار ثبت شود که نیازمند تایید توسط نهادهای قانونی است که این اتفاق ریسک کلاهبرداری را تا حد بسیار زیادی پایین می‌آورد. در این روش مانند عرضه اولیه سهام یا IPO، تیم پروژه و تیم توسعه دهنده آن توسط نهادهای قانونی احراز هویت شده و این اتفاق تعهد توسعه دهندگان نسبت به اجرا پروژه و پیشبرد آن را بالا می‌برد. عرضه اولیه کوین برگشت پذیر (RICO) عرضه اولیه کوین برگشت پذیر (Reversible initial coin offering) یا به اختصار RICO، روشی شبیه به ICO یا همان عرضه اولیه ارز دیجیتال است که در آن امکان پس دادن کوین‌ها و دریافت وجه پرداختی سرمایه گذاران در هر مرحله از پروژه ممکن است. چگونه عرضه اولیه‌ها را پیدا کنیم؟ پس از بررسی ریسک و سودهای مشارکت در انواع عرضه اولیه‌، حال می‌خواهیم روش پیدا کردن عرضه اولیه‌های مختلف و شرکت در آن‌ها را به صورت مختصر با هم بررسی کنیم. در اینجا لیستی از معروف‌ترین سایت‌هایی که در آن عرضه اولیه‌های ارز دیجیتال مختلف اطلاع رسانی می‌شود را معرفی می‌کنیم. CoinMarketCap [12]Cryptorank [13]Coincodex [14]Top ICO List [15]ICO Drops [16]Cryptopotato [17]ICO Hot List [18]ICO Listing Online [19]ICO Holder [20]ICO Bench [21]ICO Link [22]Found ICO [23]ICO Data [24]ICO Coin List [25]ICO Buffer [26]ICO Top [27]ICO Champs [28]Crypto ICO Alert [29]Coincodex [30]Cryptoknowmics [31] در نظر داشته باشید این سایت‌ها صرفا منابعی برای پیدا کردن عرضه اولیه‌‌های مختلف هستند. با توجه به بالا بودن ریسک‌های مختلف عرضه اولیه، از جمله کلاهبرداری و امکان عدم دستیابی پروژه به اهداف مورد نظر، نیاز است تا در ابتدا وایت پیپر پروژه را بصورت کامل بررسی کرده و درصورتی که پروژه مورد تایید قرار گرفت، با در نظر گرفتن مدیریت سرمایه و ریسک، در عرضه اولیه مورد نظر شرکت کنید. جمع بندی در این مقاله بصورت کامل عرضه اولیه ارز دیجیتال، مزایا و معایب آن، روش‌های متفاوت عرضه اولیه و نحوه پیداکردن عرضه اولیه‌های مختلف و شرکت در آن‌ها را بررسی کردیم. شرکت در عرضه اولیه به همان میزان که می‌تواند سودده باشد، ریسک‌های زیادی را نیز با خود به دنبال دارد. اتفاقاتی از جمله کلاهبرداری یا شکست پروژه در پیشرفت و توسعه خود و در نتیجه از بین رفتن ارزش توکن آن، از جمله ریسک‌هایی هستند که سرمایه گذاران در عرضه اولیه‌های ارز دیجیتال با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. شرکت در عرضه اولیه‌ها نیازمند کسب تجربه در این زمینه و یادگیری تحلیل فاندامنتال و وایت پیپر خوانی پروژه‌هاست. فراموش نکنید با تمام ریسک‌های موجود، در صورتی که پروژه‌ای بتواند به اهداف مورد نظر خود برسد، کسانی که در زمان عرضه اولیه بر روی آن سرمایه گذاری کرده‌اند، از سودهای چشم‌گیری برخوردار خواهند شد. [1] https://blog.valmart.net/%d8%b4%d8%a8%da%a9%d9%87-%d9%be%d8%a7%d9%84%db%8c-%da%af%d8%a7%d9%86-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [2] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%a7%d8%aa%d8%b1%db%8c%d9%88%d9%85-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [3] https://blog.valmart.net/%d8%b1%d8%a7%d9%87%d9%86%d9%85%d8%a7%db%8c-%da%a9%d8%a7%d9%85%d9%84-%d8%a7%da%a9%d8%b3%db%8c-%d8%a7%db%8c%d9%86%d9%81%db%8c%d9%86%db%8c%d8%aa%db%8c/ [4] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%ae%d8%b1-%d9%86%d9%82%d8%af%db%8c%d9%86%da%af%db%8c-%db%8c%d8%a7-%d9%84%db%8c%da%a9%d9%88%db%8c%db%8c%d8%af%db%8c%d8%aa%db%8c-%d9%be%d9%88%d9%84-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [5] https://blog.valmart.net/%d8%af%da%a9%d8%b3-%db%8c%d8%a7-%d8%b5%d8%b1%d8%a7%d9%81%db%8c-%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d9%85%d8%aa%d9%85%d8%b1%da%a9%d8%b2-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [6] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%88-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [7] https://blog.valmart.net/%d8%b4%d8%a8%da%a9%d9%87-%d8%aa%d8%b1%d8%a7-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [8] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%b3%d9%88%d9%84%d8%a7%d9%86%d8%a7-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [9] https://blog.valmart.net/%d9%be%d9%88%d9%84%da%a9%d8%a7%d8%af%d8%a7%d8%aa-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [10] https://blog.valmart.net/%db%8c%db%8c%d9%84%d8%af-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d9%85%db%8c%d9%86%da%af-%db%8c%d8%a7-%da%a9%d8%b4%d8%aa-%d8%b3%d9%88%d8%af-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [11] https://blog.valmart.net/%da%a9%d8%b3%d8%a8-%d8%af%d8%b1%d8%a7%d9%85%d8%af-%d8%a7%d8%b2-%d8%a8%d8%a7%d8%b2%db%8c%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%da%a9%d8%b1%db%8c%d9%be%d8%aa%d9%88%db%8c%db%8c/ [12] https://coinmarketcap.com/ico-calendar/upcoming/ [13] https://cryptorank.io/upcoming-ico [14] https://coincodex.com/token-sales/ [15] https://topicolist.com/ [16] https://icodrops.com/ [17] https://cryptopotato.com/ico-list/ [18] https://www.icohotlist.com/icos/upcoming-icos/ [19] https://www.icolistingonline.com/ [20] https://icoholder.com/ [21] https://icobench.com/ [22] https://icolink.com/ [23] https://foundico.com/ [24] https://www.icodata.io/ [25] https://icocoinlist.com/ [26] https://icobuffer.com/ [27] https://icotop.io/ [28] https://www.icochamps.com/ [29] https://www.cryptoicoalert.com/ [30] https://coincodex.com/ieo-list/ [31] https://www.cryptoknowmics.com/ieos

سوشی سواپ (SushiSwap) یک صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم با سیستم بازارساز خودکار (AMM) [1] است. با پیشرفت امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) هر روز پلتفرم‌های بیشتری در این حوزه ظهور می‌کنند. یکی از این پلتفرم‌های استخر نقدینگی [2] که صحبت درباره آن خالی از لطف نیست، سوشی‌ سواپ است و در این مقاله به طور مفصل آن را بررسی خواهیم کرد. اگر با صرافی‌ غیرمتمرکز آشنا نیستید، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله [3] را مطالعه کنید. سوشی سواپ چیست؟ برای آنکه نحوه معامله در سوشی سواپ را بفهمید بایستی بدانید سوشی سواپ چیست و چگونه کار می‌کند. سوشی سواپ فورک یونی سواپ (Uniswap) [4] بوده و پروتکل متن‌باز مشابه آن را دارد. این پروتکل مبتنی بر اتریوم [5] تحت حاکمیت جامعه سهامدارانش بوده و هدف اصلی آن ترغیب شبکه‌ای از کاربران برای معامله رمزارز است. این پلتفرم اوردربوک (order book) نداشته و به عنوان یک بازارساز خودکار که از قراردادهای هوشمند برای ایجاد بازار یا مجموعه‌ای از استخرهای نقدینگی استفاده می‌کند، کار می‌کند. تاریخچه سوشی سواپ سوشی سواپ توسط Chef Nomi ساخته شد. او یک توسعه‌دهنده ناشناس است که با نام مستعار یکی از شخصیت‌های بازی آنلاین معروف Hearthstone فعالیت می‌کند. رشد پروژه سوشی سواپ در 28 آگوست سرعت گرفت، در آن زمان کاربران توییتر شروع به صحبت درباره این کرده بودند که اگر نقدینگی یونی سواپ را به یک پلتفرم فورک شده جابجا کنند، فرصت‌های سود بیشتری خواهند داشت. این فرایند عنوان «استخراج خون‌آشام» را به خود اختصاص داد، چرا که سوشی سواپ در حال تخلیه نقدینگی پلتفرم قبلی خود بود. سوشی سواپ بعد از راه‌اندازی شدن در اوایل ماه سپتامبر تنها سه استخر نقدینگی داشت: SUSHI/ETH، USDC/ETH و USDT/ETH. صرافی سوشی سواپ در همان ابتدا تنها با معرفی قابلیت‌های مهم دیفای (زودتر از یونی‌ سواپ) توانست مقدار زیادی از نقدینگی بازار را جذب کند. درحالی که یونی سواپ عقب مانده بود، فورک جدید آن یک مدل حاکمیتی با توکن سوشی خود معرفی نمود. تامین‌کنندگان نقدینگی در دو هفته اول بابت هر بلوک 1000 توکن سوشی دریافت کردند. زمانی که اعضای جامعه دیفای مشاهده کردند پلتفرم جدید به فارمرهای سود بابت زمان محدود ده برابر بیشتر سود می‌دهد، با قطار سوشی سواپ همراه شدند، حتی وفادارترین طرفداران یونی سواپ نیز به پلتفرم جدید روی آوردند. عملا کسانی که به آینده بلندمدت سوشی نگاه گاوی داشتند، جابجا شدند و آنهایی که پاداش کارمزد بالاتر را ترجیح می‌دادند در یونی سواپ ماندند. این پروژه تنها بعد از دو هفته زیر وزن سنگین خود کمر خم کرد، زیرا Chef Nomi پاسخگوی مسئله قفل کردن 14 میلیون دلار سرمایه از صندوق توسعه‌دهندگان سوشی سواپ نبود. او بعدا با یک تیم توسعه‌دهنده بلاکچین جایگزین شد، این تیم به آرامی کار خود را روی صرافی آغاز کرد. ارز دیجیتال SUSHI از توکن سوشی برای رای دادن در تصمیم‌های حاکمیتی پروتکل سوشی سواپ استفاده می‌شود. هولدرهای سوشی می‌توانند درباره تغییراتی نظیر نحوه خرج کردن از خزانه‌داری و کارمزد معاملات پلتفرم رای دهند. توکن سوشی همچنین برای پاداش دادن به تامین‌کنندگان نقدینگی (LPها) نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر زمان که یک بلوک اتریوم منتشر می‌‌شود، صرافی سوشی سواپ 100 توکن سوشی می‌سازد که آن را میان LPها توزیع می‌کند.LPها  علاوه بر این پاداش، 0.05 درصد کل کارمزد تراکنش‌ها را نیز کسب می‌کنند. این دو مشوق مالی، یکی از دلایل اصلی جذب سریع میلیاردها دلار ارزش قفل‌شده توسط سوشی سواپ بوده است. توکن سوشی را می‌توان همچنین در Sushi Bar این پلتفرم استیک کرد. استیک‌کنندگان در ازای این کار توکن xSUSHI دریافت می‌کنند. این یعنی پاداش استیک به آن‌ها تعلق می‌گیرد و همچنان می‌توانند توکن‌های نقد را برای استفاده در سوشی سواپ و دیگر پروتکل‌های دیفای شریک، مانند پلتفرم‌های وام‌دهی Aave یا C.R.E.A.M، با خود داشته باشند. این موضوع نشان می‌دهد که توسعه‌دهندگان سوشی سواپ همچنان روی ارائه ارزش بیشتر برای سرمایه‌گذاران خود کار می‌کنند. نحوه کار سوشی سواپ محصول اصلی سوشی سواپ، صرافی غیرمتمرکز است. این صرافی مثل یونی سواپ به عنوان یک بازارساز خودکار عمل می‌کند؛ یعنی افراد جفت‌ توکن‌ها (مانند اتر و سوشی) را در استخرهای پلتفرم ثبت کرده و الگوریتم‌های سوشی ‌سواپ از آن استخرها برای تسهیل معاملات استفاده می‌کنند. به عنوان مثال اگر شما بخواهید ETH را با USDC سواپ کنید، سوشی سواپ ممکن است برای انجام این معامله از طریق توکن‌های مختلفی عمل کند. این صرافی می‌تواند ETH را در ازای SUSHI فروخته و سپس از آن برای خرید مقدار USDC مربوطه استفاده کند. همه این کارها بدون وجود یک دستگاه حاکم مرکزی (مثل بانک یا دولت) انجام می‌شود و کار پروتکل متوقف نخواهد شد. اکثر افراد تیم توسعه‌دهنده ناشناس هستند. استفاده از استخرهای نقدینگی موجب می‌شود نیازی به اورد بوک‌های رایج صرافی‌های رمزارز معمول (و صرافی‌های سهام) نباشد. این استخرها معاملات را با دیگر کاربران تنظیم کرده و برای تضمین نقدینگی به بازیگران بزرگ بازار متکی است. معامله‌گران در بازارسازهای خودکاری مانند سوشی‌سواپ برای راحتی بیشتر کارمزدها را به تامین‌کنندگان نقدینگی می‌پردازند و سوشی سواپ در ازای آن به عنوان پاداش اضافه توکن سوشی می‌پردازد. سوشی همچنین لایه سهامداران را نیز به پروژه اضافه می‌کند، چرا که از این توکن برای رای درباره مسائل حاکمیتی استفاده می‌شود. قابلیت‌های سوشی سواپ سوشی سواپ با این محبوبیت زیاد، باییستی ویژگی‌های فوق‌العاده‌ای هم داشته باشد. در ادامه با ما همراه باشید تا این قابلیت‌ها را مرور کنیم. پاداش به تامین‌کنندگان نقدینگی تامین‌کنندگان نقدینگی استخرهای سوشی سواپ نه تنها به شکل کارمزدهای معاملاتی پاداش دریافت می‌کنند، بلکه به آن‌ها توکن سوشی نیز داده می‎شود. شما همچنین می‌توانید کارمزد پروتکل را روی این توکن‌ها دریافت کنید؛ این ویژگی به شما امکان آن را می‌دهد که حتی بدون تامین نقدینگی بیشتر برای استخرها کسب درامد کنید. توزیع توکن‌ها تامین‌کنندگان نقدینگی که توکن‌های LP یونی‎‌سواپ را دارند می‌توانند همان را استیک کرده و توکن سوشی هم دریافت کنند. در این مورد شما می‌توانید هم پاداش و هم توکن دریافت کنید. با هر بلوک 100 توکن سوشی ایجاد خواهند شد. این توکن‌ها میان استیک‌کنندگان استخر توزیع خواهند شد. توزیع پاداش‌ها در یونی‌سواپ 0.3 درصد کارمزد معاملات به تامین‌کنندگان نقدینگی داده می‌شود، این درحالیست که در سوشی سواپ 0.25 درصد کارمزدها مستقیما به LPها داده شده و 0.05 درصد باقیمانده پس از تبدیل به توکن سوشی میان هولدرهای توکن توزیع می‌شود. امنیت امنیت صرافی سوشی سواپ نسبتا خوب بوده و برای کاربران امن است. تیم سوشی سواپ همچنین برای ارائه امکانات امنیتی بیشتر به کاربران خود از شرکت‌های بخصوص دعوت می‎کنند تا ناظر وضعیت امنیت صرافی باشند. قراردادهای هوشمند قراردادهای هوشمند نوشته شده توسط سوشی سواپ پوشش آزمایشی نسبتا سریعی دارند. این تیم همچنان در حال آزمایش قراردادهای هوشمند خود هستند تا در صورت وجود مشکل آن را سریعا حل کنند. جابجایی نقدینگی یوشی سواپ دارای یک قابلیت دیگر نیز دارد و آن امکان جابجایی توکن‌های استیک‌شده برای نقدینگی در پلتفرم است. این کار برای ایجاد یک استخر نقدینگی جدید برا هولدرها انجام می‌شود و در نتیجه هولدرهای توکن و استیک‌کنندگان ذینفع خواهند بود از آنجا که استیک‌کنندگان همچنان توکن سوشی به عنوان پاداش دریافت می‌کنند. راهنمای استفاده از سوشی سواپ زمانی که وارد سایت سوشی سواپ [6] می‌شوید، روی "Enter app" کلیک کنید تا به پلتفرم معاملاتی هدایت شوید: اتصال کیف پول روی “Unlock Wallet” یا “See the Menu” کلیک کنید. در هر دوی این حالت‌ها بایستی کیف پول ETH خود را به پلتفرم متصل کنید. در سوشی سواپ امکان استفاده از MetaMask، WalletConnect یا بسیاری از دیگر کیف‌پول‌های غیرحضانتی وجود دارد. یکی از این موارد را انتخاب کنید. به متامسک یا ولت‌کانکت اجازه اتصال به سوشی سواپ را بدهید. سواپ کردن کاربران برای معاوضه توکن‌های مختلف تحت پشتیبانی پلتفرم سوشی سواپ می‌توانند وارد بخش Swap شوند. برای معاوضه باید ابتدا توکن ورودی و خروجی خود را معین کنید. اکنون مقدار توکن ورودی خود را وارد کنید. وقتی این قسمت را پر کردید، توکن خروجی حاصل به صورت خودکار برایتان محاسبه خواهد شد. برای تبادل کل توکن می‌توانید گزینه Max را انتخاب کنید. با کلیک روی کلید Confirm Swap فرایند را تایید کنید. به خاطر داشته باشید کاربران برای پرداخل هزینه گس  باید به مقدار کافی BNB یا ETH در کیف‌پول خود داشته باشند. کاربران هنگام تبادل توکن در صرافی باید 0.3% کارمزد بپردازند. از این مقدار 0.25 درصدش میان تامین‌کنندگان نقدینگی توزیع می‌شود. واریز نقدینگی کاربران می‌توانند به استخرهای نقدینگی سوشی سواپ نقدینگی اضافه کرده و در عوض توکن‌های SLP (توکن تامین‌کننده نقدینگی سوشی سواپ) دریافت کنند که نشان‌دهنده سهم آنها در استخر است. تامین‌کنندگان نقدینگی همچنین 0.25 درصد پاداش از کارمزدهای معامله بر پایه استخر خود دریافت می‌کنند. برای افزودن نقدینگی به بخش Pool رفته و روی Add کلیک کنید. در این قسمت باید جفت توکن را مشخص کنید. ما به عنوان نمونه با توکن‌های BNB و SUSHI که در کیف‌پولمان داریم نقدینگی اضافه می‌کنیم. کاربران در هنگام تامین باید مقدار مساوی از هر دو توکنی که مدنظر دارند بپردازند. جفت توکن خود را انتخاب کنید. ارزش را بر پایه یک توکن وارد کنید؛ ارزش توکن دیگر به طور خودکار نمایش داده می‌شود. اگر اولین بار است از آن جفت استفاده می‌کنید، بایستی پیش از اضافه کردنش به استخر آن را تایید کنید. برنامه درصد سهم شما را در استخر نمایش خواهد داد، Supply را تایید کنید. بعد از انجام تراکنش شما یکی از تامین‌کنندگان نقدینگی در استخر مشخص شده هستید و بابت هر تراکنش استخر کارمزد دریافت می‌کنید. اکنون می‌توانید جزئیات نقدینگی خود را مشاهده کنید. توکن BNB-SUSHI SLP به کیف‌پول متامسک شما اضافه خواهد شد. برداشت نقدینگی کاربران هر زمانی که بخواهند می‌توانند کل یا بخشی از نقدینگی خود را از استخر برداشته و توکن‌هایشان را از استخر خارج کنند. پس از برداشت، توکن‌ها و کارمزد کسب‌شده طی آن مدت را دریافت خواهید کرد. برای برداشت نقدینگی موجود در بخش Liquidity روی Remove کلیک کنید. اکنون نقدینگی‌ای که قصد برداشت دارید را انتخاب کنید. درصد نقدینگی برداشتی را وارد کرده و تایید کنید. بعد از اتمام تراکنش بالانس توکن LP شما صفر خواهد شد و جفت توکن‌ها به کیف‌پول متامسکتان بازمی‌گردد. استیک کردن SUSHI برای شروع فرآیند استیک، ایتدا در قسمت چپ صفحه اصلی روی SushiBar کلیک کنید. بعد از اتصال در SushiBar مقدار سوشی کیف‌پول خود را مشاهده خواهید کرد. روی Approve Staking کلیک کنید تا به کیف پول اجازه تعامل با قرارداد هوشمند داده شود. یک صفحه متامسک ظاهر خواهد شد. تراکنش را مجددا بررسی کرده و روی Confirm کلیک کنید تا تراکنش به بلاکچین ارسال شود. صبور باشید تا تراکنش روی بلاکچین تایید شود. هزینه گس به ETH پرداخت شده و شبکه بلاکچین اتریوم است. اکنون برای استیک کردن تایید شده‌اید. برای ادامه روی Stake کلیک کنید. در این مرحله صفحه‌ای نمایش داده می‌شود که از شما می‌خواهد مقدار سوشی موردنظر برای استیک را وارد کنید. مقدار را وارد کرده یا Max را بزنید و در نهایت روی Confirm کلیک کنید. صفحه‌ای از متامسک ظاهر خواهد شد. تراکنش و کارمزدهای گس را مرور کرده و روی Confirm کلیک کنید تا تراکنش به بلاکچین ارسال شود. صبور باشید تا تراکنش در بلاکچین تایید شود. تبریک! اکنون در حال استیک سوشی در SushiBar سوشی سواپ هستید. می‌توانید خلاصه فعالیت استیک و درامدها را مشاهده کنید. هر زمان که بخواهید می‌توانید مجددا وارد صفحه شده و با کلیک روی Harvest پاداش‎‌های استیک سوشی خود را دریافت کنید. برای کنسل کردن استیک خود کافیست روی Unstake کلیک کرده و تراکنش را در متامسک تایید کنید. وام‌دهی و استقراض در سوشی سواپ BentoBox BentoBox یک صندوق توکن در سوشی سواپ است که کاربران می‌توانند در آن سرمایه واریز کنند. این صندوق یه تامین‌کنندگان نقدینگی این امکان را می‌دهد که از کاربرانی که از نقدینگی استخر استفاده می‌کنند، کارمزد دریافت کند. این استفاده می‌تواند شامل وام‌های سریع یا دیگر استراتژی‌های موردتایید سهامداران باشد. BentoBox نیازی به مجوز ندارد. این پلتفرم قصد دارد مشوق پروژه‌هایی باشد که بر بستر آن ساخته می‌شوند. Kashi Kashi اولین پروتکل دیفای است که بر بستر BentoBox ساخته شده است. این پروتکل به کاربران اجازه می‌دهد بازارهای شخصی با کارمزد بهینه ساخته و در عین حال به وام‌گیری و استقراض از جفت ارزهای موجود بپردازند. Kashi از یک چهارچوب بازاری تکی منحصربه‌فرد استفاده می‌کند که در آن ریسک دارایی‌ها در یک بازار وام‌دهی هیچ تاثیری روی ریسک دیگر بازارهای وام ندارد. واریز به صندوق BentoBox به بخش BentoBox بروید. در این بخش بازار در دسترس (Kashi) را پیدا خواهید کرد. روی Enter کلیک کنید. به بخش وام‌دهی هدایت می‌شوید. در قسمت بالا گزینه BentoBox قابل مشاهده است.  روی آن کلیک کنید. در این مرحله فهرست توکن‌های موجود در کیف‌پولتان که می‌توانید آن‌ها در BentoBox واریز کنید، نشان داده می‎شود. توکنی که می‌خواهید واریز کنید را انتخاب کرده و مقدار واریزی خود را وارد کنید، سپس با کلیک روی Deposit فرایند را تایید کنید. بعد از آنکه ان فرایند با موفقیت انجام شد، می‌توانید واریزی خود را در صندوق مشاهده کنید. از این واریزی می‌توانید برای وام و قرض‌گیری استفاده کنید. وام‌دهی همه بازارهای Kashi توسط یک توکن و یک مفهوم نقدینگی وثیقه پشتیبانی می‌شوند. شما می‌توانید توکن‌های خود را به کاربران دیگر وام دهید تا از آن برای کارهای گوناگون نظیر وام‌دهی سریع، استراتژی‌ها و انتقالات ثابت با هزینه گس پایین در میان برنامه‌های غیرمتمرکز ادغام‌شده (مانند بازارهای Kashi) استفاده کنید. در ازای این کار سود دریافت خواهید کرد. برای وام دادن ابتدا جفت توکن را انتخاب کنید. می‌توانید به راحتی هر دو توکن را که به عنوان وام و وثیقه استفاده خواهند شد مشاهده کنید. اکنون مقدار توکنی که به عنوان وثیقه انتخاب کرده‌اید را وارد کرده و با کلیک روی گزینه Deposit فرایند را تایید کنید. بعد از اتمام تراکنش می‌‎توانید جزئیات وام خود را روی داشبورد مشاهده کنید. برداشت فرایند برداشت تقریبا ساده است. کاربران می‌توانند در هر زمان که می‌خواهند توکن‌های خود را برداشت کنند. برای برداشت توکن‌های وام‌دهی خود روی پوزیشنتان کلیک کنید. اکنون به بخش Withdraw رفته و درصد توکن برداشتی خود را وارد کنید. با کلیک روی گزینه برداشت مراحل را تایید کنید. در این مرحله یک تراکنش متامسک ظاهر می‌شود که بایستی آن را تایید کنید. قرض گرفتن برای قرض گرفتن باید در ابتدا وثیقه توکنی که می‌خواهید قرض بگیرید را واریز کنید. تصویر زیر را ببینید. برای مثال برای قرض گرفتن BUSD باید ابتدا BNB را به عنوان وثیقه واریز کنید. روی جفت توکن مطلوب خود برای قرض گرفتن کلیک کنید. اکنون در بخش اول مقدار وثیقه را وارد کنید (وثیقه BNB را وارد کنید). برنامه حداکثر مقداری که می‌توانید قرض بگیرید را نشان خواهد داد. گرچه توصیه ما این است که برای جلوگیری از لیکوئید نشدن حداکثر مقدار را قرض نگیرید. روی Add collateral and borrow در پایین صفحه کلیک کنید. بعد از انجام تراکنش می‌توانید در داشبورد پوزیشن قرض خود را ببینید. به خاطر داشته باشید که ما انتخاب کردیم توکن قرضی را در بنتوباکس واریز نماییم. از این رو شما توکن BUSD حاصل را در صندوق BentoBox خود خواهید دید. بازپرداخت کاربران هر زمان که بخواهند می‌توانند توکن‌های قرض گرفته خود را بازپرداخت کرده (قسمتی از آن یا به طور کامل) و پوزیشن خود را ببندند. برای بازپرداخت روی پوزیشن قرض خود کلیک کنید و به بخش Repay بروید. اکنون تعداد توکن‌هایی که می‌خواهید بازپرداخت کنید را واریز کرده و تراکنش را تایید کنید. بعد از انجام تراکنش مقدار قرضتان تقریبا ناچیز خواهد بود. در این بخش گزینه Create نیز وجود خواهد داشت که به شما اجازه می‌دهد جفت رمزارزی که در حال حاضر در بازار موجود نیست را ایجاد نمایید. کارمزدها و محدودیت‌های سوشی سواپ سوشی سواپ بابت معامله و تبدیل‌ 0.3 درصد ارزش کل تراکنش را به عنوان کارمزد دریافت می‌کند. تامین‌کنندگان نقدینگی 0.25 درصد این کارمزدهای معاملاتی را دریافت خواهند کرد. 0.05 درصد دیگر نیز به استخر SushiBar رفته و میان هولدرها تقسیم می‌شود. مزایا و معایب مزایا درامد غیرفعال: یکی از بزرگ‌ترین مزایای سوشی سواپ آن است که بخش زیادی از کارمزدها به کاربران بازگردانده می‌شود. تامین‌کنندگان نقدینگی بابت مشارکت خود پاداش‌های بزرگی دریافت می‌کنند. استخر ETH/SUSHI دو برابر پاداش می‌دهد.رشد: سوشی سواپ از زمان راه‌اندازی به طور چشمگیری رشد کرده است. یونی سواپ در سپتامبر سال 2020 عنوان بزرگ‌ترین صرافی غیرمتمرکز را داشت اما با ظهور سوشی سواپ بیش از 1.14 میلیارد دلار از 1.9 میلیارد دلار ارزش قفل شده در یونی سواپ به پلتفرم جدید جابجا شد.حمایت‌ها: این پلتفرم معاملاتی پشتیبانی‌های محکمی از سوی پروژه‌های دیفای متعدد دریافت کرده است. همچنین برخی از بزرگ‌ترین صرافی‌های متمرکز چند روز بعد از انتشار توکن سوشی آن را لیست کردند.کارمزدها: کارمزدهای سوشی سواپ بسیار به‌صرفه‌تر از صرافی‌های متمرکزی مانند کوین‌بیس (Coinbase) است. معایب سابقه: این صرافی در بازار نسبتا تازه‌وارد است بنابراین سابقه طولانی‌ یا قابل اثبات ندارد. نتیجه‌گیری سوشی سواپ با آنکه کار خود را به عنوان یکی از فورک‌های یونی سواپ آغاز کرد اما با پذیرفتن مالکیت جامعه سهامداران و مشارکت با بخش‌های جدید اکوسیستم کریپتو در نوع خود نوآور بوده است. این پلتفرم با مشارکت پروژه‌‎های دیفای مترقی، توسعه به دیگر زنجیره‌ها و ایجاد DAppهای جدید به ارتقاء خود ادامه می‌دهد و رقابت قابل‌ملاحظه‌ای با یونی سواپ بر سر سهم بازار دارد. با انتشار نسخه سوم انقلابی صرافی یونی‌سواپ باید منتظر بود تا دید سوشی سواپ چه پاسخی برای حفظ جایگاه خود در دنیای صرافی‌های غیرمتمرکز دارد! منبع: coinpedia [7] , exodus [8] , swapzone [9] [1] https://blog.valmart.net/%d8%a8%d8%a7%d8%b2%d8%a7%d8%b1%d8%b3%d8%a7%d8%b2-%d8%ae%d9%88%d8%af%da%a9%d8%a7%d8%b1-%db%8c%d8%a7-amm-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [2] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%ae%d8%b1-%d9%86%d9%82%d8%af%db%8c%d9%86%da%af%db%8c-%db%8c%d8%a7-%d9%84%db%8c%da%a9%d9%88%db%8c%db%8c%d8%af%db%8c%d8%aa%db%8c-%d9%be%d9%88%d9%84-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [3] https://blog.valmart.net/%d8%af%da%a9%d8%b3-%db%8c%d8%a7-%d8%b5%d8%b1%d8%a7%d9%81%db%8c-%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d9%85%d8%aa%d9%85%d8%b1%da%a9%d8%b2-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [4] https://blog.valmart.net/%d8%b5%d8%b1%d8%a7%d9%81%db%8c-%db%8c%d9%88%d9%86%db%8c-%d8%b3%d9%88%d8%a7%d9%be-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [5] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%a7%d8%aa%d8%b1%db%8c%d9%88%d9%85-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [6] https://sushi.com/ [7] https://coinpedia.org/decentralized-exchange/sushiswap-exchange-review/#h-what-is-sushiswap [8] https://www.exodus.com/blog/what-is-sushiswap/ [9] https://swapzone.io/learn/sushiswap

قبل از آن که معاملات اسپات یا اسپات تریدینگ را به صورت کامل بررسی کنیم، نیاز است یک تعریف کلی از آن داشته باشیم. معاملات اسپات به عنوان ساده‌ترین روش معامله و سرمایه‌گذاری شناخته شده و احتمالا اولین تجربه‌ی شما برای سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای‌ دیجیتال مربوط به این روش معاملاتی می‌شود. برای مثال خرید بیت کوین به قیمت بازار و نگهداری آن در کیف پول [1]، نوعی از معاملات اسپات محسوب می‌شود. معاملات اسپات برای دارایی‌های مختلفی از جمله ارزهای فیات در فارکس، کالاها، اوراق قرضه، سهام و ارزهای‌ دیجیتال وجود دارد و از آنجایی که بازارهایی مثل بورس NASDAQ آمریکا و بورس ایران از اسپات تریدینگ استفاده می‌کنند، به احتمال زیاد با این نوع معامله تا حدی آشنایی دارید اما در صورت عدم آشنایی، در پایان این مقاله به صورت کامل با معاملات اسپات و نحوه‌ی انجام آن آشنا خواهید شد. بازار اسپات چیست؟ بازار اسپات (Spot Market) یک بازار مالی و آزاد برای عموم است که مهم‌ترین ویژگی آن، مبادله‌ی فوری و در لحظه‌ی دارایی‌هاست. در این روش خریدار با ارزهای فیات، دیجیتال یا هر دارایی ارزشمند قابل معامله، از فروشنده دارایی مورد نظر خود را خریداری می‌کند. برای مثال تصور کنید قیمت بیت کوین 42,200 دلار است، شما با ثبت سفارش خرید در بازار اسپات بلافاصله بعد از انجام معامله، به مقدار خریداری شده بیت کوین دریافت خواهید کرد که از کیف پول فروشنده به کیف پول شما ارسال شده است. (این پروسه اغلب توسط واسطه‌هایی مانند صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز [2] انجام می‌شود) اسپات تریدینگ چیست؟ در معاملات اسپات برخلاف معاملات فیوچرز، خرید و فروش‌ها و تسویه‌حساب در لحظه و به صورت آنی انجام می‌شود نه به صورت قراردادی و در آینده. به همین دلیل تعداد زیادی از معامله‌گران، علاقمند به استفاده از این روش برای انجام معاملات خود هستند. از آنجایی که معاملات اسپات بدون اهرم (Leverage) هستند، کسب سود از این نوع معاملات نیاز به مدت زمان بیشتری دارد. به همین دلیل اسپات تریدینگ بیشتر مورد استفاده‌ی سرمایه‌گذاران بلندمدت و معامله‌گرانی که در تایم فریم‌های بالاتر مانند روزانه و چهارساعته فعالیت دارند، قرار می‌گیرد. معاملات اسپات زمانی بصورت کامل انجام می‌شوند که فردی دیگر، سفارشی با قیمت موردنظر و با حجم هم‌اندازه یا بیشتر از سفارش شما ثبت کند. برای مثال شما سفارشی برای خرید 3 بیت کوین در قیمت 45 هزار دلار ثبت می‌کنید، در سمت فروشندگان فردی دیگر سفارشی در همان قیمت به اندازه 1.5 بیت کوین ثبت می‌کند. در این صورت 50% از سفارش شما انجام شده و به کیف پول شما ارسال می‌شود ولی سفارش شما وقتی تکمیل می‌شود که 1.5 بیت کوین دیگر در همان قیمت برای فروش گذاشته شود. معمولا در صرافی‌هایی با حجم معاملات بالا مانند بایننس یا کوکوین، مشکلاتی از این قبیل صورت نمی‌گیرد. تفاوت بین معاملات اسپات و فیوچرز همانطور که اشاره کردیم، معاملات اسپات اغلب به صورت لحظه‌ای انجام می‌شوند و پروسه‌ی تحویل به صورت فوری است. اما معاملات فیوچرز به شکل قراردادی بوده و با ذکر شروطی، پرداخت هزینه قرارداد در تاریخی مشخص انجام می‌گیرد. قراردادهای فیوچرز از امکاناتی مانند اهرم نیز بهره‌مند هستند که باعث جذب و علاقمندی معامله‌گران روزانه و کوتاه‌مدت شده است. فراموش نکنیم که معاملات فیوچرز همانطور که می‌توانند سودهای بزرگی را برای معامله‌گران به ارمغان بیاورند، می‌توانند ضررهای سنگینی نیز به آن‌ها وارد کنند. در نتیجه این دست از معاملات ریسک بالایی را به همراه دارند. برای آشنایی کامل با معاملات فیوچرز، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله [3] را مطالعه کنید. دفتر ثبت سفارشات در اسپات تریدینگ بازارهای اسپات معمولا شامل سه بخش می‌شوند: خریداران (Buyers)، فروشندگان (Sellers) و دفتر ثبت سفارشات یا اوردربوک (Order Book) که خریداران و فروشندگان با ثبت سفارشات خود، باعث به‌وجود آمدن آن می‌شوند. این لیست دائما در حال تغییر است و حاوی سفارشات خرید و فروش یک دارایی به همراه قیمت‌های پیشنهادی و حجم‌های مورد نیاز است. برای مثال تصویری از دفتر ثبت سفارشات بیت کوین [4] می‌بینید که در ستون سبز، لیست سفارشات پیشنهادی برای خرید بیت کوین از بیشترین به کمترین قیمت و در ستون قرمز، لیست سفارشات پیشنهادی برای فروش بیت کوین از کمترین به بیشترین قیمت ثبت شده‌اند. انواع سفارشات در معاملات اسپات Market Order (سفارش به قیمت بازار)  Market Order ساده‌ترین نوع سفارش‌گذاری در اسپات تریدینگ است. در این نوع سفارش‌گذاری نیاز به قیمت‌گذاری نیست و فقط کافیست جفت‌ارز و حجم مورد نظر برای خرید یا فروش را تعیین کنید و سپس سفارش شما طبق قیمتِ همان لحظه‌ی بازار معامله می‌شود. Limit Order (سفارش با قیمت مشخص) این روش محبوب‌ترین نوع سفارش‌گذاری در اسپات تریدینگ محسوب می‌شود و شبیه به Market Order می‌باشد، با این تفاوت که در این روش علاوه بر حجم، می‌توانید قیمت مورد نظر سفارش خود را تعیین کنید. برای مثال قیمت بیت کوین در حال حاضر 47 هزار دلار است و شما می‌خواهید در صورتی که قیمت کاهش پیدا کرد روی 45 هزار دلار بیت کوین خریداری کنید. تنظیمات سفارش را در تصویر مشاهده می‌کنید. Stop-Limit Order (سفارش با شرایط و قیمت مشخص) این نوع از سفارش، نسبت به دو نوع قبلی پیچیده‌تر بوده و بیشتر مورد توجه معامله‌گران حرفه‌ای قرار می‌گیرد. سفارش Stop-Limit در واقع همان سفارش Limit است با این تفاوت که از یک شرط برای سفارش‌گذاری استفاده می‌کند که به آن Stop گفته می‌شود. برای مثال قیمت بیت کوین در حال حاضر 48 هزار دلار است و شما به این نتیجه رسیده‌اید که بیت کوین پس از شکست مقاومت 50 هزار دلاری به سمت بالا حرکت می‌کند. شما می‌خواهید سفارشی تنظیم کنید که شرط آن عبور قیمت از 50 هزار دلار باشد. طبق عکس زیر در قسمت Stop قیمت 50 هزار دلار و در قسمت Limit عدد مورد نظر خود برای خرید بیت کوین را ثبت می‌کنید. لازم به ذکر است سفارش شما وقتی ثبت شده و وارد لیست سفارشات می‌شود که قیمت بیت کوین از 50 هزار دلار عبور کند. OCO (سفارش دو طرفه) OCO مخفف کلمه One Cancel the other است و پیچیده‌ترین نوع سفارش‌گذاری در اسپات تریدینگ به حساب می‌اید. این نوع سفارش ترکیبی از Limit و Stop-Limit بوده و برای آشنایی بهتر با این نوع سفارش بهتر است با یک مثال آن را بررسی کنیم. تصور کنید قیمت بیت کوین در محدوده 48 هزار دلار قرار دارد و تحلیل شما به این شکل است که در محدوده 45 هزار یک حمایت و در محدوده 50 هزار یک مقاومت وجود دارد و پس از رسیدن به حمایت یا شکست مقاومت شما قصد خرید دارد. در بخش Price عدد 45 هزار را وارد کرده، در قسمت Amount نیز حجم مورد نظر خود را وارد می‌کنید. در قسمت Stop عدد ‌‌50 هزار را وارد کرده و در Limit عدد مورد نظر برای خرید را در صورت شکست مقاومت 50 هزار دلار وارد می‌کنید. پس از ثبت این سفارش، در ابتدا یک سفارش در قیمت 45 هزار دلار برای شما ثبت می‌شود، در صورتی که قیمت به مقاومت 50 هزار دلار برسد و آن را رد کند، سفارش قبلی شما حذف شده و سفارش 50 هزار دلار شما معامله می‌شود. لازم به ذکر است که این نوع سفارش‌گذاری در تمامی صرافی‌ها قابل انجام نیست. نحوه انجام معاملات اسپات برای شروع معاملات اسپات ابتدا یک حساب کاربری در صرافی ایجاد کرده، سپس از منوی Trade وارد بخش Spot Trading شوید. در بخش اسپات تریدینگ، قسمت‌های مختلفی وجود دارد که آنها را باهم بررسی می‌کنیم. 1- در این بخش شما می‌توانید جفت ارزهای مورد نظر خود را پیدا کنید و معاملات اسپات را بر روی آن انجام دهید. برای مثال BTC/USDT, ETH/BUSD, MATIC/USDC. همچنین اطلاعات مختصری در مورد جفت‌ارز مورد نظر مثل حجم روزانه را می‌توانید در این قسمت مشاهده کنید. 2- در این قسمت داده‌های آماری جفت‌ارز انتخاب شده، به صورت نموداری در اختیار کاربران قرارگرفته است. در این قسمت ابزارهای مختلف Trading view که برای تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز قرار دارد. 3- دفتر ثبت سفارشات را مشاهده می‌کنید که آن را در بخش مختص به خود، به صورت کامل بررسی کردیم. سفارشات فروش با رنگ قرمز و سفارشات خرید با رنگ سبز قابل مشاهده است. 4- در این قسمت شما می‌توانید سفارشات خرید و فروش خود را در بازار اسپات ثبت کنید. در بازار اسپات سفارش‌گذاری به سه روش Market ،Limit و Stop-Limit انجام می‌شود که در بخش "انواع سفارشات در معاملات اسپات" هر سه روش را به صورت کامل بررسی کرده‌ایم. مزایا و معایب اسپات تریدینگ معاملات اسپات نسبت به معاملات فیوچرز یا مارجین شامل مزایا و معایبی می‌شود که در ادامه با بررسی کامل هر دو مورد، تصمیم‌گیری برای استفاده از اسپات تریدینگ یا انواع دیگر معاملات برای شما راحت‌تر خواهد شد. مزایا شفافیت قیمت: برخلاف بازارهای فیوچرز که نوسانات قیمت به عواملی غیر از عرضه و تقاضا مانند نرخ تامین مالی (Funding Rate) بستگی دارد، نوسانات بازارهای اسپات فقط به عرضه و تقاضا متکی است.سادگی معاملات: از آنجا که قوانین در معاملات اسپات مشخص و ساده هستند، با توجه به قیمت ورود و حد سود و حد ضرر مشخص شده، محاسبه‌ی سود و ریسک به راحتی انجام می‌شود.آرامش ذهنی: در اسپات تریدینگ، شما نگرانی برای لیکوئید شدن یا کال مارجین (Margin Call) ندارید. می‌توانید هر زمان که خواستید وارد معامله شده و در هر زمان که خواستید دارایی‌های خودتان را به فروش بگذارید. معایب ریسک نگهداری: پس از معامله در اسپات، ارزهای خریداری شده در اختیار شما قرار خواهند گرفت و شخص ثالث (صرافی های متمرکز) مسئولیتی در قبال حفظ امنیت آنها بر عهده نمی‌گیرد. بهتر است که ارزهای دیجیتال خود را در کیف پول‌های سرد یا گرم معتبر و امن نگهداری کنید تا از خطر هک شدن و به‌سرقت رفتن دارایی‌های خود جلوگیری کنید.سودهای کوچک: اسپات تریدینگ نسبت به معامله در بازارهای فیوچرز و مارجین با توجه به عدم استفاده از اهرم، سود کمتری را برای معامله‌گران به ارمغان می‌آورد که با توجه به ریسک کمتر، قابل چشم‌پوشی است. جمع‌بندی در این مقاله تلاش کردیم اسپات تریدینگ را به شما معرفی کرده و نحوه ثبت سفارش و مزایا و معایب آن را بصورت کامل بررسی کنیم تا شما بتوانید به مقایسه بین بازارهای اسپات، مارجین و فیوچرز پرداخته و معاملات‌ خود را در بازار مورد نظرتان انجام دهید. در نظر داشته باشید که شیوه‌ی معاملاتی شما در انتخاب بازار مناسب برای انجام معاملات، بسیار مهم است. یک سرمایه‌گذار بلندمدت از معاملات اسپات استفاده می‌کند اما یک معامله‌گر روزانه بازار فیوچرز را به اسپات ترجیح می‌دهد. انتخاب شیوه و سبک معاملاتی و در ادامه انتخاب بازار مورد نظر برای انجام معاملات برای یک معامله‌گر نیاز بوده و بعد از بررسی‌ها و تحقیقات لازم، معامله‌گران می‌توانند در بازارهای متفاوت از جمله فیوچرز و اسپات، با معاملات کم حجم کسب تجربه نمایند تا برای معاملات اصلی خود در آینده آماده شوند.  منبع: Binance Academy [5] , CoinMarketCap [6] , Bybit [7] [1] https://blog.valmart.net/%d8%b1%d8%a7%d9%87%d9%86%d9%85%d8%a7%db%8c-%da%a9%db%8c%d9%81-%d9%be%d9%88%d9%84-%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84/ [2] https://blog.valmart.net/%d8%af%da%a9%d8%b3-%db%8c%d8%a7-%d8%b5%d8%b1%d8%a7%d9%81%db%8c-%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d9%85%d8%aa%d9%85%d8%b1%da%a9%d8%b2-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [3] https://blog.valmart.net/%d9%85%d8%b9%d8%a7%d9%85%d9%84%d8%a7%d8%aa-%d8%a2%d8%aa%db%8c-%db%8c%d8%a7-%d9%81%db%8c%d9%88%da%86%d8%b1%d8%b2-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [4] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%a8%db%8c%d8%aa-%da%a9%d9%88%db%8c%d9%86-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [5] https://academy.binance.com/en/articles/what-is-a-stop-limit-order [6] https://coinmarketcap.com/alexandria/article/what-is-spot-trading [7] https://learn.bybit.com/trading/what-is-a-spot-market-and-spot-trading/

اگرچه بازی‌های بلاکچینی موضوع جدیدی نیستند اما محبوبیت آن‌ها این روزها به طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. بخش زیادی از این رشد به علت موفقیت بازی‌های play-to-earn (کسب درامد از بازی‌های کریپتو) است. اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) از جمله بازی‌هاییست که به شفاف‌سازی این ژانر کمک می‌کند. این پلتفرم با تمرکز بر معرفی گسترده متاورس [1] از طریق سرگرمی و در فرمتی قابل دسترس، رشد چشمگیری داشته و در صدر اخبار قرار گرفته است. آیا شما هم از آن دسته افراد هستید که اکسی اینفینیتی به نظرتان جذاب می‌آید اما نمی‌دانید جزئیات آن از چه قرار است و چطور باید شروع کنید؟ نگران نباشید. ما در این مطلب هر آنچه که نیاز است درباره این پروژه بدانید را توضیح خواهیم داد. برای آشنایی با انواع باز‌ی‌های بلاکچینی و نحوه کسب درآمد ار آنها، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله [2] را مطالعه کنید. اکسی اینفینیتی چیست؟ اکسی اینفینیتی یک بازی متاورس بر بستر NFT [3] است که دارای ساختار play-to-earn بوده و شما می‌توانید در آن با بازی کردن کسب درامد کنید. این بازی از بازی Pokémon الهام گرفته اما برخی از طراحی‌هایش تغییر کرده است. تمرکز این بازی بر روی پرورش، غذا دادن و مبارزه با موجودات بامزه است. اکسی اینفینیتی نشان می‌دهد دنیای بازی و رمزارزها چطور می‌توانند در کنار یکدیگر وجود داشته باشند. این بازی یکی از اولین بازی‌های AAA [4] در دنیای کریپتو به‌شمار می‌آید. شما می‌توانید در گوشی‌های آیفون، اندروید و کامپیوترهای شخصی خود، اکسی اینفینیتی بازی کنید. اکسی‌ها (Axies) در اکسی اینفینیتی دارایی‌های دیجیتال شخصیت‌های انیمیشینی‌ای وجود دارند که به آن‌ها اکسی گفته می‌شود. بازیکنان با این اکسی‌ها مانند حیوانات خانگی رفتار می‌کنند. شما می‌توانند اکسی‌های خود را پرورش و آموزش داده و با آن‌ها مبارزه کنید تا در بازی به مرحله‌های بالاتر راه یابید. هر اکسی ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که بر عملکرد آن در مبارزه تاثیرگذار است و نیز دارای چهار داده آماری می‌باشد که باید به آن توجه داشته باشید: سلامت (Health)، روحیه (Morale)، مهارت (Skill) و سرعت (Speed). دانستن این اطلاعات و دیگر جنبه‎‌ها مهم است، زیرا به ما کمک می‌کند تعیین کنیم آیا یک اکسی می‌تواند وارد مبارزه شود یا خیر. روحیه: این ویژگی احتمال یک ضربه اساسی را افزایش می‌دهد. روحیه همچنین احتمال ورود به آخرین مبارزه را بیشتر کرده و به آخرین مبارزه زمان اضافه نیز می‌دهد.سرعت: نوبت‌ها را تعیین می‌کند. اکسی‌ای که سرعت بیشتری داشته باشد، اول حمله می‌کند. همچنین ویژگی سرعت، احتمال آنکه یک اکسی مورد حمله سخت قرار بگیرد را کاهش می‌دهد.مهارت: زمانی که یک اکسی به طور همزمان کارت‌های مختلفی را بازی می‌کند، گزینه مهارت میزان خرابی (combo) را افزایش می‌دهد.سلامت: نشان‌دهنده حداکثر آسیبی‌ است که اکسی شما می‌تواند پیش از اخراج از بازی تحمل کند. وقتی در مبارزات پیروز شوید، می‌توانید از کوین‌هایی که کسب کرده‌اید برای کارهای خودتان در بازی استفاده کرده و یا آن‌ها را به پول نقد تبدیل کنید. بازیکنان برای شروع مبارزه به حداقل سه اکسی نیاز دارند. دسته‌ها (Classes) اکسی اینفینیتی مانند بازی Pokemon دارای یک سیستم دسته‌بندی از صفات است که در آن هر دسته نسبت به دسته پایین‌تر خود مزایایی دارد. در حال حاضر، 9 گونه اکسی در بازی وجود دارند که لیست آن‌ها به شرح زیر است: آبزی (Aquatic)چهارپا (Beast)پرنده (Bird)حشره (Bug)طلوع (Dawn)غروب (Dusk)مکانیک (Mech)گیاه (Plant)خزنده (Reptile) در این دسته‌ها سه دسته بخصوص وجود دارند که تنها با استفاده از ترکیب اکسی‌های خاصی قابل پرورش هستند. Mech حاصل جفت‌گیری اکسی‌های نژاد Beast و Bug است. Dawn نیز حاصل جفت‌گیری اکسی‌های نژاد Plant و Bird بوده و اکسی‌های Dusk در نتیجه جفت‌گیری اکسی‌های Reptile و Aquatic حاصل می‌شوند. نحوه کار اکسی اینفینیتی بازیکنان در اکسی اینفینیتی به خریداری و پرورش موجودات بامزه یا هیولاهایی که اکسی نام دارند پرداخته و آن‌ها را در مبارزات رو در روی یکدیگر قرار می‌دهند تا دارایی‌هایی درون بازی را کسب کنند؛ به این دارایی‌ها Small Love Portion یا SLP گفته می‌شود. این دارایی‌ها را می‌توان به پول واقعی تبدیل کرد. هر اکسی یک توکن غیرمثلی‌ست که بازیکنان می‌توانند خارج از اکوسیستم بازی به خرید و فروش آن در صرافی‌های مختلف بپردازند. برای کسب اکسی در این بازی روش‌های مختلفی وجود دارد: مبارزه تن به تن بازیکنان (PVP)جمع‌آوری اکسی‌های نایابفروش اکسی در فروشگاهپرورش اکسی بازیکنان برای پرورش اکسی‌ها به SLP نیاز دارند. SLPها مانند توکن‌های دیگر بسیار پرنوسانند. گرچه اگر محبوبیت اکسی اینفینیتی همچنان افزایش یابد، این کوین نیز فراگیرتر خواهد شد. در این بازی به بازیکنان بابت تلاش‌ها و مهارتشان پاداش داده می‌شود نه پیروزی در یک مبارزه! بازیکنان می‌توانند به پرورش و تغذیه موجودات مختلف پرداخته و آن‌ها را در فروشگاه بفروشند. بدین ترتیب بسیاری از گیمرهای آنلاین برای پرداخت هزینه‌های زندگی و مخارج خود از توکن‌های درون بازی استفاده می‌کنند. امنیت اکسی اینفینیتی چگونه تامین می‌شود؟ هر دو توکن اصلی اکسی اینفینیتی (AXS و SLP) توکن‌های ERC-20 هستند که روی شبکه اتریوم [5] راه‌اندازی شده و امنیت آن‌ها توسط مکانیزم اثبات کار [6] اتریوم تامین می‌شود. استودیو Sky Mavis که توسعه اکسی اینفینیتی را در دست دارد، برای جلوگیری از تراکم‌های ناشی از مدل اثبات کار سایدچین اختصاصی خود را روی اتریوم توسعه داده است که Ronin نام دارد. توسعه‌دهندگان برای کمک به تامین امنیت Ronin مجموعه‌ای از گیمرها و دیگر شرکای حوزه کریپتو و NFT حرفه‌ای را گرد آورده‌اند تا برای شبکه نقش اعتبارسنج را ایفا کنند. همچنین سایدچین Ronin دارای یک کیف‌پول اختصاصی نیز هست که بازیکنان می‌توانند توکن‌های خود را به آن انتقال دهند. ارزهای دیجیتال اکسی اینفینیتی در بازی اکسی اینفینیتی دو ارز دیجیتال استفاده می‌شود: ارز دیجیتال اکسی اینفینیتی شارد یا AXS و ارز دیجیتال Smooth Love Potion یا SLP. ارز دیجیتال AXS AXS مخفف “Axie Infinity Shard” است. AXS به عنوان یک توکن حاکمیتی عمل می‌کند. این ارز به بازیکنان اجازه می‌دهد در پروژه حرفی برای گفتن داشته باشند و به قابلیت‌‌ها یا مسیرهای جدید بازی رای دهند. مجموع عرضه ارز دیجیتال اکسی اینفینیتی 27 میلیون توکن AXS است. این توکن مجددا خود را در اکوسیستم بازی توزیع می‌کند. زمانی که شما موجودی را پرورش می‌دهید، بخشی از کارمزد به AXS پرداخت شده و برای توزیع مجدد به خزانه‌داری جامعه سهامداران افزوده می‌شود. از آنجایی که AXS به موفقیت بازی وابسته است، به شما اجازه می‌دهد بابت حمایت از موفقیت‌های بازی کسب درامد کنید. ارز دیجیتال اکسی اینفینیتی قابلیت‌های دیگری نیز دارد: استیک کردن و دریافت سود بابت وفاداری به پروژهشرکت در رقابت‌های عمومیآرای حاکمیتیتولید محتوای جدید ارز دیجیتال SLP SLP مخفف عبارت “Smooth Love Portion” است. این توکن یکی از ارزهای دیجیتال اکسی اینفینیتی است که بازیکنان می‌توانند با انجام ماموریت‌ها یا مبارزه با دشمنان در بازی آن را بدست آورند. از SLP می‌توان برای پرورش حیوانات در این بازی استفاده کرد. عرضه توکن SLP محدودیتی ندارد. هرچه افراد بیشتری بازی کنند، تعداد این توکن نیز افزایش می‌یابد. همچنین هرچه بیشتر بازی کنید، می‌توانید SLP بیشتری کسب کنید. وقتی اکسی‌هایتان به مراحل بالاتر می‌روند، هزینه پرورش و مشارکت با آن‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند. از این رو نیاز است که عرضه SLP به طور ثابت بیشتر شود. بنیان‌گذاران اکسی اینفینیتی چه کسانی هستند؟ اکسی اینفینیتی در سال 2018 توسط استودیو بازی Sky Mavis ویتنام راه‌اندازی شد. Trung Thanh Nguyen و Aleksander Larsen هم‌بنیان‌گذاران اکسی اینفینیتی هستند. تیم 40 نفره‌ای که در حال حاضر روی این پروژه کار می‌کنند توسط Trung هدایت می‌شوند. Trung مدیرعامل فعلی پلتفرم است و پیش از تاسیس اکسی اینفینیتی در حوزه مهندسی نرم‌افزار مشغول به کار بوده است. Larsen، موسس دیگر اکسی اینفینیتی و مدیر اجرایی فعلی قبلا یک گیمر و نماینده تیم ملی نروژ در Warcraft3 و DotA بوده و تجربه کار در زمینه توسعه کسب‌وکار را نیز داراست. اکسی اینفینیتی از زمانی که برای اولین‌بار راه‌اندازی شد، بروزرسانی‌های مهمی داشته است که هر یک بر قابلیت عملکرد آن اضافه کرده‌اند. در سال 2022 قرار است زمین بازی راه‌اندازی شود که همچنان در مرحله آزمایش داخلی قرار دارد و اضافه شدن امکان استیک AXS نیز در برنامه تیم است. نحوه استفاده از اکسی اینفینیتی ارز دیجیتال AXS اکسی اینفینیتی در حال حاضر برای پرورش اکسی‌های جدید استفاده می‌شود اما Sky Mavis قصد دارد در آینده قابلیت‌های دیگری نیز به این توکن بیافزاید: پرداخت: بازیکنان اکسی اینفینیتی می‌توانند از AXS برای بازی و انجام پرداخت‌ها استفاده کنند. بازیکنان این امکان را دارند تا مقداری AXS را برای شرکت در فروش‌های آینده NFT یا تراکنش‌ها نگه دارند. حاکمیت: با آنکه قابلیت‌های حاکمیتی ارز دیجیتال اکسی اینفینیتی هنوز در حال توسعه هستند اما تیم توسعه‌دهنده نسبت به تغییر حاکمیت اکوسیستم بازی به حالت غیرمتمرکز متعهد است. بازیکنان قادر خواهند بود بخشی از دارایی‌های AXS خود را استیک کرده و در عوض حق رای داشته باشند. پیش‌بینی شده است قابلیت‌‌های حاکمیتی توکن در سال 2021 عملیاتی شوند و سازمان تا سال 2023 رای‌گیری بزرگی برگزار کند. استیکینگ: بازیکنان در ازای استیک AXSهای خود و شرکت در حاکمیت اکوسیستم اکسی اینفینیتی، می‌توانند به طور منظم پاداش‌ دریافت کنند. انتظار می‌رود استیک در اواخر سال 2021 راه‌اندازی شود. شروع بازی در اکسی اینفینیتی قبل از آنکه بازی اکسی اینفینیتی را شروع کنید، از اعتبار مرورگر و ثبات اینترنت خود اطمینان حاصل شوید. بعد از اینکه این دو مورد را حل کردید می‌توانید از راهنمای گام به گام زیر برای شروع استفاده کنید. شروع بازی در اکسی اینفینیتی چند مرحله متفاوت دارد که باید آن‌ها را کامل کنید: تنظیم کیف‌پول متامسک (MetaMask)ایجاد و تنظیم یک کیف‌پول Ronin برای انجام تراکنش‌ها بدون هزینه گسواریز اتریوم به Ronin از طریق متامسکایجاد یک حساب اکسی اینفینیتیدانلود اکسی اینفینیتی روی گوشی یا مرورگر وب تمام مراحلی که باید طی کنید در ادامه توضیح داده شده است. ثبت‌نام و تنظیم کیف‌پول متامسک برای ایجاد حساب در متامسک مراحل زیر را دنبال کنید تا اتریوم را به آن منتقل کرده و اکسی اینفینیتی بازی کنید. اگر تازه‌وارد هستید، ما یک راهنمای کامل تصویری از همه مراحل برایتان تهیه کرده‌ایم. ایجاد حساب در متامسک وارد وبسایت رسمی متاسک شوید (metamask.io). متامسک از هر دو مرورگر کروم (Chrome) و فایرفاکس (Firefox) پشتیبانی می‌کند، بنابراین از یکی از این دو مرورگر استفاده کنید.در گوشه سمت راست بالای صفحه اصلی متامسک روی گزینه “Download” کلیک کنید.روی “Install MetaMask” برای کروم/فایرفاکس کلیک کنید.در صفحه فهرست متامسک روی “Add to Chrome” یا “Add to Firefox” (بسته به مرورگر خود) کلیک کنید.مرورگرتان نسبت به اطمینان از نصب متامسک از شما سوال خواهد کرد. "disclaimer" را مطالعه کنید و سپس روی “Add extension” کلیک کنید.پس از نصب متامسک در مرورگر خود در بخش Extensionها روی متامسک کلیک کنید تا کیف‌پولتان باز شود. ممکن است برای نمایش متامسک نیاز باشد مرورگرتان را مجددا باز کنید. ساخت و راه اندازی کیف‌پول Ronin در ابتدا روی این لینک [7] کلیک کنید تا صفحه افزونه Ronin را برای کروم ببینید. برای شروع روی “Add to Chrome” کلیک کنید.برای دانلود کیف‌پول در مرورگرتان روی “Add Extension” کلیک کنید.پس از اتمام Ronin را در بخش افزونه‌های مرورگر خود باز کنید.وقتی کیف‌پول Ronin خود را باز کنید صفحه زیر ظاهر می‌شود. برای شروع روی “Get Started” کلیک کنید.صفحه خوشامدگویی باز می‌شود. برای شروع روی “I’m new. Let’s get set up!” کلیک کنید.در ابتدا باید برای کیف‌پولتان یک رمز ایجاد کنید. رمز خود را وارد کرده و روی “Create Wallet” کلیک کنید.در مرحله بعد عبارت بازیابی Ronin کیف‌پولتان به شما داده خواهد شد. اگر زمانی به کیف‌پولتان امکان دسترسی به کیف‌پول خود را از دست دهید باید 12 کلمه‌ای که در این مرحله ارائه شده را وارد کنید تا امکان دسترسی میسر شود. روی “Reveal Seed Phrase” کلیک کنید، کلمات خود را یادداشت کنید و سپس روی “Confirm Seed Phrase” کلیک کنید.برای تایید حساب باید کلمات تصادفی خود را وارد کنید. وارد کنید و روی “Continue” کلیک کنید. بسیار عالی! کیف‌پول شما ساخته شد. هنگامی که کیف‌پولتان را مجددا از بخش افزونه‌های کروم خود باز کنید، داشبورد اصلیتان نمایش داده می‌شود. واریز اتریوم به کیف‌پول Ronin از طریق متامسک وارد داشبود متامسک خود شده و اطمینان حاصل کنید که گزینه “Ethereum Mainnet” انتخاب شده است.زیر بخش ETH داشبورد به دنبال آدرس حساب خود گشته و روی آن کلیک کنید تا آدرس را کپی کنید.به بایننس (Binance) یا صرافی دیگری رفته و وارد شوید. روی گزینه “Buy Crypto” کلیک کنید.در بخش ارز مقدار موردنظر خود را وارد کرده و روی گزینه “Receive” به ETH کلیک کنید. سپس روی “Continue” کلیک کنید.در صفحه بعد نحوه پرداخت را انتخاب کرده و سپس روی “Continue” کلیک کنید. اگر اطلاعات را غلط وارد کنید بایستی این بخش را مجددا پر کرده و برای بار دوم روی گزینه “Continue” کلیک کنید.جزئیات سفارش خود را مرور کرده و سپس برای تکمیل تراکنش روی “Confirm” کلیک کنید.برای دیدن بالانس (balance) خود از منوی بالا به مسیر “Wallet > Fiat and Spot” بروید. زیر ETH، که واریزی خود را آنجا می‌بینید، روی “Withdraw” کلیک کنید.در “Address box” آدرس کیف‌پولی که از متامسک کپی کرده‌اید را وارد کنید. مقداری که می‌خواهید ارسال کنید را مشخص کرده و روی “withdraw” کلیک کنید.به محض واریز ETH به کیف‌پول متامسک می‌توانید از طریق وبسایت Ronin Bridge آن را به کیف‌پول Ronin خود ارسال کنید.برای شروع روی “Deposit” کلیک کنید.کیف‌پول متامسکتان باز شده و از شما می‌خواهد Ronin Bridge را به کیف‌پول متصل کنید. روی “Next” و سپس “Connect” کلیک کنید.کیف‌پول Ronin خود را باز کرده و آدرس حسابتان را کپی کنید.پس از اتصال متامسک در Ronin Bridge صفحه Deposit نمایش داده خواهد شد. برای ارسال کوین‌ها از شبکه اتریوم به Ronin آدرس Ronin خود را paste کرده و ETH را به عنوان دارایی خود انتخاب کنید (مگر اینکه بخواهید کوین دیگری را به Ronin بفرستید) و سپس مقدار آن را وارد کنید.پس از اتمام روی “Next” کلیک کنید. تراکنش خود را بازبینی کرده و سپس روی “Confirm” کلیک کنید تا توکن‌های اتریوم را به کیف‌پول Ronin خود بفرستید. پس از انجام تراکنش پولتان به شکل WETH در Ronin قابل مشاهده خواهد بود. ساخت حساب اکسی اینفینیتی برای شروع بازی اکسی اینفینیتی باید سه اکسی از فروشگاه خریداری کنید تا تیم آغازکننده خود را کامل کنید. قیمت اکسی‌ها بسته به عرضه و تقاضای بازی تغییر می‌کند. در ابتدا از فروشگاه اکسی (Axie Marketplace) بازدید کرده و از بالای صفحه روی “Login” کلیک کنید. روی “Login with Ronin Wallet” کلیک کنید. کیف‌پول Ronin در مرورگرتان ظاهر خواهد شد و از شما می‌خواهد اتصال اکسی اینفینیتی به کیف‌پولتان را تایید کنید. روی “Confirm” کلیک کنید. یک نام کاربری برای استفاده در اکسی اینفینیتی انتخاب کرده و روی “Save” کلیک کنید. قبل از آنکه بازی را شروع کنید باید تنظیمات حساب خود را کامل کنید. روی “Set up email & password” کلیک کنید. ایمیل خود و رمزی که می‌خواهید در بازی استفاده کنید را وارد کرده و سپس برای تایید روی “Confirm” کلیک کنید. اکسی اینفینیتی کدی را برایتان ایمیل خواهد کرد که باید آن را وارد کرده و برای اتمام تاییدیه روی “Confirm” کلیک کنید. حالا یک حساب اکسی اینفینیتی برای بازی دارید. دو مرحله دیگر باقی مانده است: خرید سه اکسی از فروشگاه و سپس دانلود خود بازی اکسی اینفینیتی برای بازی کردن. خرید اکسی از فروشگاه قبل از آنکه بتوانید حالت‌های adventure یا arena را بازی کنید، به سه اکسی در تیم خود نیاز دارید. اگر اکسی ندارید به فروشگاه اکسی بروید. روی Marketplace هدر کلیک کنید تا اکسی‌های در دسترس برای فروش نمایش داده شود. اکسی‌ای که می‌خواهید بخرید را انتخاب کنید تا شخصیتتان شکل گیرد. این صفحه اطلاعات مهمی را به شما نشان خواهد داد، از جمله این اطلاعات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: تعداد دفعات جفت‌گیری (breed count)آمار (stats)اعضای بدن (body parts)توانایی‌ها (abilities)والدین و بچه‌ها (parents and children)سابقه فروش (sale history) برای خرید اکسی خود روی “Buy Now” کلیک کنید. برای تکمیل خرید خود باید در کیف‌پول Ronin خود اتریوم داشته باشید. نحوه کسب درامد از بازی اکسی اینفینیتی برای پول دراوردن از این بازی روش‌های مختلفی وجود دارد. خرید و فروش اکسی‌ها برای بازی کردن حالت adventure در اکسی اینفینیتی باید حداقل سه اکسی داشته باشید. شما می‌توانید اکسی‌های جدید را در بازی پرورش دهید، با آن‌ها مبارزه کنید و تخم‌گذاری کنید. همچنین می‌توانید این شخصیت‌ها را در فروشگاه با اتریوم معامله کنید و بعدا اتریوم را به پول واقعی تبدیل کنید. اگر در فروشگاه روی یک اکسی کلیک کنید، خلاصه‌ای از دفعات خرید و فروش آن را با قیمت‌هایش خواهید دید. صندوق بورسیه اکسی (Axie Scholarship Fund) صندوق بورسیه یکی از قابلیت‌های بازیست که به بازیکنانی که نمی‌توانند هزینه اکسی‌های خود را بپردازند بورسیه ارائه می‌دهد. با تقسیم سود با بازیکنان بازی درامد کسب خواهید کرد. هولد AXS قیمت AXS را محبوبیت بازی در طول زمان تعیین می‌کند. اگر معتقدید محبوبیت اکسی اینفینیتی در آینده افزایش خواهد یافت، هولد ارز دیجیتال اکسی اینفینیتی تصمیم هوشمندانه‌ای خواهد بود. با هولد کردن ارز دیجیتال اکسی اینفینیتی این فرصت را خواهید داشت که بعدا آن را به قیمت بالاتری بفروشید. چه فاکتورهایی بر قیمت اکسی‌ها تاثیر می‌گذارند؟ فاکتورهای متعددی در تعیین قیمت اکسی‌ها تاثیرگذارند که در دو دسته اصلی قرار می‌گیرند: کیفیت اکسی و وضعیت بازار. اول از همه این کیفیت ذاتی اکسی‌هاست که سبب تمایز قیمت یک اکسی نسبت به اکسی دیگر می‌شود. پارمترهای تاثیرگذار دیگر عبارتند از: اعضای بدن اعضای بدن یک اکسی، آمار و کارت‌هایی که می‌تواند بازی کند را تعیین می‌کند. بازی کردن با کارت‌هایی که با اکسی شما در یک دسته هستند، این امکان را به شما می‌دهند که در هر دو بخش حمله و دفاع 10% پاداش دریافت کنید. به همین دلیل است که ناب بودن یک اکسی و یا تعداد اجزای بدنش، قیمت آن را در فروشگاه بالا می‌برد. یک اکسی Beast که 4 عضو از 6 عضو آن Beast هستند، گران‌تر از یک اکسی Beast با تنها یک عضو Beast است. شما می‌توانید هنگامی که در فروشگاه به دنبال اکسی می‌گردید، میزان ناب بودن یک اکسی را (از صفر تا 6) از بخش Filters ببینید. کارت‌ها هر اکسی 4 کارت دارد که می‌تواند از آن‌ها برای مبارزات استفاده کند. بسته به ترکیب کارت‌ها و متای فعلی برخی اکسی‌ها با ترکیب‌های کارت پرتقاضا گران‌تر از بقیه هستند. تعداد دفعات جفت‌گیری برای جلوگیری از تورم بالای اکسی‌های بازی، تعداد دفعات جفت‌گیری اکسی‌ها به 7 بار محدود است. از این رو هرچه دفعات جفت‌گیری یک اکسی بیشتر باشد پتانسیل زاد و ولد آن کمتر و قیمت آن ارزان‌تر خواهد بود. اکسی‌های باکره (Virgin) آن‌هایی هستند جفت‌گیری نکرده و ارزشمندترند. البته دفعات جفت‌گیری بر روی آمار و کارت‌های اکسی تاثیری نمی‌گذارد. توصیه می‌شود زمانی که می‌خواهید تیم شروع خود را بسازید، به دنبال اکسی‌هایی باشید که دفعات بیشتری جفت‌گیری کرده‌اند، زیرا از اکسی‌های باکره ارزان‌ترند اما ضعیف‌تر نیستند. می‌توانید هنگامی که در فروشگاه به دنبال اکسی می‌گردید، دفعات جفت‌گیری یک اکسی را (از صفر تا 7) از بخش Filters ببینید. وضعیت بازار، مانند عرضه و تقاضا و قیمت ETH، نیز به طور کلی بر قیمت اکسی‌ها تاثیرگذار است. تقاضا برای اکسی‌ها هرچه افراد بیشتری به اکسی بپیوندند، تقاضا برای اکسی‌ها نسبت به اکسی‌های در دسترس افزایش یافته و قیمت این اکسی‌ها در فروشگاه بالا می‌رود. با افزایش تقریبا تصاعدی تعداد کاربران جدید اکسی اینفینیتی در چند ماه گذشته، قیمت پایه اکسی‌ها نیز به طور منظم افزایش یافته است. با این حال بسته به تغییرات بازی و دیگر اخبار مربوط به رمزارزها در مواردی قیمت اکسی کاهش نیز می‌یابد. قیمت اتر اکسی اینفینیتی بر بستر بلاکچین اتریوم ساخته شده است و اکسی‌ها با استفاده از ETH (که در فروشگاه WETH است) خریداری می‌شوند. با تغییر قیمت اتر قیمت دلاری هر اکسی نیز در فروشگاه تغییر می‌کند. آینده اکسی اینفینیتی قطعا اکسی اینفینیتی تنها بازی بلاکچینی و مبتنی بر NFT نیست، اما این بازی با داشتن ارزش بازار 2.5 میلیارد دلار و محبوبیت آشکار آن در کنار افزایش شمار بازیکنان، می‌توان گفت که  به سرعت در حال تبدیل شدن به رهبر نوظهور بازی‌های paly-to-earn است. به طور قطع بخشی از این موفقیت مربوط به قابلیت‌های منحصربه‌فردی است که اکسی اینفینیتی برای جذب بازیکنانی که به دنبال کسب درامد هستند ارائه می‌کند؛ اما در پس این محبوبیت رشد کلی حوزه بازی‌های کریپتو نیز قرار دارد. اگر اکسی اینفینیتی به افزودن قابلیت‌هایی مانند استیکینگ که سبب حفظ یا رشد پایگاه کاربری آن می‌شود ادامه دهد، شانس بالایی برای محکم کردن جایگاه خود در بخش جذاب دنیای کریپتو خواهد داشت. منبع: koditips [8] , kriptomat [9] , gamingonphone [10] [1] https://blog.valmart.net/%d9%85%d8%aa%d8%a7%d9%88%d8%b1%d8%b3-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [2] https://blog.valmart.net/%da%a9%d8%b3%d8%a8-%d8%af%d8%b1%d8%a7%d9%85%d8%af-%d8%a7%d8%b2-%d8%a8%d8%a7%d8%b2%db%8c%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%da%a9%d8%b1%db%8c%d9%be%d8%aa%d9%88%db%8c%db%8c/ [3] https://blog.valmart.net/nft-%db%8c%d8%a7-%d8%aa%d9%88%da%a9%d9%86-%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d9%85%d8%ab%d9%84%db%8c-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [4] https://www.pixelarts.ir/hidecat/editors-choice/what-is-a-triple-a-game/ [5] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%a7%d8%aa%d8%b1%db%8c%d9%88%d9%85-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [6] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d9%84%da%af%d9%88%d8%b1%db%8c%d8%aa%d9%85-%d8%a7%d8%ab%d8%a8%d8%a7%d8%aa-%da%a9%d8%a7%d8%b1/ [7] https://chrome.google.com/webstore/detail/ronin-wallet/fnjhmkhhmkbjkkabndcnnogagogbneec?hl=en [8] https://koditips.com/axie-infinity-guide/#how-to-get-started-playing-axie-infinity [9] https://kriptomat.io/cryptocurrencies/axie-infinity/what-is-axie-infinity/%5C [10] https://gamingonphone.com/guides/axie-infinity-beginners-guide-and-tips/

 صنعت دیفای در سال‌های اخیر، به خوبی توجه سرمایه گذاران را به خودش جلب کرده و با سرعت در مسیر رشد و پیشرفت در حال حرکت است. طبق اخرین آمار از سایت معتبر DefiPulse [1]، میزان سرمایه قفل شده (TVL) پلتفرم‌های فعال در حوزه دیفای در اواخر ماه اکتبر سال 2020، مبلغی در حدود 20 میلیارد دلار بوده و در حال حاضر به 100 میلیارد دلار رسیده که نشان ‌دهنده‌ی رشد 5 برابری حوزه دیفای در یکسال اخیر است. فضای دیفای در حال حاضر قابل مقایسه با اقتصاد سنتی دنیا نیست اما این سرعت رشد و پیشرفت خبر از افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران می‌دهد که ما را به تعویض قدرت در اقتصاد، از متمرکز به غیرمتمرکز امیدوار می‌کند. دیفای، برای ادامه‌ی مسیر رشد و پیشرفت خود نیاز به ایده‌های نو و جدید دارد که ییلد فارمینگ (Yield Farming) یکی از آن ایده‌هاست که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت. ییلد فارمینگ چیست؟ ییلد فارمینگ یا همان کشت سود در واقع پیشنهادی جذاب برای سرمایه گذارانی‌ست که می‌خواهند رمز ارزهای خودشان را برای بلند مدت نگهداری کرده و در این بین نیز به جای کنار گذاشتن رمزارزهای خود، از آنها نیز سود کسب کنند. کشت سود از جهاتی شبیه به عملیات استیکینگ (Staking) است، اما به مراتب پیچیده‌تر از آن. در مبحث ییلد فارمینگ ما با مواردی از جمله بازارساز خودکار (AMM)، استخر نقدینگی [2]، استخراج نقدینگی، تامین‌کنندگان نقدینگی (LP) و درصد سود سالیانه (APY) سروکار داریم. اگر تصور می‌کنید که با مبحث پیچیده ای روبرو هستید، درست حدس می‌زنید اما تا انتهای مطلب با ما همراه باشید تا بصورت کامل با مفهوم ییلد فارمینگ و مفاهیم وابسته به آن آشنایی پیدا کنیم. برای آشنایی کامل با بازارساز خودکار و نحوه کار آن، پیشنهاد می‌شود این مطلب [3] را مطالعه کنید. در ابتدا برای آشنایی با موضوع با یک مثال شروع می‌کنیم: صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ [4] برای انجام معاملات رمزارزها بصورت غیرمتمرکز بین دو طرف معامله، نیازهمیشگی به نقدینگی آماده از ارزهای قابل معامله در پلتفرم خودش دارد که برای انجام این پروسه در حوزه دیفای راه حلی به نام استخر نقدینگی شکل گرفت. در این روش، نقدینگی مورد نیاز برای معاملات از قبل در قراردادی‌ هوشمند نگهداری شده و هنگام انجام معاملات از آنها استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که استخرهای‌ نقدینگی برای بقیه حوزه‌های دیفای از جمله وام‌دهی (Lending) نیاز هستند. حالا برای جمع‌ آوری نقدینگی در استخرهای از پیش تعیین شده، به تامین‌کنندگان نقدینگی نیاز است تا با قرض دادن رمزارزهای خود به قراردادهای هوشمند، در جهت کارکرد بهتر پلتفرم پیش قدم شوند. روش‌های متفاوتی تا به امروز برای تامین نقدینگی استخرها و دعوت سرمایه‌گذاران به مشارکت در این عملیات در نظرگرفته شده است. تعدادی از پروژه‌ها در ابتدای شروع به کار در سند توکنومیک، مقداری از توکن‌ها را به تامین نقدینگی استخرها اختصاص می‌دهند که این یکی از روش‌های جمع آوری نقدینگی به شمار می‌رود. این راه حل به اندازه کافی کاربردی نیست و نیاز به تعامل بیشتر با کاربران به عنوان تامین‌کنندگان نقدینگی است تا آن‌ها نیز بتوانند در رشد پروژه‌های مورد اعتمادشان پیش قدم شوند ولی برای تشویق سرمایه‌گذاران به حضور در این پروژه به یک مشوق نیاز است. این عوامل باعث شد تا راه‌حلی در حوزه دیفای شکل بگیرد که به سبب آن، تامین‌‌کنندگان نقدینگی برای قرض دادن رمزارزهایشان سود (Yield) دریافت کنند که با روش‌های مختلفی اندازه‌گیری می‌شود. در اینجا مفهوم ییلد فارمینگ در دیفای بوجود آمد. سرمایه‌گذاران بسته به مقدار نقدینگی که در اختیار پلتفرم قرارمی‌دهند، سود دریافت می‌کنند. این مقدار سود در طول زمان و با توجه به نوع و مقدار رمزارز قرض داده شده متفاوت و متغیرند و براساس مکانیسم‌های پیچیده ای از جمله AMM یا بازارساز خودکار محاسبه می‌شوند که در ادامه با آن آشنا خواهیم شد. لازم به ذکر است که کشت سود یکی از روش‌های پیچیده در بازار رمزارزها برای کسب سود است که نیازمند تجربه بالا و حرفه ای بودن دراین بازار است. استراتژی‌های کسب سود در ییلد فارمینگ معمولا پیچیده بوده و نیازمند گردش پول مداوم در پلتفرم‌های مختلف و تغییر متداومِ استراتژی سرمایه‌گذاری‌ست و اکثرا در صورتی سود‌ ده است که شما بعنوان سرمایه‌گذار بلندمدت یا هودلر در بازار رمزارزها فعال باشید. ییلد فارمینگ چگونه انجام می‌شود؟ تامین‌کنندگان نقدینگی با قفل رمزارزهای خود در قراردادهای هوشمندِ مربوط به استخرهای نقدینگی درواقع سرمایه خود را به پلتفرم‌های دیفای قرض داده‌اند تا این پروژه ها بتوانند عملیات هایی از جمله وام‌دهی، وام‌گیری و معاوضه (Swap) توکن‌ها را انجام دهند. در ادامه از کارمزد معاملات انجام شده در پلتفرم به تامین‌کنندگان نقدینگی مقداری سود اختصاص می‌یابد. در پشت این عملیات به ظاهر ساده ولی پیچیده، AMM یا بازارساز خودکار حضور دارد. برای درک بهتر این پروسه، مطلب را با یک مثال ادامه می‌دهیم: فرض کنید در صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ مقداری از نقدینگی خود را برای کشت کردن سود قفل کرده‌اید. معامله گران مختلف با توجه به رمزارزهای موجود در استخر نقدینگی، معاملات خودشان را با موفقیت به سرانجام می‌رسانند و در نهایت شما بسته به مقدار معاملات و کارمزد به وجود آمده (که ثابت نیست) درصدی سود بر روی سرمایه خود بدست می‌آورید. برای تشویق بیشتر سرمایه‌گذاران  و مشارکت در عملیات تامین نقدینگی، روش‌های دیگری از جمله اعطای توکن جدید یا حتی توکن جایگزین نیز استفاده می‌شود که اصطلاحا به آن استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) گفته می‌شود. استخراج نقدینگی در ییلد فارمینگ به چه معناست؟ برای توضیح این مطلب از یک مثال شروع می‌کنیم:  تصور کنید مقداری از USDTهای خودتان را درپلتفرم Compound قفل می‌کنید. این پلتفرم به شما با سود 2%، توکن حاکمیتیCOMP جایزه می‌دهد که با آن می‌توانید در تصمیم‌گیریهای مربوط به ادامه‌ی راه پروژه حق رای داشته باشید. در واقع شما با تترهای خودتان توانستید توکن کامپوند استخراج کنید و درعملیات استخراج نقدینگی حضور داشته باشید. حالا برای آشنایی با توکن‌های جایگزین به مثال دیگری رجوع می‌کنیم: تصور کنید 10 اتریوم (ETH) را در بستر پلتفرم یرن فایننس (Yearn Finance) برای شرکت درعملیات کشت سود قفل می‌کنید. یرن فایننس در مقابل به شما 10 توکن yETH قرض می‌دهد که این توکن‌ها با توکن اصلی (یعنی ETH) ارزش برابری دارند ولی فقط در بعضی پلتفرم‌ها معتبرند یعنی شما می‌توانید توکن‌های yETH خودتان را در پلتفرم یرن فایننس یا باقی پلتفرم‌های حوزه دیفای دوباره به کار بگیرید و از آن‌ها نیز سود کسب کنید! اگر در پلتفرم‌های فعال حوزه ییلد فارمینگ رمزارزهایی مانند اتریوم، بیت کوین و... را قفل کنید، توکنی با همان ارزش به جای توکن اصلی به شما وام داده می‌شود. برای مثال در پلتفرم Compound شما در ازای بیت کوین یا اتریوم‌های خودتان توکن‌هایcBTC  و cETH دریافت می‌کنید. سود‌های موجود در دیفای به مراتب بیشتر از فضای اقتصاد سنتی و بانک‌ها است. سودی در حدود 2% بر روی استیبل‌کوین‌ها در مقابله با سود 0.1% بانک‌ها بر روی ارزهای فیات قابل مقایسه نبوده اما با این حال این درصد سود هم به اندازه کافی برای سرمایه‌گذار جذاب به نظر نمی‌رسد. نکته مهم این است که سرمایه‌گذاران ییلد فارمینگ به کسب سود از یک پلتفرم قانع نیستند و استراتژی‌های پیچیده‌ای را بر روی سرمایه خود پیاده می‌کنند. همان طور که ابتدای مقاله ذکر کردیم استراتژی‌های کسب سود مربوط به ییلد فارمینگ پیچیده هستند و نیاز به گردش پول در پلتفرم‌های متفاوتی دارند و روش ییلد فارمینگ بیشتر از همه برای سرمایه‌گذاران بلند‌‌مدت سود ده است. برای درک کامل این مطلب به یک مثال دیگر رجوع می‌کنیم: تصور کنید که شما مقداری بیت کوین هودل کرده‌اید و تصمیم ندارید تا رسیدن به قیمت 100 هزاردلار آن را به فروش برسانید. حالا بجای کنار گذاشتن بیت کوین های خودتان و صرفا هودل کردن، بیت کوین های خود را به کار می‌گیرید و به پلتفرم کامپوند و استخرهای نقدینگی‌ آن قرض می‌دهید. این پلتفرم در عوض به شما توکن cBTC وام می‌دهد درادامه شما cBTC های‌ خودتان را درپلتفرم Maker قفل کرده و با درصد سود سالیانه (APY) 2.4% استیبل کوین DAI جایزه می‌گیرید. حالا می‌توانید DAIهای خودتان رو در پلتفرم Aave قفل کرده و از آن نیز سود سالیانه 1.5% دریافت کنید. پس از رسیدن قیمت بیت کوین به 100 هزار دلار شما تمامی مراحل را به عقب برگشته و در کنار سودی که از بیتکوین‌های خود به جهت بالا رفتن قیمت کسب می‌کنید از ییلد فارمینگ نیز سود کسب کرده اید. در نظر داشته باشید عددهای استفاده شده در این مطلب کاملا احتمالی بوده و صرفا برای فهم مطلب استفاده شده اند. همچنین، درصد سودهای ییلد فارمینگ در طول زمان تغییر می‌کنند. همان طور که ملاحظه می‌کنید، استراتژی پشت این عملیات می‌تواند چقدر پیچیده باشد و درعوض سرمایه‌گذاران ماهر می‌توانند سود خوبی از آن کسب کنند.  ریسک‌های ییلد فارمینگ چیست؟ فضای دیفای ریسک‌های بیشتری نسبت به بانک‌ها دارد و این یکی ازدلایل بیشتر بودن سود آن نسبت به بانک‌ها نیز هست. ییلد فارمینگ با ریسک‌های زیادی روبروست که در ادامه به چند مورد از آن اشاره می‌کنیم. یکی از این ریسک ها مربوط به نوسانات بالای بازار ارزهای دیجیتال است. در کشت سود با مفهوم دیگری به اسم وثیقه یا Collateral نیز برخورد می‌کنیم که عبارت است از مبلغی که برای دریافت سود حاصل از کارمزدها ، در ابتدای کار در پلتفرم قفل می‌کنید. این مبلغ همیشه از مقدار وامی که از پلتفرم دریافت می‌کنید بیشتر است! (برای مثال اگه 1 بیت کوین در اختیار پلتفرم کامپوند قرار دهید، 0.5 cBTC دریافت می‌کنید) دلیل اینکار محافظت از نقدینگی موجود در پلتفرم، در صورت بروز نوسان‌های شدید است. در نظر داشته باشید درصورت بروز نوسانات منفی شدید، ارزش مبلغ وثیقه‌گذاری شما نباید از ارزش مبلغ وام گرفته شده پایین تر بیاید. در غیر این صورت دارایی‌های شما بصورت خودکار توسط پلتفرم فروخته می‌شود و در اصطلاح شما لیکوئید (Liquid) می‌شوید که این اتفاق شبیه به لیکویید شدن معاملات فیوچرز در صرافی‌ها می‌باشد (در ادامه مثال قبل: درصورتی که ارزش بیت کوین بیشتر از 50% ریزش کند دارایی‌های شما به صورت خودکار توسط پلتفرم فروخته می‌شود) که یکی از راه حل‌های جلوگیری از این اتفاق اضافه کردن به مبلغ وثیقه‌گذاری شده است. دومین ریسک در حوزه کشت سود مربوط به امنیت پلتفرم و احتمال هک شدن یا وجود باگ در قراردادهای‌ هوشمند است. در سال‌های اخیر تعداد زیادی از حملات سایبری کوچک و بزرگ به پلتفرم‌های دیفای (که اکثرا پلتفرم‌های کوچکی بودند) انجام شده که مبلغ دزدیده شده هیچوقت به صاحب پول برنگشته است! این یکی از ریسک‌هایی‌ است که حوزه دیفای همیشه با آن درگیر بوده و راه‌ حل آن شناسایی بهترین پلتفرم‌ها از نظر امنیت، اعتماد وهمکاری پلتفرم مربوطه با پروژه‌های امنیتی و بیمه‌ای است. آشنایی با پلتفرم‌های فعال دیفای در زمینه ییلد فارمینگ در حال حاضر پلتفرم‌های بسیار زیادی در حوزه دیفای و عملیات ییلد فارمینگ مشغول به کار هستند و هرروز بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود. اما در این جا قصد داریم تنها چند پلتفرم‌ معتبر، بزرگ و قدیمی بازار را با هم دیگه مورد بررسی قراردهیم. کامپوند (Compound) کامپوند یکی از اولین پلتفرم‌های فعال در صنعت دیفای و حوزه Lending است که کاربران می‌توانند برای وام‌گیری و وام‌دهی و کشت سود به آن مراجعه کنند. برای استفاده از آن تنها نیاز به یک کیف پول اتریومی مانند متامسک (Metamask) است و پس از اتصال کیف پول به پلتفرم می‌توانید با قرض دادن رمزارزهای خود به استخرهای نقدینگی سود دریافت کنید و از توکن‌های جایگزینی که دریافت می‌کنید در پلتفرم‌های دیگر نیز استفاده نمایید. میکردائو (MakerDAO) میکردائو پلتفرمی فعال در حوزه دیفای است که مبدع استیبل کوین DAI می‌باشد. سرمایه‌گذاران با داشتن کیف پول میکر(Maker Wallet) می‌توانند دارایی‌های خود از جمله بیت کوین [5]، اتریوم [6]، تتر [7] و... را در این بستر قفل کنند و بعنوان جایزه DAI دریافت کنند. سرمایه‌گذاران می‌توانند از ارز DAI خود در پلتفرم‌های دیگر برای افزایش سود ییلد فارمینگ خود استفاده نمایند. یونی‌سواپ (Uniswap) یونی‌سواپ در حال حاضر بزرگترین صرافی غیرمتمرکز (DEX) فعال در بازار کریپتو کارنسی‌هاست. سرمایه‌گذاران با قفل کردن سرمایه خود در استخرهای نقدینگی به معامله‌گران این صرافی امکان انجام معاملات بصورت غیرمتمرکز برروی رمز ارزها را می‌دهند. قراردادهای هوشمند بصورت اتوماتیک از کارمزد حاصل شده از معاملات بر روی این پلتفرم به تامین‌کنندگان نقدینگی سود اهدا می‌کند. آوه (Aave) آوه در کنار کامپوند یکی دیگراز پلتفرم‌های فعال در حوزه وام‌دهی و وام‌گیری است. این پلتفرم از تکنیک توکن جایگزین برای تشویق سرمایه‌گذاران به کشت سود استفاده می‌کند. شما با قفل کردن سرمایه‌تان در استخرهای نقدینگی آوه توکن جایگزین "aTOKEN" دریافت می‌کنید. پس از آن شما می‌توانید از این توکن‌ها در بسترهای مختلف برای افزایش سود ییلد فارمینگ خودتان استفاده نمایید. یرن فایننس (Yearn Finance) یرن فایننس یکی از خلاقانه ترین پروژه‌های فعال در حوزه دیفای است. یرن فایننس پلتفرمی ست برای جمع آوری تمامی پلتفرم‌های فعال در دیفای مانند کامپوند و میکردائو و... در یک بستر تا بتوانید عملیات وام‌دهی، وام‌گیری و ییلد فارمینگ را راحت تر و با بیشترین سود ممکن انجام دهید. این پلتفرم به نوعی سرمایه‌گذاران را از استراتژی‌های پیچیده برای کسب سود در ییلد فارمینگ نجات داده است. یرن فایننس نیز از تکنیک توکن‌های جایگزین برای اهدای سود استفاده کرده و توکن‌های جایگزین آن با نام اختصاری "yTOKEN" ضرب می‌شوند. جمع‌بندی حوزه دیفای روز‌ به‌ روز در حال پیشرفت است. ممکن است زمانی که این مقاله به انتشار می‌رسد، پول قفل شده (TVL) در این حوزه به مراتب بیشتر از زمان نگارش آن باشد. این حوزه با خلق ایده‌های نو و جدید، هر روز بیشتر به ساختارشکنی اقتصاد سنتی فعلی نزدیک می‌شود و یکی از این ایده‌ها همانطور که به صورت کامل بررسی شد ییلد فارمینگ یا کشت سود است. کشت سود می‌تواند مانند یک شمشیر دو لبه برای سرمایه‌گذاران عمل کند. در صورتی که علم و تجربه‌ی بالایی در بازار کریپتوکارنسی‌ها دارید و قبلا با مقدار سرمایه کم استراتژی‌های کشت سود را در پلتفرم‌های مختلف امتحان کرده‌اید و سرمایه‌گذار بلندمدت بازار کریپتوکارنسی نیز هستید، می‌توانید برای افزایش سود خود و به کارگرفتن ارزهای دیجیتال هودل شده‌ی خودتان از ییلد فارمینگ استفاده کنید. منبع: academy.binance [8] , forbes [9] , coinmarketcap [10] [1] https://defipulse.com/ [2] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%ae%d8%b1-%d9%86%d9%82%d8%af%db%8c%d9%86%da%af%db%8c-%db%8c%d8%a7-%d9%84%db%8c%da%a9%d9%88%db%8c%db%8c%d8%af%db%8c%d8%aa%db%8c-%d9%be%d9%88%d9%84-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [3] https://blog.valmart.net/%d8%a8%d8%a7%d8%b2%d8%a7%d8%b1%d8%b3%d8%a7%d8%b2-%d8%ae%d9%88%d8%af%da%a9%d8%a7%d8%b1-%db%8c%d8%a7-amm-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [4] https://blog.valmart.net/%d8%b5%d8%b1%d8%a7%d9%81%db%8c-%db%8c%d9%88%d9%86%db%8c-%d8%b3%d9%88%d8%a7%d9%be-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [5] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%a8%db%8c%d8%aa-%da%a9%d9%88%db%8c%d9%86-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [6] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%a7%d8%aa%d8%b1%db%8c%d9%88%d9%85-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [7] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%d9%8a%d8%ac%d9%8a%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%aa%d8%aa%d8%b1-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [8] https://academy.binance.com/en/articles/what-is-yield-farming-in-decentralized-finance-defi [9] https://www.forbes.com/sites/kenrapoza/2021/06/06/defi-yield-farming-what-is-it-how-should-you-invest-in-it/?sh=319baf9b2193 [10] https://coinmarketcap.com/alexandria/article/what-is-yield-farming

بازی‌های بلاکچینی از زمان معامله توکن‌های غیرمثلی (NFT) [1] ساده مانند Cryptokitties تاکنون تغییرات زیادی کرده‌اند. شما اکنون این فرصت را دارید که حتی اگر در کیف‌پول خود NFT نداشته باشید، از طریق بازی‌های بلاکچینی کسب درامد کنید. این ایده به‌نظر جذاب است، زیرا خیلی کم پیش می‌آید بازی‌های ویدئویی به گیمرها فرصت کسب درامد واقعی از طریق فروش دارایی‌های دیجیتال را بدهند. کاربران اکنون با استفاده از این مدل جدید (play-to-earn) می‌توانند در دنیای کریپتو پول دربیاورند. در این مقاله به معرفی این مدل، چگونگی عملکرد آن، نحوه شروع و معرفی بازی‌های معروف سال 2022 خواهیم پرداخت. بازی‌های play-to-earn چه هستند؟ گیم‌فای (GameFi) یکی از داغ‌ترین ترندهای اخیر است که در صنعت کریپتو ظهور کرده و ترکیبی از دیفای (DeFi) و NFT با بازی‌های آنلاین مبتنی بر بلاکچین است. برخلاف بسیاری از بازی‌های آنلاین قدیمی که روی مدل play-to-win اجرا شده و بازیکنان در آن‌ها برای افزایش رتبه خود باید آپدیت‌های بازی را خریداری کنند، گیم‌فای مدل play-to-earn را معرفی می‌کند. Play-to-earn به بازیکنان این امکان را می‌دهد تا به راحتی از بازی‌های بلاکچینی کسب درامد داشته باشند. مکانیزم هر بازی می‌تواند متفاوت باشد اما معمولا می‌توان از طریق استیکینگ، فارم کردن ارز یک بازی یا ایجاد آیتم‌های NFT قابل معامله، پاداش کسب کرد. کاربران در بازی‌های بلاکچینی قدیمی‌تر عمدتا به‌طور اتفاقی سود کسب می‌کردند، اما play-to-earn اقتصادی داخلی و مدل‌های کسب و کار ایجاد کرده است که بازیکنان می‌توانند در آن کسب درامد کنند. یکی از نمونه‌های معروف این بازی‌ها اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) بر بستر اتریوم [2] است. این بازی، بخش‌های قدیمی بازی‌های ویدئویی و محیط بازی (gameplay) آنها را با مدل بازی قدیمی بلاکچینی ترکیب کرده است. مارک کوبان (Mark Cuban)، سرمایه‌گذار میلیاردر، این پروژه را دروازه‌ ورود به دنیای کریپتو برای بسیاری از افراد سراسر دنیا می‌داند. کوبان در دور جذب سرمایه شرکت  Sky Mavis (شرکت ویتنامی توسعه‌دهنده اکسی اینفینیتی) که حاصل آن 7.5 میلیون دلار سرمایه بود مشارکت داشته است. او اظهار داشت: «من فکر می‌کنم اکسی پلتفرمی فوق‌العاده سرگرم‌کننده و جذاب است و دلتان می‌خواهد ساعت‌ها آن را بازی کنید. به توان اقتصادی اکسی اضافه کنید و نتیجه یک چیز خاص خواهد بود. من برای مشارکت در این بازی بسیار مشتاقم.» نحوه کار بازی‌های play-to-earn چگونه است؟ کاربران معمولا با انجام برخی اقدامات مشخص به طور مکرر می‌توانند به دو روش اصلی از بازی‌های بلاکچینی کسب درامد کنند: کسب رمزارزهای داخل بازی - یکی از نمونه‌های آن Smooth Love Potion یا به اختصار SLP بازی اکسی اینفینیتی‌ست که با تکمیل کردن درخواست‌های روزانه یا مبارزه با هیولاها و بازیکنان به دست می‌آید.معامله یا کسب NFTهای داخل بازی - هر NFT می‌تواند نماینده یک شی، شخصیت یا دیگر جمع‌کردنی‌های بازی باشد. بسته به نوع بازی این NFTها می‌توانند صرفا تزئینی بوده یا برای برآورده کردن هدف خاصی در بازی استفاده شوند. برای کسب درامد از بازی‌های بلاکچینی راه جایگزین سومی نیز وجود دارد: استیکینگ (staking). برخی بازی‌های NFT به کاربران اجازه می‌دهند تا NFT یا رمزارزها را در قراردادهای هوشمند قفل کرده و در عوض پاداش دریافت کنند. به عنوان مثال کاربران با استیک توکن‌های MBOX به عنوان پاداش، جعبه‌های جادویی MOMO NFT دریافت می‌کنند. هر یک از این جعبه‌ها شامل یک NFT تصادفی از انواع کمیاب است که بعدا می‌توان آن را در بازارهای ثانویه به فروش رساند. گرچه برای دریافت پاداش‌های استیکینگ بزرگ بایستی در ابتدا مبلغ زیادی واریز کنید. درامد حاصل از بازی‌های بلاکچینی چقدر است؟ بازی‌ها معمولا به کاربران عادی پاداش نمی‌دهند. درک این موضوع که بازیکنان عادی می‌توانند از بازی‌های بلاکچینی کسب درامد کنند، ممکن است کمی چالش‌برانگیز باشد. در حقیقت بسیاری از افراد، بخصوص در کشورهای درحال توسعه، هزینه زندگی خود را از بازی‌های کریپتویی مانند اکسی اینفینیتی تامین می‌کنند. فارمینگ (یا کشت) می‌تواند جریان درامد پایدارتری برایتان ایجاد کند، در فارمینگ درامد شما متناسب با مهارتتان و مدت زمانی‌ست که صرف بازی کردن می‌کنید. این روش فارمینگ در کشور فیلیپین بسیار محبوب بوده و اکسی اینفینیتی در این کشور حتی جایگزینی برای بیکاری شده است. بازیکنان بسته به محیط بازی و قیمت بازار می‌توانند ماهانه بین 200 تا 1000 دلار (USD) SLP فارمینگ بدست آورند. مزایای فارمینگ معمولا از معامله NFTهای ایجادشده و اشیاء دیگر کمتر است، اما برای کسی که به درامد ثابت نیاز دارد گزینه امن‌تری است. در بازی‌هایی مانند اکسی اینفینیتی حتی می‌توانید از NFTهای خود (اکسی‌ها) برای ایجاد نمونه‌های جدید استفاده کنید. گرچه نمی‌توانید ارزش اکسی جدید را به‌طور دقیق پیش‌بینی کنید. تا اکتبر سال 2021 گران‌ترین اکسی (Angel) هفتم ماه نوامبر 131,970 دلار به فروش رفت و اکنون به قیمت 3,000 ETH لیست شده است. با آنکه این اعداد بنظر وسوسه‌کننده می‌آیند اما به علت ماهیت شانسی فروش NFT ها پیش‌بینی میانگین درامد یک شخص از بازی‌های بلاکچینی کار دشواری‌ است. آیا بازی‌های بلاکچینی رایگان هستند؟ درباره این موضوع که بازی‌های بلاکچینی بایستی به‌صورت رایگان در دسترس باشند یا خیر بحث‌هایی وجود دارد، اما واقعیت این است که هر توسعه‌دهنده‌ای روش خودش را پیش می‌گیرد. برخی بازی‌ها رایگان بوده و برخی دیگر مقداری هزینه دریافت می‌کنند. توسعه بازی‌های ویدئویی گران است و لازم است بدانید که این بازی‌ها توسط کسب و کارها ساخته می‌شوند؛ هدف هر کسب و کاری هم سودآوریست. در سوی دیگر، سود بازی‌های paly-to-earn در آن است که بازیکنان، ارزشی را ایجاد می‌کنند که قابل فروش است. بنابراین حتی زمانی که برای شروع بازی لازم باشد مبلغی بپردازند، می‌توانند آن موارد را بعدا برای کسب سود بفروشند. همچنین بسیاری از بازی‌های رایگان برای باز کردن امکانات پایه و تکمیل محیط بازی به نوعی سرمایه‌گذاری نیاز دارند. چگونه بازی‌های بلاکچینی را شروع کنیم؟ هر بازی بلاکچینی برای بازیکنان شرایط خاص خود را دارد. حداقلش آن است که به یک کیف‌پول کریپتو متامسک (MetaMask) یا بایننس‌چین (Binance Chian) برای ذخیره کریپتو خود و اتصالش به بازی نیاز خواهید داشت. همچنین ممکن است برای بازی کردن به سرمایه‌گذاری اولیه نیاز داشته باشید، مثلا تیمی از کاراکتر‌ها تشکیل داده یا موارد کاربردی در بازی را خریداری کنید. همانطور که پیش‌تر هم گفته شد، ورود به یک اقتصاد کریپتویی معمولا رایگان نیست. اکسی اینفینیتی تا اکتبر سال جاری حدود 600 دلار سرمایه اولیه برای خرید سه اکسی دریافت می‌کرد. با آنکه می‌توان این مبلغ را طی چند ماه به محیط بازی پرداخت اما همچنان مانعی برای ورود کاربران به‌شمار می‌آید. یکی دیگر از گزینه‌هایی که می‌توانید به آن فکر کنید به اصطلاح بورسیه‌ها هستند. شما می‌توانید از یک بازیکن دیگر اکسی رایگان قرض گرفته و بعدا درامد خود را با بازیکنی که به آن مدیر گفته می‌شود، به اشتراک بگذارید. به بیان دیگر درصد مشخصی از درامد شما به بازیکنی که شما راه بورسیه کرده داده می‌شود. وقتی تیم ابتدایی خود را تشکیل داده و کارها و تمرین‌های روزانه را تکمیل کردید به طور ثابت شروع به دریافت SLP می‌کنید. SLP یک توکن ERC-20 است که می‌توان آن را در بایننس و دیگر صرافی‌ها معامله کرد. بهترین بازی‌های بلاکچینی برای کسب درامد Axie Infinity هرکسی که بخواهد در دنیای کسب درامد از بازی‌های بلاکچینی بگردد، به اکسی اینفینیتی برخورد خواهد کرد. این بازی در حال حاضر، برترین بازی play-to-earn در فیلیپین است و طرفداران پرو پاقرصی در سراسر دنیا پیدا کرده است. بازیکنان برای شروع بازی باید سه اکسی (هیولا) از فروشگاه داخل بازی خریداری کنند. در صورتی که بازیکنان سرمایه کافی برای خرید اکسی نداشته باشند می‌توانند از بورسیه اکسی اینفینیتی استفاده کنند. این بازی دو حالت دارد: PvE (بازیکن در برابر محیط) و PvP (بازیکن در برابر بازیکن)، گرچه حالت دوم پاداش‌ بهتری به کاربران می‌دهد. تمام درامدهایی که در بازی کسب می‌شود، از جمله Axie Infinity Shards یا همان AXS و Smooth Love Potions یا همان SLP قابل خرید، فروش و معامله هستند. برای آشنایی بیشتر با اکسی اینفینیتی و نحوه کسب درآمد از آن، پیشنهاد می‌شود این مقاله [3] را مطالعه کنید. CryptoKitties CryptoKitties احتمالا یکی از اولین بازی‌هایی‌ست که توجه‌ها را به پتانسیل بازی‌های بلاکچینی جلب کرد و درها را به روی بازار جمع‌کردنی‌های کریپتو گشود، اما همچنان محبوبیت خود را حفظ کرده است. کاربران در این بازی می‌توانند به خرید، پرورش و معامله گربه‌های کارتونی که از نظر میزان نادر بودن با یکدیگر متفاوتند بپردازند. شما در CryptoKitties می‌توانید مانند دیگر بازی‌های بلاکچینی صاحب گربه‌ها بوده و آن‌ها را بفروشید. این بازی بسیار ساده و اعتیادآورد است. گرچه خرید و پرورش بچه گربه‌های جدید هزینه زیادی دارد و می‌تواند کیف پولتان را خالی کند. Lightnite Lightnite که توسط Satoshi Games توسعه داده شده، یک بازی آنلاین جنگی چندنفره مشابه Fortnite است که در آن هر تعامل داخلی میان بازیکنان پاداش یا جریمه مالی دارد. این بازی تغییر هیجان‌انگیزی را در مدل کسب درامد از بازی‌های‌ بلاکچینی ایجاد کرده است، زیرا بهره‌مندی از پادا‌ش‌های مالی آن دو راه دارد: بازیکنانی که در نبردهای PvP مهارت بیشتری نسبت به دیگران نشان دهند، می‌توانند بیت‌کوین [4] کسب کنند و کسانی که شکست می‌خورند جریمه شده و بیت‌کوین از دست می‌دهند. Lightnite برای ادغام ریزتراکنش‌ها در این بازی از شبکه لایتنینگ (lightning Network)، راهکار لایه دوم بیت‎کوین، استفاده می‌کند. هر بازیکن بالانس (balance) داخلی خود را دارد که وقتی دیگران را شکست می‌دهد یا اقلام باارزش انتخاب می‌کند افزایش یافته و زمانی که شکست می‌خورد یا می‌میرد کم می‌شود. کاربران می‌توانند زمان خروج از بازی بالانس خود را به کیف‌پولشان انتقال داده و سپس آن را ذخیره یا هرجایی که دوست دارند (دنیای واقعی یا بازی) خرج کنند. Sandbox سندباکس که توسط شرکت Pixowl توسعه داده شده است، یک دنیای مجازی‌ست که به بازیکنان اجازه می‌دهد در بلاکچین اتریوم بازی شخصی خود را ساخته، مالکش شوند و از آن کسب درامد کنند. بازیکنان سندباکس می‌توانند زمین خریداری کرده و صاحب آن باشند، بازی‌ها و دنیای مجازی خود را (که به آن متاورس می‌گویند) توسعه دهند و به معامله اشیاء داخل بازی مانند بلیط‌های NFT کنسرت‌های داخل بازی و پارک‌ها بپردازند. هدف سندباکس این است که به بازیکنان امکان مالکیت ساخته‌های خودشان به شکل NFT را داده و بابت مشارکتشان در اکوسیستم به آن‌ها پاداش دهد تا بازی‌های موجود مانند Minecraft و Roblox را از میدان خارج کند. املاک و مستغلاتی که در منطقه محدود بازی Sandbox هستند LAND نامیده می‌شوند. LAND ها را می‌توان با ارز داخلی SAND که از پیش منتشر شده و ارزش بازار آن حدود 697 میلیون دلار است خریداری کرد. علاوه بر آن بازیکنان می‌توانند به معامله NFTهایی که نماینده همه نوع متاورس هستند بپردازند، از جمله این اقلام می‌توان به تصاویر آواتار یا اقلام فروخته شده بازیکنان در فروشگاه داخل بازی اشاره کرد. برای آشنایی بیشتر با بازی سندباکس، پیشنهاد می‌شود این مقاله [5] را مطالعه کنید. CryptoBlades محبوبیت بازی‌های رقابتی در محیط RPG در حال افزایش است. CryptoBlades یک بازی بلاکچین جدید است که کاربران را قادر می‌سازد با دفاع در برابر دشمنان، همراهی دوستان در یورش و استیک دستاوردها توکن‌ SKILL کسب کنند. بازیکنان همچنین می‌توانند برای دفاع در برابر دشمنان شخصیت و اسلحه ساخته یا دارایی‌های درون بازی را در فروشگاه بفروشند. کاربران قبل از آنکه بازی کنند بایستی یک شخصیت خریداری کنند. از این رو باید کمی کارمزد به شکل BNB برای شرکت در مبارزات بپردازید. کارمزد مبارزات بلافاصله به صورت توکن SKILL به برنده‌ها بازگردانده می‌شوند. Star Atlas Star Atlas احتمالا یکی از برنامه‌ریزی‌شده‌ترین بازی‌ها تا به امروز است. این بازی ویدئویی دارای تم فضایی و استراتژی‌ عظیم است که در سال 2620 جریان دارد. Star Atlas با استفاده از موتورهای پیشگام Unreal 5 بر بستر بلاکچین سولانا [6] ساخته شده تا فضایی واقعی با کیفیت سینمایی را ارائه کند. بازیکنان در این بازی، کاپیتان سفینه‌های فضایی در جهانی باز به روی کهکشان‌ها خواهند بود تا دارایی‌های مختلف زمینی و آسمانی را کشف کنند. به محض پیدا شدن این دارایی‌ها می‌توان آن‌ها را استخراج و در فروشگاه جهانی معامله کرد. داشتن دو ارز داخلی به نام‌های ATLAS و POLIS، مالکیت مبتنی بر NFT دارایی‌ها، داشتن دیفای داخلی با استفاده از صرافی غیرمتمرکز Serum و مدل‌های حاکمیتی درون زنجیره‌ای مانند DAO [7] برای نیرو بخشیدن به سازمان‌های سیاسی داخل بازی مانند انجمن‌ها و اتحادیه‌ها از ویژگی‌های این بازی هستند. بازی Star Atlas با تکیه بر مدل play-to-earn به لطف اقتصادی کریپتویی و گرافیک نسل آینده، شما را به یاد Entropia Universe یا EVE Online می‌اندازد. اگر این بازی با تبلیغاتی که برای آن شده است مطابقت داشته باشد، قطعا یکی از بزرگ‌ترین موفقیت‌ها را از آن خود خواهد کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد استار اطلس، این مطلب [8] را مطالعه کنید. Guild of Guardians Guild of Guardians یک بازی موبایلی بر بستر بلاکچین و مبتنی بر NFT بوده و به بازیکنان اجازه می‌دهد یک تیم خیالی از محافظان (Guardians) ساخته، در انجمن‌ها و یورش‌ به سیاه‌چاله‌ها رقابت کنند و برای کسب پاداش قابل معامله دارایی‌های منحصربه‌فرد بسازند. این بازی توسط Stepico ساخته و توسط تیم Immutable، سازنده پردرامدترین بازی کارتی اتریوم که Gods Unchained نام دارد، منتشر شد و قرار است اوایل سال 2022 عرضه شود. مانند دیگر بازی‌های بلاکچینی که می‌توان از آن‌ها کسب درامد کرد، این بازی نیز توکن داخلی خود را دارد: Chain Guardians (CGG). این توکن هم حاکمیتی و هم کاربردی بوده و به بازیکنان بابت مشارکت فعالشان پاداش داده می‌شود. Guild of Guardians همچنین در ماه ژوئن اولین دور فروش NFT سازنده خود را به اتمام رساند. این دور شامل مجموعه‌ای از NFTها بود که بازیکنان در زمان عرضه بازی می‌توانند از آن‌ها برای دعوت از قهرمانان کمیاب، حماسی یا افسانه‌ای استفاده کنند. Illuvium Illuvium یک دنیای RPG پیشرفته‌ست که از پوکمن (Pokémon) الهام گرفته و بازیکنان آن قادرند به اصطلاح Illuvialها یا هیولاهای فضایی مبتنی بر NFT را که ریشه‌ها، دسته‌بندی‌ها و توانایی‌های مختلفی دارند شکار کرده و برای مبارزه علیه دیگر بازیکنان از آن‌ها استفاده کنند. یکی از منحصربه‌فردترین ابعاد Illuvium این است که ارز پایه برای خریدهای داخل بازی آن اتریوم است، در حالی‌که توکن بومی آن، ILV، هیچ نقشی در سازوکار بازی ندارد. از این توکن در عوض برای حاکمیت و اشتراک‌گذاری درامد استفاده می‌شود. به عنوان مثال هولدرهای ILV در حال حاضر می‌توانند توکن‌های خود را در Illuvium Vault استیک کنند که از توزیع توکن‌ها تا 63% سود ارائه می‌کند. علاوه بر این‌ها، این پروتکل هنگام عملیاتی شدن بازی 100% درامد تولیدشده از خریدهای داخل بازی و کارمزدها را در Vault مجددا توزیع خواهد کرد. ریسک‌های‌ بازی‌های بلاکچینی با آنکه بازی‌های بلاکچینی روشی قانونی برای کسب درامد رمزارز و نقد کردن آن به ارز رایج ارائه می‌کنند، ریسک‌هایی نیز دارند که بایستی خود به آن‌ها توجه کرد. از دست دادن NFT یکی از نگرانی‌های گیمرهای کریپتو از دست دادن توکن‌ها یا NFTهایشان هنگام بازی است. این اتفاق ممکن است طی چند سناریو رخ دهد: هنگامی که می‌خواهید آن را از کیف پول خود به کیف پول دیگری بفرستید که از NFT موردنظر شما پشتیبانی نمی‌کند.وقتی قربانی کلاهبرداری بازی‌های کریپتو شوید و NFT خود را به یک کلاهبردار ارسال کنیدبه یک قرارداد هوشمند مخرب اجازه دهید به کیف‌پولتان دسترسی داشته باشد برای جلوگیری از این ریسک، از نوع توکن‌هایی که کیف‌پولتان پشتیبانی می‌کند و آدرس درست گیرنده اطمینان حاصل کنید. تنها با قراردادهای هوشمند پروژه‌های معتبر تعامل داشته باشید و مطمئن شوید که قربانی کلاهبرداری‌ها نخواهید شد. نوسان قیمت این ریسک هم‌راستا با بازار رمزارزها است، جایی که ریزش در آن امر نادری نیست. اگر ارزش توکن یک بازی بلاکچینی مانند AXS و SLP کاهش یابد، بازیکنان احتمالا زمانی برای کم کردن ضررهایشان نخواهند داشت. بازی هر 14 روز یک بار به کاربران اجازه می‌دهد دارایی‌های خود را نقد کنند، این یعنی ممکن است وقتی که توکن‌هایتان را نیاز دارید قفل باشند. نتیجه‌گیری وقتی پای کسب درامد از رمزارزها در میان باشد، بازی‌های play-to-earn دستاوردی جدید محسوب می‌شوند. برای کسب سود از پروژه‌ها و ایده‌های جدید معمولا باید جزو نفرات اول صف باشید. اگرچه این پدیده جدید امکان کسب درامد از بازی‌های بلاکچینی را فراهم کرده‌ است، با این حال همیشه باید مراقب باشید؛ زیرا به دلیل اقتصاد توکنی بد یا حتی کلاهبرداری بسیاری از بازی‌ها می‌توانند ریسک بالایی داشته باشند. منبع: cryptobriefing [9] , academy.binance [10] , capital [11] [1] https://blog.valmart.net/nft-%db%8c%d8%a7-%d8%aa%d9%88%da%a9%d9%86-%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d9%85%d8%ab%d9%84%db%8c-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [2] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%a7%d8%aa%d8%b1%db%8c%d9%88%d9%85-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [3] https://blog.valmart.net/%d8%b1%d8%a7%d9%87%d9%86%d9%85%d8%a7%db%8c-%da%a9%d8%a7%d9%85%d9%84-%d8%a7%da%a9%d8%b3%db%8c-%d8%a7%db%8c%d9%86%d9%81%db%8c%d9%86%db%8c%d8%aa%db%8c/ [4] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%a8%db%8c%d8%aa-%da%a9%d9%88%db%8c%d9%86-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [5] https://blog.valmart.net/%d9%85%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%b3%d9%86%d8%af%d8%a8%d8%a7%da%a9%d8%b3/ [6] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%b3%d9%88%d9%84%d8%a7%d9%86%d8%a7-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [7] https://blog.valmart.net/%d8%af%d8%a7%d8%a6%d9%88-%d8%b3%d8%a7%d8%b2%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%ae%d9%88%d8%af%da%af%d8%b1%d8%af%d8%a7%d9%86-%d8%ba%db%8c%d8%b1%d9%85%d8%aa%d9%85%d8%b1%da%a9%d8%b2-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [8] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b7%d9%84%d8%b3/ [9] https://cryptobriefing.com/five-play-to-earn-crypto-games-to-look-out-for/ [10] https://academy.binance.com/en/articles/what-is-play-to-earn-and-how-to-cash-out [11] https://capital.com/crypto-games-play-to-earn-phenomenon

افزایش علاقه نسبت به رمزارزها و تکنولوژی بلاکچین [1] ابعاد گسترده‌ای دارد که حتی می‌تواند از بحث استفاده از ارز دیجیتال و نحوه استخراج [2] آن فراتر رود. متاسفانه هکرها از طریق نوعی حمله جدید به نام کریپتوجکینگ (cryptojacking) به حوزه استخراج غیرقانونی رمزارز نیز وارد شد‌ه‌اند. در این مقاله قصد داریم این پدیده را با هم بررسی کرده و به مسائل مربوط به آن پاسخ دهیم، از جمله آنکه هکرها چگونه راه‌های نفوذ به سخت‌افزار شما را پیدا می‌کنند، چگونه می‌توانید کریپتوجکینگ را تشخیص دهید و همچنین چگونه مشکلاتی را که ممکن است با آنها مواجه شوید، حل نمایید. کریپتوجکینگ چیست؟ کریپتوجکینگ یا همان رمزارزربایی یکی از انواع جرایم سایبری‌ست که شامل استفاده غیرقانونی مجرمان رایانه‌ای از دستگاه‌های افراد (کامپیوترها، گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها یا حتی سرورها) برای استخراج رمزارز می‌شود. انگیزه اصلی در این کار مانند بسیاری از جرایم سایبری دیگر سود آن است، اما برخلاف دیگر تهدیدات طوری طراحی شده که کاملا از قربانی مخفی باشد. نحوه کار کریپتوجکینگ درک فرایند رمزارزربایی ساده است: شما از یک وبسایت بازدید می‌کنید و در حین این کار اسکریپت یک بدافزار در بک‌گراند اجرا می‌شود. این بدافزار معمولا چند خط ساده از یک کد اسکریپت جاواست که بعدا از کامپیوتر یا گوشی هوشمند شما برای استخراج یک رمزارز غیرقابل ردیابی مانند مونرو [3] که نیازمند پردازنده قوی است، استفاده می‌کند. وقتی مورد حمله قرار می‌گیرید، کامپیوتر شما برای هکرهایی که با منابع شما و بدون اطلاعتان رمزارز استخراج می‌کنند، مخفیانه توان و انرژی پردازش فراهم می‌کند. گزارش‌هایی وجود دارد که برخی افزونه‌های مرورگر کروم (Chrome) نیز مورد حمله قرار گرفته‌اند که در حال حاضر از فروشگاه کروم حذف شده‌اند. روش‌های کریپتوجکینگ‌ برای استخراج رمزارز با استفاده از کریپتوجکینگ سه روش اصلی وجود دارد: اجرای اسکریپت استخراج کریپتو از طریق بدافزار، حمله به سرویس‌های ابری (Cloud services) و نفوذ به زیرساخت‌های IT. کریپتوجکینگ مبتنی بر فایل کریپتوجکینگ مبتنی بر فایل از ایمیل‌های مخرب برای دسترسی به زیرساخت یک کامپیوتر استفاده می‌کند. این ایمیل‌ها شامل فایل‌های اجراشدنی هستند که کاربران برای دانلود روی آن‌ها کلیک می‌کنند. هکرها برای باورپذیر کردن این ایمیل‌ها ممکن است خود را جای یک نهاد رسمی مانند بانک جا زده و از مشتری بخواهند فایل ضمیمه را برای دریافت بروزرسانی یا اطلاعیه بانک دانلود کنند. پس از دانلود، اسکریپت‌ها در بک‌گراند اجرا شده و بدون آنکه کسی متوجه شود به استخراج رمزارز می‌پردازند. کریپتوجکینگ مبتنی بر مرورگر این نوع کریپتوجکینگ در مرورگرهای رایجی مانند گوگل کروم، موزیلا (Mozilla)، سافاری (Safari) و ... رخ می‌دهد. هکرها با کمک زبان برنامه‌نویسی یک اسکریپت استخراج کریپتو می‌سازند. آن‌ها  اسکریپت را مستقیما در وبسایت‌های قابل دسترسی از طریق مرورگر قدیمی، پلاگین‌های به روز نشده وردپرس (WordPress) و تبلیغات جایگذاری می‌کنند. کریپتوجکینگ ابری حمله به سرویس‌های ابری بسیار پیچیده‌تر است اما این سرویس‌ها همچنان می‌توانند یکی از اهداف هکرها باشند. هکرها عموما در کد یا فایل‌های یک سازمان جستجو کرده و به دنبال کلیدهای API می‌گردند تا به سرویس ابری دسترسی یابند. آن‌ها پس از این مرحله می‌توانند از منابع پردازنده برای استخراج رمزارز استفاده کنند که منجر به افزایش چشمگیر برق و توان مصرفی کامپیوتر می‌شود. چطور بفهمیم دستگاهمان مورد حمله قرار گرفته است؟ از آنجایی که کریپتوجکینگ برای استخراج رمزارز به سخت‌افزار شما وابسته است، آسان‌ترین راه برای تشخیص نشانه‌های فیزیکی روی دستگاه است. مصرف انرژی و توان مصرفی کل دو نشانه مهم به‌شمار می‌آیند اما در ادامه به موارد دیگری نیز اشاره می‌کنیم که بایستی آن‌ها را جدی بگیرید. 1. کاهش عملکرد دستگاه در حالت عادی استفاده از کامپیوترها برای استخراج رمزارز به توان پردازش بالایی نیاز دارد. حجم کار پردازنده در این حالت زیاد است، این یعنی اگر کامپیوتر شما مشغول پردازش برنامه دیگری‌ست برای استخراج رمزارز به مشکل خواهد خورد. به همین دلیل است که استخراج قانونی اغلب به سخت‌افزار مختص خود وابسته است تا دستگاهی که برای کار روزانه یا بازی استفاده می‌کنید. شما بایستی عملکرد پایین یا نامنظم دستگاهتان را زیر نظر داشته باشید، به خصوص هنگامی که از نرم‌افزارهای کم حجم استفاده می‌کنید. چک کردن ایمیل یا گشتن در یک صفحه برای اخلال در عملکرد کامپیوترهای شخصی کافی نیستند، بنابراین اگر با کندی جدی در دستگاه خود مواجهید احتمالا باید درباره‌اش بیشتر تحقیق کنید. 2. داغ کردن و فعالیت بیش از حد خنک‌کننده دستگاه تنظیم دما برای دستگاه‌هایی که مورد حمله قرار گرفته‌اند چالش بزرگی‌ست. دستگاه شما علاوه بر کند کار کردن ممکن است داغ شود، بخصوص در نواحی تهویه و قسمت‌های مهم؛ اگر کامپیوترتان قدیمی‌ بوده یا تجهیزات خنک‌کننده جداگانه دارید ممکن است متوجه صدای زیاد فن یا فعالیت سیستم شوید. این مشکل می‌تواند پیامدهای کوتاه‌مدت زیادی ازجمله خرابی سخت‌افزار داخلی و رفتار نامنظم (خطا، کندی و ...) داشته باشد. علاوه بر آن می‌تواند سبب کندی اجزای دستگاه شود که اغلب در طول زمان سبب کاهش عملکرد می‌شود. چه کریپتوجکینگی در کار باشد و چه نباشد، داغی بیش از حد دستگاه نشان می‌دهد که مشکلی وجود دارد، بنابراین بهتر است هرچه زودتر به دنبال علت آن باشید. 3. کاهش عمر باتری و ظرفیت شارژ کامپیوتر شما با تقسیم انرژی ناشی از کریپتوجکینگ، فشار بیشتری بر منبع انرژی خود وارد می‌کند. اگر کامپیوترتان به پریز برق متصل است یعنی انرژی بیشتری استفاده خواهید کرد و اگر از لپ‌تاپ یا نوت‌بوک استفاده می‌کنید باتری دستگاهتان بدون منبع تغذیه زیاد دوام نخواهد آورد. اگر از دستگاه جدیدی استفاده می‌کنید و باتری آن سریع‌تر از مقداری که باید شارژ خود را از دست می‌دهد، ممکن است مورد نفوذ قرار گرفته باشد. همچنین ممکن است وقتی بخواهید باتری را مجددا شارژ کنید متوجه تاخیر شوید؛ زیرا برخی کدهای کریپتوجکینگ می‌توانند وقتی شما از کامپیوترتان استفاده نمی‌کنید، اجرا شده و خودشان را مخفی کنند. استخراج رمزارز از طریق بدافزار می‌تواند وقتی که شما وارد دستگاه نشده‌اید هم انجام شود. 4. فعالیت غیرعادی هکرها و بدافزارهای استخراجشان به طور فزاینده‌ای در حال پیچیده شدن هستند. یکی از موارد اخیر که شناسایی آن سخت بوده است مخفی کردن فعالیت مخرب در هنگام استفاده شما از دستگاهتان است. اسکریپت نفوذی ممکن است تنها زمانی فعال شود که شما همه صفحات و برنامه‌هایتان را می‌بندید یا طوری برنامه‌ریزی شود که درصد مشخصی از پردازنده شما را استفاده کند. این موضوع تشخیص آنکه آیا شما قربانی حمله هکرها شده‌اید یا خیر را سخت می‌کند، زیرا فرصت‌های کمتری برای شناسایی مورد نفوذی وجود دارد. اگر کامپیوترتان قبل از استفاده یا بعد از استراحتی کوتاه گرم است، احتمالا با رمزارزربایی یا بدافزار دیگری طرف هستید. چطور کریپتوجکینگ را متوقف کنیم؟ 1. از یک برنامه امنیت سایبری خوب استفاده کنید یک برنامه امنیت سایبری مناسب به شما کمک می‌کند خطرات مختلف را شناسایی کرده در برابر بدافزارهای رمزارزربایی از شما مراقبت کند. بهتر است مانند تمام احتیاط‌های بدافزاری پیش از آنکه قربانی شوید، اقدامات امنیتی را انجام دهید. همچنین نصب جدیدترین بروزرسانی‌های نرم‌افزاری و پچ‌ها (Patch) برای سیستم عامل و همه برنامه‌ها (بخصوص آنهایی که با مرورگرهای وب در ارتباطند) نیز اقدام خوبی‌ست. 2. گوش به زنگ جدیدترین روشهای کریپتوجکینگ باشید مجرمان سایبری مدام در حال اصلاح کد و روش‌های ورود جدید هستند تا در اسکریپت‌های بروز جایگذاری کرده و وارد سیستم شما شوند. کنشگر بودن و پیگیری جدیدترین خطرات سایبری می‌تواند در تشخیص رمزارزربایی روی دستگاه یا شبکه و جلوگیری از آن‌ها به شما کمک کند. 3. از افزونه‌هایی استفاده کنید که برای مسدود کردن کریپتوجکینگ طراحی شده‌اند اسکریپت‌های رمزارزربایی اغلب در مرورگرهای وب اجرا می‌شوند. شما می‌توانید برای مسدود کردن رمزارزربایی در سراسر وب از افزونه‌های مرورگر مخصوص مانند minerBlock، No Coin و Anti Miner استفاده کنید. این‌ها به عنوان افزونه در برخی از مرورگرهای رایج نصب می‌شوند. 4. از مسدودکننده‌های تبلیغات استفاده کنید از آنجایی که رمزارزربایی اغلب از طریق تبلیغات آنلاین وارد می‌شود نصب یک مسدودکننده تبلیغات می‌تواند روشی موثر برای متوقف کردن آن باشد. استفاده از مسدودکننده‌ای مانند Ad Blocker Plus می‌تواند کار شناسایی و انسداد کدهای مخرب رمزارزربایی را با هم انجام دهد. 5. جاوا اسکریپت را غیرفعال کنید غیرفعال کردن جاوا اسکریپت هنگام کار آنلاین می‌تواند از نفوذ کدهای رمزارزربایی به کامپیوتر شما جلوگیری کند. گرچه با آنکه این کار در جلوگیری از رمزارزربایی موثر است، اما می‌تواند دسترسی شما به برخی قابلیت‌های موردنیازتان را هم مسدود کند. 6. صفحه‌هایی که اسکریپت کریپتوجکینگ دارند را مسدود کنید برای جلوگیری از رمزارزربایی هنگام بازدید از وبسایت‌ها از سلامت سایت مطمئن شوید. همچنین می‌توانید سایت‌هایی که به رمزارزربایی شناخته می‌شوند را مسدود کنید اما ممکن است شبکه یا دستگاهتان همچنان در معرض صفحات جدید قرار گیرد. نمونه‌های معروف کریپتوجکینگ بدافزار استخراج کریپتو حداقل از حدود سال 2011 وجود داشته است اما رمزارزربایی از اواخر سال 2017 که افراد بیشتری درباره رمزارزها جستجو می‌کردند پیدا شد. رمزارزربایی آنقدر شایع شد که گوگل در ماه آوریل سال 2018 اعلام کرد که دیگر افزونه‌هایی که رمزارز استخراج می‌کنند را برای مرورگر کروم خود لیست نخواهد کرد. این شرکت متوجه شد که 90 درصد این دست نرم‌افزارها در فروشگاه آن قوانین را نقش کرده‌اند. چندین گزارش منتشر شد که تعدادی از شرکت‌ها و سازمان‌ها قربانی رمزارزربایی شده‌اند. شرکت امنیتی Redlock در ماه فوریه سال 2018 متوجه شد که ابر شرکت تسلا (Tesla)، سازنده ماشین‌های الکتریکی، مورد نفوذ بدافزار کریپتوجکینگ قرار گرفته است. شرکت Coinhive، که نرم‌افزارهایی می‌ساخت که به وبسایت‌ها اجازه می‌داد از کامپیوتر بازدیدکنندگان برای استخراج رمزارزهای ناشناس استفاده کنند در سال 2019 بسته شد. با آنکه برخی کاربران درباره استفاده از Coinhive به بازدیدکنندگان خود آشکارا و قانونی اطلاع می‌دادند، نرم‌افزار آن میان هکرها نیز محبوب بود. کاهش چشمگیر قیمت مونرو سرعت بسته شدن Coinhive را بیشتر کرد. گرچه گزارش تهدیدهای سایبری که در ژوئیه سال 2020 منتشر شد نشان می‌داد که حتی بعد از اتمام فعالیت Coinhive نرم‌افزار آن کار می‌کند. در همین حین نیز برخی از فعالیت‌های کریپتوجکینگ به دیگر تامین‌کنندگان استخراج منتقل شد. آیا استخراج کریپتو در مرورگر همیشه بد است؟ خیر، این گونه نیست. در حقیقت برخی افراد استخراج داوطلبانه و قانونی رمزارز در یک مرورگر را یک مدل پول‌سازی جایگزین به‌شمار می‌آورند که می‌تواند جایگزین بالقوه تبلیغ در وبسایت‌ها باشد. برای مثال کاربران می‌توانند انتخاب کنند تبلیغ ببینند یا به جای آن بخش کوچکی از انرژی پردازنده خود را برای استخراج یک رمزارز بخصوص به اشتراک بگذارند. همین مورد برای سازمان‌های خیریه‌ نیز صادق است. مثلا می‌توانند برای جمع‌آوری کمک از بازدیدکنندگان بخواهند برنامه‌ای را نصب کرده یا در وبسایتشان فعالیت داشته باشند. چه کسانی بیشتر در معرض حملات کریپتوجکینگ قرار دارند؟ خطر رمزارزربایی برای همه کاربران، بخصوص افراد حرفه‌ای که مراقبت‌های کافی برای IT مختص سازمان یا دپارتمان امنیت را ندارند، زیاد است. گیمرها نیز در خطر بیشتری هستند، زیرا ممکن است عملکرد پایین کامپیوتر و داغ کردن آن را با ضعف سخت‌افزاری اشتباه بگیرند. منبع: kaspersky [4] ,  bitpanda [5] , clario [6] [1] https://blog.valmart.net/%d8%a8%d9%84%d8%a7%da%a9-%da%86%db%8c%d9%86-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [2] https://blog.valmart.net/%d9%85%d8%a7%db%8c%d9%86%db%8c%d9%86%da%af-%db%8c%d8%a7-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%ae%d8%b1%d8%a7%d8%ac-%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [3] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d9%85%d9%88%d9%86%d8%b1%d9%88-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [4] https://www.kaspersky.com/resource-center/definitions/what-is-cryptojacking [5] https://www.bitpanda.com/academy/en/lessons/what-is-cryptojacking-and-how-can-i-prevent-it/ [6] https://clario.co/blog/what-is-cryptojacking/

پنکیک سواپ بر خلاف نامش که کمی طنز است، اصلا شوخی بردار نیست و در واقع یکی از مهم ترین و جدی ترین پلتفرم‌های غیر متمرکز است که حجم روزانه معاملاتش به بیش از 100 میلیون دلار می‌رسد. پنکیک سواپ در کمتر از یک سال به عنوان صرافی غیرمتمرکز [1] برتر در زنجیره هوشمند بایننس (Binance Smart Chain) مطرح شده است، به طوری که از صرافی غیرمتمرکز خود بایننس (Binance Dex) هم بیشتر مورد توجه قرار گرفته است و با استقبال خوبی از سوی کاربران رو به رو شده است، که این را می‌توان رشدی چشمگیری برای یک صرافی غیرمتمرکز در نظر گرفت. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که چه چیزی این صرافی غیرمتمرکز را از سایر صرافی‌ها متمایز کرده است! پنکیک سواپ (PancakeSwap) چیست؟ پنکیک سواپ به عنوان محبوب ترین صرافی غیر متمرکز در زنجیره هوشمند بایننس (BSC) در ماه‌های اخیر به دلیل نقدینگی فراوان، وجود ویژگی‌های متعدد و تعداد زیاد کاربران به یک پدیده در فضای بلاک چین [2] تبدیل شده است. این پلتفرم به کاربران این امکان را می‌دهد که در بستری امن ارز اختصاصی بایننس (BNB) و بسیاری دیگر از توکن‌های شبکه BEP-20 را بدون نیاز به خدمات متمرکز یا از دست دادن کنترل کلیدهای خصوصی خود رمزارزها را معامله کنند. همه معاملات صرافی غیر متمرکز پنکیک سواپ از طریق قراردادهای هوشمند، به طور خودکار و کاملا بدون ریسک انجام می شود. این پلتفرم در سپتامبر 2020 راه‌اندازی شد که با رشد بسیار زیادی نه تنها از نظر دارا بودن تعداد بالای کاربران، نقدینگی بالا و پشتیبانی از ارزهای دیجیتال [3] مختلف بلکه در نوع ویژگی‌های خود هم رشد بسیاری داشته است. در این صورت پنکیک سواپ را می‌توان اکوسیستم کاملی از ابزارهای امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) به حساب آورد که کلیه این ابزارهای دیفای، حول توکن بومی خود پلتفرم پنکیک سواپ یا همان کیک (CAKE) شکل گرفته است. دلیل راه‌اندازی پنکیک سواپ روی زنجیره هوشمند بایننس (BSC) چیست؟ شبکه اتریوم [4] چندین سال است که به عنوان بلاک چین اصلی برای برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) مبتنی بر قرارداد هوشمند استفاده می‌شود. دلیل آن پذیرش زودهنگام اتریوم است که دومین بلاک چین بزرگ محسوب می‌شود. از آنجا که این فناوری صرفاً رو به جلو حرکت می‌کند، تلاش شبکه با پروتکل‌های مالی غیر متمرکز (دیفای) اتریوم به رشد، پذیرش و گسترش پیوسته آن ختم شد. با این وجود، برخی از توسعه دهندگان دغدغه‌هایی در مورد شبکه اتریوم با توجه به هزینه‌های بالای گس (Gas)، سرعت و ازدحام شبکه دارند. بسیاری از افراد در زمینه رمزارزها اعتقاد دارند که این روند می‌تواند مانعی جدی بر پذیرش گسترده ارزهای دیجیتال در جهان باشد. با این حال، راه حل‌هایی برای این موضوع مانند مقیاس‌پذیری و قابلیت همکاری در اتریوم 2.0 صورت گرفت است و روز به روز در حال پیشرفت است. صرف نظر از این، بسیاری از پروژه‌های کریپتو برای راه‌اندازی پلتفرم خود به واسطه هزینه‌های تراکنش کمتر و خلوت بودن شبکه نسبت به اتریوم بلاک چین‌های دیگر را انتخاب می‌کنند. یکی از همین بلاک چین‌ها، زنجیره هوشمند بایننس (BSC) است. توکن‌های BEP همان توکن‌های بومی استاندارد برای زنجیره هوشمند بایننس و همچنین دارایی اصلی و مهم پروتکل پنکیک سواپ هستند. زنجیره هوشمند بایننس از هزینه‌های فوق‌العاده کمتری نسبت به اتریوم برخوردار است و موانع ورود برای پذیرش هنگام ایجاد پلتفرم ایمن و ارزان برای ایجاد برنامه‌های غیر متمرکز (dApp) را کاهش می‌دهد. تاریخچه صرافی غیر متمرکز پنکیک سواپ پنکیک سواپ را گروهی از توسعه دهندگان ناشناس در سپتامبر 2020 راه‌اندازی کردند. آنچه که پنکیک سواپ را در زمان راه اندازی متمایز می‌کرد این بود که پنکیک سواپ بر روی زنجیره هوشمند بایننس (BSC) ایجاد شده بود که در مقایسه با اتریوم تراکنش‌های سریع تر و ارزان تری را برای کاربران فراهم می‌کند. در حالی که در زمان راه اندازی پنکیک سواپ، اتریوم تراکنش‌هایی با هزینه (Fee) بالا و سرعت پایینی ارائه می‌کرده است، زیرا روند اصلی دیفای تقاضای انبوهی را برای تراکنش‌هایش نیاز داشت و همچنین امور مالی غیر متمرکز به اوج رسیده بود. تقریبا تمام پلتفرم‌های دیفای در آن زمان بر بستر اتریوم ایجاد می‌شدند. به غیر از هزینه‌های ارزان تر شبکه که زنجیره هوشمند بایننس تامین می‌کرد، پنکیک سواپ هزینه تبدیل (سواپ) کمتری تقریبا 0.2 درصد نیاز داشت در حالی که استاندارد آن 0.3 درصد است. این صرافی غیرمتمرکز در ورای مدل کم هزینه اش رشد سریعی در حجم و هم کل ارزش قفل شده معاملات تجربه کرد و یکی از بزرگترین صرافی‌های غیرمتمرکز بازارهای مالی شد که حجم معاملات آن در فوریه 2020 با یونی سواپ [5] اتریوم و بازارساز خودکار (AMM) پایونیر برابری می‌کرد. توکن پنکیک توکن CAKE ستون اصلی صرافی غیر متمرکز پنکیک سواپ است. وقتی تامین کنندگان نقدینگی دارایی‌های خود را در استخرهای نقدینگی صرافی پنکیک سواپ سپرده گذاری می‌کنند، توکن‌های کیک (CAKE) تولید می‌شوند. این توکن‌ها چندین کاربرد دارند: دارندگان کیک (CAKE) می‌توانند توکن هایشان را فارم کنند و CAKE بیشتری بدست آورند.کیک (CAKE) را می‌توان برای تولید توکن‌های دیگر در استخر سیروپ (Syrup) سپرده گذاری کرد.سرمایه گذاران می‌توانند برای ایجاد پروفایل پنکیک از کیک (CAKE) استفاده کنند.کیک (CAKE) برای تولید توکن غیرقابل معاوضه (NFT) [6] استفاده می‌شود.کیک (CAKE) یک توکن حاکمیتی است که سرمایه گذاران می‌توانند آن را برای رای گیری در مورد پیشنهادات مربوط به صرافی پنکیک سواپ استفاده کنند.بلیط‌های لاتاری پنکیک سواپ را می‌توان با کیک خرید. در حال حاضر 223313920 کیک (CAKE) در گردش است و روزانه حدود 386000 کیک (CAKE) تولید و توزیع می‌شود. با این حال تولید واقعی بسیار بیشتر از این میزان است اما صدها هزار توکن کیک (CAKE) روزانه از طریق مکانیزم‌های چندگانه تورم زدایی سوزانده می‌شوند یعنی کل توکن‌های صرف شده در تولید پروفایل و تولید توکن‌های غیر قابل معاوضه (NFT) سوزانده می‌شوند. پنکیک سواپ چکونه کار می‌کند؟ پنکیک سواپ از طریق بازارساز خودکار (AMM) عمل می‌کند، به صورتی که هیچ دفتر سفارشی (Order Book) برای ارتباط بین خریداران و فروشندگان وجود ندارد و در عوض این شبکه برای ارتباط مستقیم از استخرهای نقدینگی و الگوریتم‌های پویا بهره می‌برد. بازارسازهای خودکار به این دلیل سودمند هستند که سرعت بالاتر، پردازش سریع‌تر تراکنش‌ها و لغزش (slippage) کمتری دارند. در نتیجه بسیاری از معروف ترین پلتفرم‌های امروزی مانند یونی سواپ و سوشی سواپ، بازارساز خودکار (AMM) به شمار می‌آیند. ویژگی‌های مهم پنکیک سواپ صرافی غیر متمرکز پنکیک سواپ چندین ویژگی دارد که باعث آسان شدن در فرایند‌های آن می‌شود. این پلتفرم مانند یک بازارساز خودکار کار می‌کند به گونه‌ای که در تطبیق خریداران و فروشندگان نیازی به کمک ندارد اما برای تطبیق طرفین از الگوریتم‌های متفاوت و استخرهای نقدینگی استفاده می‌کند. ویژگی‌های بارز پنکیک سواپ شامل موارد زیر است: استخرهای نقدینگی کاربران این صرافی می توانند برای بدست آوردن توکن استخرهای نقدینگی ایجاد کنند. ارزش توکن نیز معمولا با افزایش ارزش استخر افزایش می‌یابد. از این رو کاربران نیاز به انجام معامله برای سودآوری ندارند بلکه آن‌ها می‌توانند توکن هایشان را بر روی 60 استخر دیگری که در صرافی وجود دارد، استیک کنند. استخرهای سیروپ (SYRUP) استخرهای سیروپ (SYRUP)، آن دسته از استخرهایی در صرافی هستند که پاداش‌های بیشتری می‌دهد و هنگامی که کاربر در استخرهای نقدینگی سیروپ استیک می‌کند، می‌تواند پاداش‌های بیشتری در توکن‌هایی دیگر مانند LINA ، SWINGBY، UST و غیره دریافت کند. صرافی غیر متمرکز (DEX) پنکیک سواپ یک صرافی غیر متمرکز است که کاربری آسانی را به تریدرها ارائه می‌دهد به گونه‌ای که معاملات در آن سریعتر انجام می‌شود و گزینه‌های مختلفی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. توکن‌های استخر نقدینگی هر کاربری که در استخرهای نقدینگی سهیم است پاداش‌هایی برای مشارکت دریافت می‌کند در واقع آن‌ها مالک درصدی از کارمزد معاملات در شبکه هستند. استیکینگ کاربران پنکیک سواپ می توانند برای گرفتن پاداش توکن ها استیکینگ انجام دهند. این استیکینگ بر روی پلتفرم با توکن کیک (CAKE) انجام می‌شود و این برای تازه کارهای بازار بهترین روش است. استیکینگ پنکیک سواپ نیاز به  مهارت یا نظارت دقیق کاربران ندارد بلکه پاداش‌ها برابر با مقدار و زمان استیک‌ها به هر کاربر پرداخت می‌شود. عملکرد فارمینگ استخرهای فارمینگ در صرافی‌های غیر متمرکز هستند که کاربران با استفاده از قراردادهای هوشمند برای وام دادن توکن‌های خود برای پاداش استفاده می‌کنند. بخت‌آزمایی (Lottery) یکی از موارد استفاده از توکن کیک (CAKE) شرکت در قرعه کشی پنکیک سواپ است. بهای هر بلیط جهت شرکت در قرعه کشی 10 کیک (CAKE) است که به شرکت کنندگان یک عدد تصادفی که چهار رقم است از بین 1 تا 14 داده می‌شود. اعداد داده شده باید با بلیط شما مطابقت داشته باشد تا برنده لاتاری شوید. توکن‌های غیر مثلی (NFT) در صرافی غیر متمرکز پنکیک سواپ، در قسمت توکن‌های غیر مثلی (NFT) ممکن است کاربران توکن‌های ویژه‌ای را برنده شوند. در صورت برنده شدن NFT یک کاربر می‌تواند NFT خود را باارزشی معادل با توکن‌های Cake تبدیل کند. ارائه اولیه فارم (IFO) پیشنهادات اولیه فارم (IFO) یک روش برای بدست آوردن یک توکن جدید، که به تازگی راه اندازی شده است و در دست کاربران با استفاده از قدرت ییلد فارمینگ است. در پنکیک سواپ، این کار را با استفاده از توکن‌های LP از یک استخر پشتیبانی شده انجام می‌دهند تا بتوانند به فروش یک توکنی که تازه راه اندازی شده است دسترسی پیدا کنند. چگونگی کار با صرافی پنکیک سواپ در این بخش به آموزش گام به گام صرافی غیر متمرکز پنکیک سواپ می‌پردازیم. اتصال کیف پول به صرافی ابتدا وارد پنکیک سواپ می‌شویم، سپس کیف پول پشتیبانی شده خود را به این پلتفرم متصل می‌کنیم. برای متصل کردن کیف پول این، بر روی connect کلیک می‌کنیم. همچنین هم می‌توانیم از کیف پول‌های مخصوص موبایل استفاده کنیم، مانند کیف پول‌های تراست والت (Tust wallet) یا سیف پال (Safepal) و هم می‌توانیم از یک کیف پولی مانند متامسک (Metamask) که در فضای دسکتاپ کار می‌کند استفاده کرد. ما در این مقاله، چگونگی اتصال کیف پول متامسک به بایننس اسمارت چین را آموزش می‌دهیم. اتصال کیف پول متامسک به زنجیره هوشمند بایننس (BSC) کیف پول متامسک یک کیف پول اختصاصی برای شبکه اتریوم می‌باشد. اما شبکه زنجیره هوشمند بایننس قابلیت سازگاری با شبکه اتریوم را دارد و می‌توانیم کیف پول متامسک را به شبکه بایننس وصل کرد. بعد از دانلود پلاگین متامسک برای منطبق شدن با زنجیره هوشمند بایننس تنظیمات زیر را در متامسک انجام می‌دهیم. پس از نصب و فعال‌سازی کیف پول متامسک، وارد منوی بالا صفحه شده (تصویر 1) و وارد تنظیمات (setting) کیف پول می‌شویم. (تصویر 2) بعد از اینکه وارد تنظیمات شدیم، وارد قسمت Networks می‌شویم (تصویر 5) و روی Add Network کلیک میکنیم. (تصویر 6) سپس به صفحه زیر هدایت می‌شویم و اطلاعات زیر را در جای مشخص شده وارد می‌کنیم. Network Name: Smart Chain New RPC URL: https://bsc-dataseed.binance.org/ ChainID: 56 Symbol: BNB Block Explorer URL: https://bscscan.com [7] بعد از ذخیره کردن اطلاعات فوق، می‌توانیم به وسیله Dapp ها به زنجیره هوشمند بایننس متصل شویم. برای انجام معاملات در زنجیره هوشمند بایننس (BSC)، کارمزد تراکنش‌ها با رمزارز بایننس کوین (BNB) پرداخت می‌شود. پس قبل از اقدام برای انجام معامله، ابتدا نسبت به تهیه ارز BNB اقدام می‌کنیم و به کیف پول خود منتقل می‌کنیم. ذکر این نکته مهم است که توکن‌های مربوط به بایننس اسمارت چین بر پایه استاندارد BEP20 است و نباید با استاندارد BEP2 که متعلق به شبکه بایننس چین است اشتباه گرفته شود. چگونگی انتقال BNB از صرافی بایننس به کیف پول متامسک را در تصویر مشاهده می‌کنیم. تبادل توکن‌ها در صرافی پنکیک سواپ به منوی سمت چپ می‌رویم، ابتدا گزینه Trade و سپس گزینه Exchange را انتخاب می‌کنیم. بعد از این توکن مورد نظر را که قصد داریم آن را تبدیل کنیم را انتخاب می‌کنیم و همچنین توکن دوم مدنظر خود را هم انتخاب می‌کنیم. در تصویر زیر مرحله تبدیل کردن توکن BNB به CAKE مشاهده می‌شود. با مشخص کردن مقدار یکی از توکن‌ها، مقدار توکن دیگر (بر اساس الگوریتم بازارساز خودکار) نشان داده می‌شود. در تصویر جزئیات تبدیل (در کادر سبز رنگ) صورت گرفته مشخص شده است. در اینجا هریک از پارامترها را بررسی می‌کنیم. حداقل دریافتی (Minimum recived): نشان‌دهنده حداقل توکن ثانویه دریافتی که انتخاب کرده‌ایم، که مفهوم آن این است که اگر لغزش قیمت به مقداری باشد که توکن ثانویه (در اینجا CAKE) دریافتی کمتر از این مقدار باشد، تبدیل به صورت خودکار لغو خواهد شد.تاثیر قیمت (Price Impact): تاثیر تبدیل انجام شده را بر قیمت دارایی نشان می‌دهد. همان طور که گفتیم، هر تبدیل، لغزش قیمت دارایی‌هایی را که در استخر هستند، در پی خواهد داشت. در نتیجه، این پارامتر اختلاف بین قیمت فعلی بازار و قیمت تخمین زده شده در معامله را نشان می‌دهد.کارمزد تأمین‌کنندگان نقدینگی (Liquidity Provider Fee): برای هر مبادله‌ در این صرافی باید مقدار 0.2 درصد کارمزد از ارزش معامله را پرداخت کنیم. باید توجه داشته باشیم که این کارمزد با کارمزد تراکنش در شبکه متفاوت است. 0.17 درصد از کارمزد به تأمین‌کنندگان نقدینگی اختصاص می‌یابد و 0.3 درصد از آن، به صرافی پنکیک سواپ واریز می‌شود و طبق برنامه‌ریزی که پلتفرم دارد سوزانده می‌شود. در صورت تمایل می‌توانیم (از قسمت مشخص‌شده با دایره قرمز رنگ) وارد تنظیمات مربوط به تراکنش شده و برخی از پارامترهای تبدیل را خودمان تنظیم کنیم که در روند تبدیل توکن‌ها تاثیر خواهد گذاشت. در ادامه پارامترهای قابل تنظیم در این بخش را توضیح می‌دهیم: تحمل لغزش قیمت (slippage tolerance): این فاکتور بیشترین میزانی که یک قیمت نوسان دارد را در طول فرآیند تبدیل مشخص می‌کند. برای مثال اگر 0.5 درصد را انتخاب کنیم، بیشترین مقدار نوسان در طول تبدیل، 0.5 درصد خواهد بود و اگر نوسان قیمت بیشتر از مقدار تعیین شده باشد، تراکنش برگشت می‌خورد. توجه داشته باشید که تغییر میزان تحمل لغزش قیمت، بر روی حداقل دریافتی (Minimum recived)موثر است.مهلت انجام تراکنش (Transaction deadline): در این قسمت حداکثر زمان انجام تراکنش خود را تعیین می‌کنیم. این عدد به‌طور پیش‌فرض روی 20 دقیقه تنظیم شده است؛ یعنی اگر تراکنش تا 20 دقیقه انجام نشود، لغو می‌شود. در آخر بر روی Swap کلیک می‌کنیم. در این قسمت یک بار دیگر اطلاعات کلی یک تراکنش نشان داده می‌شود. پس از چک نهایی بر روی Confirm Swap کلیک می‌کنیم. برای مرحله بعدی باید تراکنش را از کیف پول متامسک خود تأیید کنیم. در تصویر زیر مبلغ تراکنش، میزان کارمزد و مجموع پرداختی مشخص شده است. در این قسمت کاربران می‌توانند عدد Gas Fee را تقییر دهند که با این تغییر میزان کارمزد پرداختی نیز تغییر می‌کند. اما کارمزدهای شبکه بایننس اسمارت چین در کل پایین است و تغییر دادن آن ضروری نمی‌باشد. با انتخاب Confirm، تراکنش مورد نظر به شبکه فرستاده می‌شود و چند ثانیه بعد تأیید و نهایی خواهد شد. اکنون اگر موجودی کیف پول خود را چک کنیم، می‌توانیم مشاهده کنیم که تبدیل ما انجام شده. چگونگی تامین نقدینگی در پنکیک سواپ در صورتی که بخواهیم نقدینگی توکن‌ها در استخر‌های موجود در صرافی را تامین کنیم، روی تب Liquidity و سپس بر روی Add liquidity کلیک می‌کنیم.(شماره 1 و 2) حال توکن‌های مورد نظر را برای تامین نقدینگی انتخاب می‌کنیم. برای تامین نقدینگی یک جفت ارز، می‌بایست هر دو توکن را در کیف پول خود داشته باشیم و همچنین مقدار سپرده گذاری کردن هر دو توکن باید ارزش دلاری یکسانی داشته باشند. در تصویر زیر توکن‌های BNB و Cake برای تامین نقدینگی انتخاب شده‌اند. باید به این نکته توجه داشته باشیم که با انتخاب یک توکن برای تامین نقدینگی، باید به وسیله کیف پول خود، دسترسی قرارداد هوشمند به این توکن را فعال کنیم. در صورتی که برای هر توکن این فرایند را انجام دهیم، دیگر نیازی به فعالسازی مجدد نیست. برای انجام این کار، بر روی Approve CAKE کلیک می‌کنیم. سپس نوتیفیکیشن از کیف پول متامسک (مانند تصویر زیر) نمایان می‌شود که در آن، جزئیات تراکنش اتصال قرارداد هوشمند به توکن‌های Cake نمایش داده ‌می‌شود. بعد از تایید تراکنش، اتصال توکن‌های CAKE به قرارداد هوشمند برقرار می‌شود و می‌توانیم آن را به استخر نقدینگی BNB/Cake واریز کنیم. بعد از تایید تراکنش، توکن‌های مخصوص تامین نقدینگی (LP) به کیف پول ما منتقل می‌شود. این توکن‌ها نشان دهنده دارایی‌های ما در استخرهای نقدینگی هستند و در زمان مورد نظر می‌توانیم این توکن‌ها را بازگردانیم و موجودی خود را برداشت کنیم. برای دیدن توکن‌های LP می‌توانیم موجودی کیف پول خود را چک کنیم. اگر بخواهیم موجودی خود را از استخر برداشت کنیم، به ترتیب مراحل زیر را باید انجام دهیم. وارد قسمت Trade می‌شویم و بعد از آن تب Liquidity را انتخاب می‌کنیم (تصویر 1). در اینجا می‌توانیم سپرده‌گذاری‌های خود را به نام Your Liquidity مشاهده کنیم. در این قسمت جفت‌ارزی که مایل به برداشت آن هستیم را انتخاب می‌کنیم. در صورتی که بخواهیم سپرده خود را افزایش دهیم بر روی Add و اگر تمایل به برداشت داشته باشیم، بر روی Remove کلیک می‌کنیم. (تصویر 2) در صفحه Remove Liquidity، مقدار برداشت خود را مشخص می‌کنیم و بر روی Approve کلیک می‌کنیم (تصویر 3). سپس وارد کیف پول خود می‌شویم و این درخواست را امضا کرده (SIGN) (تصویر 4) و در آخر روی Remove کلیک می‌کنیم.(تصویر 5) آموزش ییلد فارمینگ (Yield Farming) در صرافی غیر متمرکز این ویژگی به ما اجازه می‌دهد که دارایی خود را در قبال گرفتن پاداش یا سود، استیک (Stake) کنیم. برای ییلد فارمینگ در پنکیک سواپ، باید توکن‌های LP استخر‌های نقدینگی را در کیف پول خود داشته باشیم و با سپرده گذاری توکن‌های LP در فارم‌های مربوطه، طبق APR تعیین شده، توکن‌های Cake را پاداش می‌گیریم. برای شرکت در فارم، از منوی سمت چپ، گزینه Farms را انتخاب می‌کنیم. در بخش مربوط به Farms، تمامی فارم‌های پنکیک سواپ به‌همراه جزئیات سود، مشخص شده‌اند. می‌توانیم برای دیدن جزئیات هر فارم، بر روی آنها کلیک کنیم. در تصویر بالا گزینه APR با رنگ قرمز مشخص شده که نمایان گر نرخ سود سالانه فارم مورد نظر است. برای دیدن جزئیات بیشتر، می‌توانیم روی آن کلیک کنیم. در این بخش می‌توانیم نرخ سود روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه را در ازای هر 1000 دلار سپرده، مشاهده کنیم. برای انجام فارم به صفحه اصلی برمی‌گردیم و در فارمی که توکن‌های LP آن را در کیف پول خود موجود داریم، بر روی Stake LP کلیک می‌کنیم. از طریق قسمت Farms، می‌توانیم وضعیت سپرده‌ خود به همراه سودی که کسب کرده‌ایم را مدیریت کنیم. در قسمت Earned (بخش سبز رنگ در تصویر) آورده‌ای که تا این لحظه بدست آورده‌ایم را مشخص کرده. با کلیک بر روی + و – امکان این را داریم که سپرده‌ خود را افزایش داده، یا آن را آزاد کنیم. با کلیک کردن روی Harvest، امکان این را داریم که درآمد خود (یعنی توکن‌های Cake) را به کیف پول خود منتقل کنیم. استفاده از استخر Syrup در صرافی پنکیک سواپ صرافی پنکیک سواپ این امکان را برای ما کاربران به وجود آورده است که بتوانیم با سپردن توکن‌های Cake خود در استخر‌هایی که در بخش Syrup صرافی وجود دارند، توکن‌های جدیدی که در زنجیره هوشمند بایننس هستند را با نرخ سود تعیین شده به عنوان پاداش دریافت کنیم. بعد از بررسی اطلاعات هر استخر میتوانیم استخر مورد نظر خود را انتخاب کنیم. استخرها دارای نرخ سود سالیانه متفاوتی هستند؛ اما برای یک سرمایه ‌گذاری استخری را انتخاب می‌کنیم که از آینده آن توکن مطمئن باشیم. ریسک استخرهای Syrup کمتر از بخش فارم است، با این حال خالی از ریسک نیست. برای شروع کار در Syrup از منوی سمت چپ گزینه Pools را انتخاب می‌کنیم. در صفحه Pools می‌توانیم توکنی را که می‌خواهیم انتخاب کنیم وسپس روی Approve Cake کلیک می‌کنیم. این عمل دسترسی قرارداد هوشمند متعلق به هر استخر را به توکن‌های کیک (CAKE) در کیف پول ما می‌دهد. برای مثال ما استخر XED را انتخاب می‌کنیم. بعد از اینکه اجازه دسترسی به قراداد هوشمند را دادیم (تصویر 1)، در استخر مربوط به توکن XED روی علامت + می‌زنیم (تصویر 2) و تعداد توکنی که برای سرمایه گذاری در نظر داریم را مشخص و سپس تایید می‌کنیم. کارمزدهای صرافی غیر متمرکز پنکیک سواپ کارمزد ترید کردن کارمزد پنکیک سواپ برای هر تراکنش 0.2 درصد است، که این رقم بالایی در مقایسه با دیگر صرافی‌ها محسوب می‌شود. همچنین باید هزینه گس را به توکن خود بایننس یعنی BNB پرداخت کرد. کارمزد برداشت صرافی پنکیک سواپ کارمزدی برای عملیات برداشت دریافت نمی‌کند. برای برداشت از کیف پول بایننس اسمارت چین، هم باید BNB هزینه کرد. مزایا و معایب صرافی غیر متمرکز پنکیک سواپ مزایا استفاده از امکانات بسیار ساده استانجام تراکنش‌ها سریع و در عین حال کارمزد پایینی داردبرقراری تعامل با کاربر و در نتیجه، بازدهی خوبسیستم لاتاری به کاربران پاداش می‌دهدتنوع بسیار زیاد جفت ارزها معایب به دلیل بهره گیری از بازار ساز خودکار دارای ریسک استنسبت به صرافی‌های متمرکز تعداد کمتری توکن در اختیار دارددر دسترس نبودن نقدینگی بالا کلام آخر صرافی غیر متمرکز پنکیک سواپ بزرگترین پلتفرم بازار ساز خودکار در شبکه زنجیره هوشمند بایننس است که به وجود آورنده برخی از ویژگی‌های جدید در بین سایر صرافی‌های غیر متمرکز است. هر چند شبکه اتریوم شروع کننده و پیشتاز امور مالی غیر متمرکز (DeFi) محسوب می‌شود، ولی وجود صرافی‌های غیر متمرکز مانند پنکیک سواپ نشان می‌دهد که DeFi به سایر بلاک چین‌ها منتقل شده است. منبع: exodus [8], academy.ivanontech [9], coinmarketcap [10] [1] https://blog.valmart.net/%d8%af%da%a9%d8%b3-%db%8c%d8%a7-%d8%b5%d8%b1%d8%a7%d9%81%db%8c-%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d9%85%d8%aa%d9%85%d8%b1%da%a9%d8%b2-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [2] https://blog.valmart.net/%d8%a8%d9%84%d8%a7%da%a9-%da%86%db%8c%d9%86-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [3] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [4] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%a7%d8%aa%d8%b1%db%8c%d9%88%d9%85-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [5] https://blog.valmart.net/%d8%b5%d8%b1%d8%a7%d9%81%db%8c-%db%8c%d9%88%d9%86%db%8c-%d8%b3%d9%88%d8%a7%d9%be-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [6] https://blog.valmart.net/nft-%db%8c%d8%a7-%d8%aa%d9%88%da%a9%d9%86-%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d9%85%d8%ab%d9%84%db%8c-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [7] https://bscscan.com/ [8] https://www.exodus.com/blog/how-to-use-pancakeswap/ [9] https://academy.ivanontech.com/blog/defi-deep-dive-what-is-pancakeswap-and-the-cake-token [10] https://coinmarketcap.com/alexandria/article/what-is-pancakeswap

صرافی یونی‌ سواپ (Uniswap) یکی از صرافی‌های غیر متمرکز پیشرو در بازار رمزارزها به شمار می‌آید که بر بستر اتریوم فعالیت می‌کند و از پروژه‌های سیستم امور مالی غیر متمرکز (DeFi) محسوب می‌شود. در این مقاله به ماهیت یونی‌سواپ، چگونگی کارکرد صرافی و همچنین اهمیت آن در بازار رمزارزها خواهیم پرداخت. اگر هنوز با صرافی‌های غیرمتمرکز آشنا نیستید، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله [1] را مطالعه کنید. یونی‌ سواپ چیست؟ یونی‌سواپ یکی از پروتکل‌های صرافی غیر متمرکز است که بر روی شبکه بلاک چین اتریوم [2] ایجاد شده است. این صرافی به کاربران این امکان را می‌دهد که توکن‌های ETH و ERC-20 را بدون نیاز به اعتماد به شخص سومی مبادله کنند. در حالی که صرافی‌های متمرکز از دفتر سفارش (Order Book) برای پشتیبانی از درخواست‌های خرید و فروش کاربران استفاده می‌کنند، صرافی غیر متمرکز یونی‌سواپ برای تامین نقدینگی خود از پروتکل بازارساز خودکار (AMM) استفاده می‌کند. در یونی‌سواپ کاربران می‌توانند از طریق کیف پول [3] شخصی خود اقدام به خرید و فروش رمزارزها کنند. صرافی یونی‌ سواپ یک پلتفرم متن باز است که همین ویژگی باعث شده پروژه‌های مشابه بسیاری از روی پایگاه کد این پروتکل ساخته و فورک شوند. در یونی‌سواپ هیچ مدیریت مرکزی برای نظارت بر لیست شدن توکن‌ها وجود نداشته و بابت لیست کردن توکن هزینه‌ای دریافت نمی‌شود. این پروتکل عمومی و بدون مجوز است؛ یعنی هر کسی می‌تواند تنها با ایجاد یک استخر نقدینگی [4] مرتبط، هر توکن 20-ERC را لیست کند. تاریخچه صرافی یونی‌ سواپ  داستان یونی‌سواپ که این روزها بر سر زبان‌ها افتاده به سال 2016 برمی‌گردد. در ابتدا ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) بنیان‌گذار اتریوم بود که ایده یک بازارساز کاملا غیر متمرکز را مطرح کرد. اما هایدن آدام (Hyden Adam)، توسعه دهنده معروف کریپتو، تنها یک سال قبل وارد این چالش شده بود و با تعداد کمی از سهامداران اتر آن ایده را به واقعیت تبدیل کرد. یونی‌سواپ نقش مهمی در بازار ایفا می‌کند و از زمان ظهور خود در آسمان کریپتو، مانند یک ستاره دنباله‌دار درخشیده است. این پروتکل مدام در حال رشد بوده و در چند سال گذشته به علت شکوفایی اخیر دیفای ارزش بیشتری هم کسب کرده است.  یک سال پس از پیدایش یونی‌ سواپ توکن آن در سال 2020 لیست شد و در رده خوبی در بازار رمزارزها نیز قرار گرفت. قیمت این کوین از زمان لیست شدن در حال رشد بوده و به یکی از اولین انتخاب سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. این صرافی با وجود سابقه کم خود در بازار، همواره در حال رشد بوده و بخش بزرگی از توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده است. توکن یونی ‌سواپ (UNI) یونی (UNI) توکن بومی پروتکل یونی‌سواپ بوده و هولدرهای (دارندگان) آن از حقوق راهبری برخوردار هستند؛ این یعنی هولدرهای توکن یونی‌سواپ درباره تغییرات پروتکل حق رای دارند. پیشتر توضیح دادیم که این پروتکل چگونه از قبل مانند یک کالای عمومی رفتار کرده و توکن یونی (UNI) تبلور این ایده است. 1 میلیارد توکن در ابتدا و زمان شکل‌گیری منتشر شده‌اند. 60 درصد این توکن‌ها میان اعضای جامعه سهامداران یونی‌سواپ توزیع شده و 40 درصد بقیه طی بازه‌های 4 ساله برای اعضای تیم، سرمایه‌گذاران و مشاوران در دسترس قرار خواهد گرفت. بخشی از فرایند توزیع توکن میان جامعه سهامداران از طریق استخراج نقدینگی صورت می‌گیرد. این یعنی توکن میان کسانی که به استخرهای زیر نقدینگی ارائه می‌دهند، توزیع خواهد شد: ETH/USDTETH/USDCETH/DAIETH/WBTC یونی ‌سواپ چگونه کار می‌کند؟ نوآوری اساسی که پروتکل معاملاتی یونی‌سواپ به واسطه آن کار می‌کند تکنولوژی بازارساز خودکار (AMM) است. بازارساز خودکار قراردادی هوشمند است که استخرهای یونی‌سواپ را مدیریت می‌کند؛ این استخرها ارائه دهنده توکن‌هایی هستند که برای انجام معامله مورد استفاده قرار می‌گیرند. هنگامی که یک معامله انجام می‌شود، الگوریتم AMM یونی‌سواپ قیمت موثر توکن را بر اساس پویایی عرضه و تقاضا میان توکن‌های این استخرهای نقدینگی تعیین می‌کند. زمانی که کاربران با یک استخر نقدینگی یونی‌سواپ ترید انجام می‌دهند، این پلتفرم برای هر تراکنش کارمزد 0.3 درصدی را دریافت می‌کند. کاربرانی که نقدینگی یونی‌سواپ را تامین کنند، بخشی از کارمزد را با توجه به میزان نقدینگی فراهم شده در استخر دریافت می‌کنند.  برای مثال، فرض کنید که هزینه‌هایی که برای یک بازار خاص جمع شده است 100 دلار است و شما میزان 50 درصد از نقدینگی استخر را تهیه کرده‌اید، در این صورت 50 دلار به شما تعلق می‌گیرد. صرافی غیر متمرکز یونی‌ سواپ هزینه‌ای که برای هر تراکنش دریافت می‌کند را جمع‌آوری نمی‌کند، بلکه سود حاصل فقط بین جامعه کاربران یونی‌سواپ بر اساس نقدینگی تامین شده تقسیم می‌شود. نسخه‌های مختلف صرافی یونی ‌سواپ ورژن 1 یونی ‌سواپ نسخه اول صرافی یونی‌ سواپ در دوم نوامبر سال 2018 در شبکه اتریوم راه‌اندازی شد. با اینکه این صرافی، اولین صرافی غیر متمرکز نبود ولی توجه بسیاری از تریدرها و سرمایه‌گذاران حوزه کریپتو را به خود جلب کرد. EtherDelta قبل از یونی‌سواپ توانست نظر کاربران حوزه رمزارزها را به خود جلب کند، در حالی که در EtherDelta از مدل دفتر سفارش استفاده می‌شد که مناسب صرافی‌های غیر متمرکز نمی‌باشد. علت آن به وجود آمدن مشکلاتی مانند هزینه‌ها، تجربه کاربری ضعیف و نقدینگی پایین می‌باشد. اما صرافی غیر متمرکز یونی‌ سواپ از مدل بازارساز خودکار استفاده می‌کند که بر پایه یک فرمول ریاضی است. بازارسازهای خودکار به پشتوانه تامین کنندگان نقدینگی که جفت ارزهای معاملاتی را در استخرهای نقدینگی سرمایه‌گذاری می‌کنند، کار می‌کنند. ورژن 2 یونی‌ سواپ توسعه دهندگان صرافی غیر متمرکز یونی‌سواپ بعد از شناخت و درک بهتر پتانسیل یکپارچه سازی نقدینگی خودکار، یک تیم اختصاصی را برای ارتقا و توسعه صرافی در نظر گرفت. یونی‌ سواپ ورژن 2 (UniSwap V2) نسخه ارتقا یافته یونی‌سواپ است که خدمات جدیدی را به کاربران ارائه می‌دهد. بهترین ویژگی که به این نسخه اضافه شده است اجرای سپرده‌های نقدینگی ERC-20/ERC-20 است. در حال حاضر در این نسخه یونی‌سواپ امکان این را می‌دهد که هر توکن ERC-20 مستقیما با دیگر توکن‌های ERC-20 جمع شود. ورژن 3 یونی ‌سواپ نسخه سوم صرافی به افزایش بازده سرمایه متمرکز است. این نسخه این امکان را به تامین کنندگان نقدینگی می‌دهد تا از سرمایه خود درآمد بیشتری کسب کنند. همچنین عملکرد ترید را به طور قابل توجهی ارتقا می‌دهد که هم اکنون می‌توان با بسیاری از صرافی‌های متمرکز رقابت کند. در ادامه برخی از ویزگی‌های ورژن 3 صرافی یونی‌سواپ را بررسی می‌کنیم: نقدینگی متمرکز نسخه 3 صرافی یونی‌ سواپ به تامین کنندگان نقدینگی (LPs) این امکان را می‌دهد که سرمایه خودشان را در محدوده قیمت‌های سفارشی جمع کنند و همچنین آنها می‌توانند برای نقدینگی خود یک بازه قیمتی مشخصی را تعیین کنند. این ویژگی به تامین کنندگان نقدینگی اجازه می‌دهد که بتوانند از متضرر شدن در نقدینگی خود جلوگیری کنند و دارایی خود را با بازدهی بهتری داشته باشند. نقدینگی فعال این ویژگی، سود تامین کنندگان نقدینگی را تضمین می‌کند، به این صورت که زمانی که قیمت‌ها در بازار تغییر می‌کنند و از محدوده‌ای که توسط تامین کنندگان مشخص شده خارج می‌شود، نقدینگی آنها از استخر خارج شده و دیگر کارمزدی به آنها تعلق نمی‌گیرد. تامین کنندگان نقدینگی با سه گزینه برای درآمدزایی مواجه هستند. اول اینکه می‌توانند چندین محدوده قیمتی را مشخص کنند. دومین مورد انتخاب یک محدوده وسیع است که در آن با بازدهی کمتر سرمایه رو به رو می‌شوند ولی ریسک نوسانات را به حداقل می‌رسانند. آخرین گزینه انتخاب یک محدوده کوچک است که بازدهی سرمایه را افزایش می‌دهد، اما سرمایه خود را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهند. محدوده سفارشات این ویژگی باعث می‌شود که تامین کنندگان نقدینگی بتوانند یک توکن معین را در محدوده قیمت سفارشی بالاتر یا پایین تر از قیمت حال حاضر واریز کنند؛ بنابراین، اگر قیمت بازار در محدوده‌ای قرار بگیرد که تامین کنندگان مشخص کرده‌اند، در حین کسب هزینه‌های تبادل، می‌توانند توکن خود را برای انجام یک معامله دیگر در سواپ به فروش برسانند. به وسیله مفهوم نقدینگی متمرکز، محدوده سفارشات برای تامین کنندگان نقدینگی از نظر بازدهی و خرید در قیمت پایین بسیار سودمند است. نقدینگی غیر مثلی در نسخه 3 صرافی غیر متمرکز یونی‌ سواپ می‌توان برای نشان دادن جایگاه تامین کنندگان نقدینگی از توکن‌های غیر مثلی (NFT) استفاده کرد. و دیگر برای تامین کنندگان نقدینگی نمی‌توان از توکن‌های ERC-20 استفاده کرد. هزینه‌های (کارمزدهای) انعطاف پذیر در نسخه 3 با انعطاف بیشتری در مورد هزینه‌ها رو به رو هستیم، به این صورت که برای هر جفت دارایی سه کارمزد 0.05، 0.3 و 1 درصد برای کاربران در نظر گرفته است. 0.05 درصد برای استخرهای پایداری مثل DAI/USDC، سه دهم درصد برای استخرهایی که استاندارد ولی ناپایدار هستند، مانند DAI/ETH و 1 درصد هم برای جفت‌های ناپایدار. آموزش استفاده از صرافی یونی‌ سواپ  سواپ (تبادل) توکن‌ها 1- ورود به صرافی یونی‌سواپ ابتدا کیف پول متامسک (Metamask) را نصب می‌کنیم و در صورتی که اتریوم نداریم، آن را خریداری می‌کنیم. سپس در صفحه ابتدایی یونی‌سواپ بر روی راه‌اندازی برنامه کلیک می‌کنیم. اگر چه برنامه‌های دیگر برای یونی‌سواپ وجود دارد ولی کاربران مبتدی ابتدا باید از این طریق وارد شوند. 2- وارد کردن جزئیات سواپ در برنامه یونی ‌سواپ، جزئیات تبادل مورد نظر را وارد می‌کنیم. مقدار رمزارزی که قصد فروش آن را داریم (1)، نام کوینی که می‌خواهیم بفروشیم (2) و کوینی که قصد خرید آن را داریم (3) را در کادر مربوط وارد می‌کنیم. سپس روی دکمه Swap کلیک می‌کنیم. (4) همچنین می‌توانیم تنظیمات بیشتری را اعمال کنیم. اگر تلرانس لغزش قیمت و مهلت تراکنش را مشخص کنیم، تراکنش در یک شرایط خاص، معکوس می‌شود و اگر حالت Expert را انتخاب کنیم، مجوز محدودیت لغزش قیمت بالاتری را داده‌ایم. 3- تایید کردن ترید (تبادل) در یونی ‌سواپ  جزییاتی را که وارد کرده‌ایم تایید می‌کنیم. در بخش بعدی باید جزییات تبادل را در کیف پول متامسک تایید کنیم. قیمت گس و گس لیمیت (1) را وارد می‌کنیم. مقادیر بالا باعث می‌شود تراکنش زودتر انجام شود. سپس روی تایید (2) کلیک می‌کنیم. هنگامی که درخواست تراکنش ارسال شد، پنجره را می‌بندیم. 4- چک کردن وضعیت تراکنش برای پیگیری تراکنش نیازی به باز گذاشتن این پنجره نیست و می‌توانیم در سابقه متامسک در یک اکسپلورر مانند Etherscan آن را بررسی کنیم. سریع‌ترین روش برای بررسی تراکنش کلیک کردن بر روی آدرس یونی ‌سواپ و نمایش آن در Etherscan است. 5- چک کردن کیف پول پس از تکمیل شدن تراکنش، موجودی در کیف پول نمایش داده می‌شود. در اینجا ما ETH را با DAI مبادله می‌کنیم، که در پایین 115.348 دای نشان داده می‌شود. به وجود آوردن استخر (Pool) 1- ورود به بخش استخر همان طور که گفته شد، می‌توانیم با سپرده‌گذاری رمزارزها در استخرهای نقدینگی کسب درآمد کنیم. برای این کار فقط باید روی استخر در نوار اصلی (1) کلیک کنیم و سپس افزودن نقدینگی (2) را بزنیم. 2- وارد کردن جزییات  مقدار رمزارزی را که سپرده گذاری می‌کنیم را باید وارد کرده (1) و همچنین کوین مورد نظر را (2) انتخاب نماییم. سپس کوین دوم را برای نیمه دیگر جفت ارز معاملاتی، انتخاب می‌کنیم. (3) در اینجا، یک استخر نقدینگی ETH-DAI داریم. 3- تایید تراکنش تراکنش را در کیف پول متامسک تایید می‌کنیم. در صورتی که مدتی آفلاین بوده‌ایم شاید لازم باشد دوباره کیف پول متامسک را وصل کنیم. 4- منتظر ماندن برای کامل شدن فرآیند  یونی‌ سواپ (Uniswap) باید تراکنش را تأیید کند. در صورتی که دیگر تریدرها از استخر ما استفاده کنند، سود کسب می‌کنیم. می‌توانیم چگونگی وضعیت استخر خود را در قسمت Pool بررسی کنیم. در صورت ظاهر نشدن، با کلیک روی گزینه Import در صفحه استخر یونی‌سواپ، می‌توانیم آن را بازیابی کنیم. برداشت دارایی 1- ورود به صفحه استخر اگر بخواهیم استیکینگ (Staking) را در استخر متوقف کنیم، باید دارایی خود را برداشت کنیم. ابتدا به استخر رفته و استخر مورد نظر را پیدا کرده، سپس روی گزینه Manage کلیک می‌کنیم. در ادامه پروسه برداشت دارایی، روی گزینه Remove کلیک می‌کنیم. (همچنین، برای کسب درآمد بیشتر می‌توانیم دارایی بیشتری به استخر اضافه کنیم.) 2- تعیین مقدار برداشت مقدار دارایی مورد نظر برای خروج را با کشیدن نوار انتخاب می‌کنیم.(1) در اینجا  تمام DAI که در استخر قرار داده بودیم را حذف می‌کنیم. در ادامه روی "تأیید" (2) کلیک می‌کنیم . (در این قسمت می‌توانیم دارایی خود را به عنوان یک رمزارز دیگر برداشت کنیم؛ روی Detailed کلیک و کوین دیگری را انتخاب می‌کنیم.) در کیف پول متامسک خود، تراکنش را امضا می‌کنیم. 3- نهایی کردن پروسه برداشت در برنامه یونی ‌سواپ روی گزینه Remove کلیک می‌کنیم. حال برای نهایی کردن برداشت دارایی روی گزینه Confirm کلیک می‌کنیم. در متامسک، کارمزد تراکنش خود را (1) تنظیم کرده و روی Confirm کلیک می‌کنیم. (2) 4- چک کردن کیف پول در نهایت دارایی ما به کیف پول منتقل شده است. کارمزدهای صرافی یونی‌ سواپ  کارمزد معاملات (ترید) یونی‌سواپ بسیاری از صرافی‌ها هزینه‌ای را که ما به آن کارمزد تیکر (taker) می‌گوییم، از تیکرها (takers) و آنچه ما کارمزد میکر (maker) می‌نامیم، از میکرها (makers) دریافت می‌کنند. این صرافی برای هر ترید 0.30 کارمزد ثابت دریافت می‌کند. این کارمزد کمی بیشتر از میانگین جهانی (حدود 0.25) می‌باشد. بنابراین با توجه به کارمزدهای ترید، یونی‌ سواپ پیشنهاد مناسبی برای تریدرها است. کارمزد برداشت یونی‌سواپ  صرافی‌هایی وجود دارند که کارمزد ترید کمی را دریافت می‌کنند، اما هنگام خروج با کارمزدهای برداشت بالا به کاربر ضربه می‌زنند، زیرا در هنگام خروج از پلتفرم، بدون پرداخت کارمزد برداشت، اجازه خروج را به کاربر نمی‌دهد. کارمزد برداشت جهانی بیت‌کوین [5] مقدار 0.000812BTC در هر برداشت است. بر این اساس، وقتی حرف از کارمزد برداشت به میان می‌آید، این پلتفرم پیشنهاد رقابتی دارد. مزایا و معایب صرافی غیر متمرکز یونی‌ سواپ در این قسمت به بررسی جوانب مثبت و منفی صرافی یونی‌سواپ می‌پردازیم. مزایا نگهداری و حفاظت از دارایی‌ها در یونی‌ سواپ مدیریت کامل دارایی به صورت دائم دست خود کاربر است و ریسک صرافی متمرکز حذف می‌شود. در یک صرافی متمرکز، امکان این که صرافی هک یا ورشکسته شود وجود دارد. بدون نیاز به فرآیند احراز هویت (KYC) به دلیل اینکه در این پلتفرم مدیریت کامل وجوه در اختیار خود کاربر است، نیازی به احراز هویت نمی‌باشد. این اطلاعات شامل نام، پاسپورت و موارد دیگر است. در این صورت، کاربر دیگر نگران فاش شدن اطلاعات شخصی خود نیست. لیست شدن کوین‌های جدید در صرافی‌های متمرکز، پروژه های امور مالی غیر متمرکز (DeFi) و رمزارزی غالبا پروسه طولانی برای دریافت مجوز ترید دارند. صرافی یونی‌ سواپ با توجه به غیر متمرکز بودن امکان لیست شدن کوین‌ها را به صورت خودکار می‌دهد. این یعنی کاربران و تریدرها به سرعت به جدیدترین توکن‌ها دسترسی دارند. کارمزد پایین اکثر صرافی‌های غیر متمرکز هم مانند صرافی‌های متمرکز کارمزد دریافت می‌کنند. اما صرافی غیر متمرکز یونی‌سواپ کارمزد پایین‌تری نسبت به دیگر صرافی‌ها دریافت می‌کند. معایب کوین‌های جعلی از آنجا که یونی‌ سواپ این امکان را می‌دهد که هر کسی توکن‌ها را لیست کند، امکان لیست شدن توکن‌های تقلبی وجود دارد. کلاهبرداران کوین‌های جعلی را لیست می‌کنند تا دارایی کاربران را در اختیار داشته باشند، پس توجه داشته باشید که تراکنش‌ها و معاملات برگشت ناپذیر هستند و بعد از ارسال دارایی نمی‌توان دارایی خود را پس گرفت. عدم موفق بودن تراکنش‌ها احتمال موفق نبودن تراکنش‌ها وجود دارد. دلایل مختلفی هست که باعث به وجود آمدن این اتفاق می‌شود. هزینه گس: هنگامی که هزینه گس را می‌پردازید، که این هزینه بسیار کم است و شرایط ابتدایی ماینر را برآورده نمی‌کند. قیمت حداکثری: زمانی که حداکثر قیمت را تعیین کرده و قصد پرداخت آن را در ازاء توکن دیگری را دارید، قیمت می‌تواند در طول پردازش نوسان داشته باشد و در صورت داشتن نوسان تراکنش با شکست رو به رو می‌شود.کافی نبودن نقدینگی: استخر، سرمایه کافی و مورد نیاز برای پوشش دادن تراکنش را ندارد. کلام آخر در میان محدودیت‌های بسیاری که اجازه ورود به هر کاربر را به راحتی نمی‌دهد، صرافی یونی‌ سواپ تجربه صرافی غیر متمرکز را به کاربران و تریدرها هدیه می‌دهد که روز به روز شاهد توسعه بهتر و بیشتر این پلتفرم هستیم. با این حال، باید به این نکته مهم اذعان داشت که در نسخه فعلی صرافی، فعلا فقط دارایی‌های مبتنی بر اتریوم پوشش داده می‌شود. بنابراین اگر برای مثال قصد معامله بیت کوین را در این صرافی داشته باشید، باید آن را در قراردادهای اتریومی مانند رپد بیت کوین (WBTC) قفل کنید. منبع: startuptalky [6] , boxmining [7] , cryptowisser [8] [1] https://blog.valmart.net/%d8%af%da%a9%d8%b3-%db%8c%d8%a7-%d8%b5%d8%b1%d8%a7%d9%81%db%8c-%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d9%85%d8%aa%d9%85%d8%b1%da%a9%d8%b2-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [2] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%a7%d8%aa%d8%b1%db%8c%d9%88%d9%85-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [3] https://blog.valmart.net/%d8%b1%d8%a7%d9%87%d9%86%d9%85%d8%a7%db%8c-%da%a9%db%8c%d9%81-%d9%be%d9%88%d9%84-%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84/ [4] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%ae%d8%b1-%d9%86%d9%82%d8%af%db%8c%d9%86%da%af%db%8c-%db%8c%d8%a7-%d9%84%db%8c%da%a9%d9%88%db%8c%db%8c%d8%af%db%8c%d8%aa%db%8c-%d9%be%d9%88%d9%84-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [5] https://blog.valmart.net/%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%ac%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%84-%d8%a8%db%8c%d8%aa-%da%a9%d9%88%db%8c%d9%86-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/ [6] https://startuptalky.com/uniswap-cryptocurrency-analysis/ [7] https://boxmining.com/uniswap-v3/#Uniswap_V3_New_Features [8] https://www.cryptowisser.com/exchange/uniswap/