فهرست مطالب
رقابت در میدان بلاکچین، در حال اوج گرفتن است. درحالی‌که اتریوم بسیار شلوغ شده و از معضل گس بالا رنج می‌برد، سولانا و بایننس اسمارت‌چین (BSC) وارد رقابتی مهم با آن شده‌اند. این دو رقیب اکنون به دو تازه‌وارد دیگر بازار پیوسته‌اند: فانتوم (Fantom) و آوالانچ. در این مطلب به بررسی شبکه فانتوم، ارز دیجیتال آن و دلایل اهمیت این شبکه خواهیم پرداخت.
فانتوم چیست؟
فانتوم یک بلاکچین سریع، ارزان، مقیاس‌پذیر، غیرمتمرکز و امن است. این شبکه نه تنها از توسعه دیفای پشتیبانی می‌کند، بلکه به تقاضای سازمان‌ها نیز پاسخ می‌دهد که از جمله می‌توان به بازارهای مالی، موسسات مالی، ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)، املاک و مستغلات، سلامت هوشمند و… اشاره کرد.
سرعت، امنیت، مقیاسپذیری و سازگاری با EVM ازجمله ویژگی‌های منحصربه‌فرد فانتوم است. فانتوم برای بهره‌مندی از این مزایا نسبت به دیگر بلاکچین‌ها از لچسیس (Lachesis) استفاده می‌کند. لچسیس یک مکانیزم اجماع تحمل خطای بیزانس نامتقارن (aBFT) است که ویژگی‌های اصلی آن عبارتند از:
- غیر همزمانی (Asynchronous): کاربران می‌توانند آزادانه هر زمان که می‌خواهند فرمان‌ها را پردازش کنند.
- فاقد نظارت (Leaderless): هیچ نظارت واحدی روی سیستم وجود ندارد
- تحمل خطای بیزانسی (Byzantine Fault-Tolerant): در صورت خرابی یا از کارافتادگی یک سوم نودها (node) نیز امکان عملکرد وجود دارد.
- نهایی بودن (Final): تراکنش‌ها طی 1-2 ثانیه (که می‌توان آن را آنی در نظر گرفت) تایید می‌شوند.
نحوه کار فانتوم
شبکه فانتوم برای ادامه هدف بیت‌کوین و در عین حال حل مشکلات موجود دیگر بلاکچین‌ها خلق شد. بسیاری از پلتفرم‌های بلاکچین اکنون با یک سه‌راهی بلاکچین مواجه هستند که در آن یک بلاکچین باید بتواند میان سه چیز تعادل ایجاد کند: امنیت، مقیاسپذیری و عدم‌تمرکز. همانطور که بالاتر گفته شد شبکه فانتوم این مشکل را به کمک نوآوری اصلی خود حل می‌کند: مکانیزم اجماع Lachesis که می‌توان از آن برای ساخت هرگونه دفتر توزیع عمومی و خصوصی با استفاده از EVM یا SDK کازماس (Cosmos) استفاده کرد. در ادامه، ویژگی‌های شبکه فانتوم را با هم مرور می‌کنیم:
ماژولار بودن
این مکانیزم به استقرار شبکه اصلی اپرا (Opera) فانتوم که از ماشین مجازی اتریوم (EVM) بهره گرفته، کمک می‌کند. سازگاری با EVM بدین معناست که برنامه‌های غیرمتمرکز اتریوم می‌توانند به آسانی روی فانتوم مستقر شده و توسعه‌دهندگان اتریوم (که جامعه بزرگی را دارا هستند) نیازی به یادگیری یک زبان برنامه‌نویسی جدید ندارند.
مقیاسپذیری
فانتوم شبکه‌ای از شبکه‌هاست که هر یک از دیگری مستقل می‌باشد. هر یک از این شبکه‌ها می‌توانند صرف‌نظر از ترافیک یا وضعیت شبکه فانتوم به عملکرد بی‌نقص خود ادامه داده و تحت تاثیر آن قرار نخواهند گرفت.
به بیان ساده، اگر اتریوم را یک کامپیوتر غیرمتمرکز در نظر بگیریم، فانتوم شبکه‌ایست که به طور بالقوه از تعداد نامحدودی کامپیوتر غیرمتمرکز تشکیل شده است. هر شبکه قادر است در عین استقلال با دیگر شبکه‌ها در ارتباط باشد. این ویژگی به طور قابل‌توجهی ظرفیت و مقیاسپذیری بلاکچین را ارتقاء می‌دهد.
امنیت
شبکه فانتوم از مکانیزم اثبات سهام استفاده می‌کند که با مکانیزم اثبات کار مورداستفاده بیت‌کوین و اتریوم تفاوت دارد. در حقیقت در چشم‌انداز اتریوم 2، جابجایی از اثبات کار به اثبات سهام لازم شمرده شده است. علت این امر آن است که استفاده از POS به شبکه کمک می‌کند تا غیرمتمرکزتر و کم‌هزینه‌تر بوده و فضای بهتری نیز داشته باشد. کاربران به جای خرید سخت‌افزارهای گران و استفاده مقدار زیادی برق برای استخراج، می‌توانند برای اثبات وفاداری خود علیه رفتارهای مخرب و کلاهبرداری‌ها، تنها توکن بومی این شبکه را استیک کنند.
غیرمتمرکز بودن
نکته اول: شبکه فانتوم متن باز است. همه کارهایی که در شبکه انجام می‌شود به طور کامل قابل مشاهده و شفاف است، از این رو همه افراد فرصت مشارکت در محصولات و شبکه را دارند.
نکته دوم: فانتوم نیازی به مجوز ندارد. هرکسی با داشتن بیش از 1,000,000 توکن FTM می‌تواند نود شبکه بوده و در تامین امنیت و حفاظت از شبکه فانتوم نقش داشته باشد.
ارز دیجیتال فانتوم (FTM)
توکن فانتوم (FTM) دارایی بومی شبکه فانتوم است. در حال حاضر سه نوع توکن FTM در بازار در گردشند:
- Opera FTM – توکن مورداستفاده در زنجیره اپرا شبکه اصلی فانتوم؛
- ERC-20 – توکن سازگار با اتریوم؛
- BEP-2 – توکن سازگار با بایننس چین.
همانطور که گفته شد توکن ERC-20 با اتریوم سازگار است، اما نمی‌توان از آن در اپرا استفاده کرد. زمانی که کاربری یک ارز دیجیتال فانتوم ERC-20 به کیف‌پول فانتوم ارسال می‌کند، کیف‌پول به طور خودکار آن را با Opera FTM معاوضه می‌کند.
کاربردهای ارز دیجیتال فانتوم
توکن FTM یک دارایی چندمنظوره است که نقش مهمی را در شبکه فانتوم ایفا می‌کند.
- نمایندگی: هولدرهای ارز دیجیتال فانتوم می‌توانند توکن‌هایشان را به نمایندگی از خود به اعتبارسنج‌ها داده و در عین حفظ حق امانات سرمایه خود، پاداش استیک دریافت کنند. اعتبارسنج‌ها نیز بابت این سرویس مقدار کمی کارمزد می‌گیرند.
- نودهای اعتبارسنج: هر کاربری که 3,175,000 توکن FTM داشته باشد، می‌تواند نود اعتبارسنجی خود را راه‌اندازی کرده و از این طریق پاداش و کارمزد تراکنش کسب کند.
- جلوگیری از اسپم: برای جلوگیری از اسپم تراکنش، هر کاری در شبکه فانتوم مشمول پرداخت هزینه کم (با ارز دیجیتال فانتوم) می‌شود.
- حاکمیت جامعه سهامداران: فانتوم پلتفرمی‌ست که اعتبارسنج‌ها و نمایندگان در آن می‌توانند از طریق یک سیستم رای‌دهی شفاف درون‌زنجیره‌ای (on-chain) به آینده این پروتکل رای دهند. ارز دیجیتال فانتوم به عنوان یک توکن حاکمیتی عمل می‌کند، این یعنی هر توکن FTM معادل یک رای است.
- استیک: هولدرها می‌توانند توکن‌های FTM خود را استیک کرده و پاداش دریافت کنند. بعلاوه به موجب مکانیزم اثبات سهام سیستم، اعتبارسنج‌ها و نمایندگان به حفظ امنیت شبکه کمک کنند. توزیع پاداش‌ها توسط یک قرارداد فرم استاندارد (SFC) کنترل می‌شود. بدین ترتیب حداقل 70 درصد کارمزد تراکنش‌ها به نسبت وزنی پاداش اعتبارسنج‌ها، بینشان توزیع می‌شود.
معرفی تیم سازنده فانتوم
شبکه فانتوم در اصل توسط دکتر Ahn Byung Ik، یک پروفسور کامپیوتر کره‌ای، رییس انجمن فناوری غذایی کره‌جنوبی و هم‌بنیان‌گذار پلتفرم فناوری غذایی SikSin، بنا نهاده شد. مدیرعامل فعلی شبکه فانتوم Micheal Kong است. گروهی که در پس پروژه قرار دارد، یک تیم ویژه از پروفسورهای کامپیوتر و توسعه‌دهندگان است که به دنبال راه‌های جدید برای بلاکچین و اکوسیستم دیفای و نیز مسائل مرتبط با آن هستند. این تیم شامل افراد زیر می‌شود:
Michael Kong – مدیرعامل/مدیر ارشد اطلاعات، مدیر ارشد فناوری سابق Digital Currency Holdings، مشاور Enosi Foundation و توسعه‌دهنده Block8؛
- Andre Cronje – طراح دیفای، داور ارشد سابق کدنویسی کریپتو در CryptoBriefing، تحلیل‌گر تکنولوژی در Leminiscap و مهندس زیرساخت بلاکچین در CryptoCurve؛
- David Richardson – مدیر اجرایی، مدیرعامل سابق Mid-Ocean Consulting Ltd.، رییس بانک و صندوق Oceanic؛
- Barek Sekandari – مدیر ارشد روابط دولتی، مدیر گروه مشاوران SKCHAINT، مدیر همکاری‌های شرکت Fusion Foundation؛
- Quan Nguyen – مدیر ارشد فناوری.
مزایا و معایب فانتوم
شبکه فانتوم مزایا و معایبی نیز دارد که باید در نظر داشت.
مزایا
- سرعت و مقیاسپذیری در عین استفاده از الگوریتم اجماع aBFT.
- حاکمیت بر محور جامعه سهامداران با سیستم رای‌دهی درون‌زنجیره‌ای شفاف.
- پشتیبانی از توکن‌های ERC-20 و ماشین مجازی اتریوم برای قراردادهای هوشمند.
- تضمین امنیت شبکه با TxFlow – TxFlow یک پروتکل میانی‌ست که برای بهبود پاسخگویی و عملکرد کلی طراحی شده است، بنابراین شبکه فانتوم نه تنها سرعت را قربانی امنیت نمی‌کند، بلکه هر دو را با هم ارتقا می‌بخشد.
معایب
- با آنکه ارز دیجیتال فانتوم توکن ERC-20 دارد، با دیگر کیف‌پول‌ها سازگار نیست. با وجود آنکه این ارز هم روی موبایل و هم کامپیوتر کار می‌کند، شما تنها می‌توانید توکن‌های FTM خود را با استفاده از کیف‌پول رسمی شبکه فانتوم (PWA Wallet) ذخیره کنید. این کیف‌پول با دیگر توکن‌های ERC-20 سازگار است، گرچه این ERC-20ها به طور خودکار با Opera FTM معاوضه می‌شوند.
- شما نمی‌توانید ارز دیجیتال فانتوم را با صرافی‌های دیگری نظیر بایننس استیک کنید و این کار تنها در پلتفرم خود فانتوم امکان‌پذیر است.
نتیجه‌گیری
با آنکه پروژه شبکه فانتوم همچنان در حال توسعه است، اما بستری باثبات برای کاربرانی که می‌خواهند شبکه خود را با سرعت، مقیاسپذیری و عملکرد بالا بسازند، ارائه می‌دهد. پروتکل فانتوم با سیستم FVM خود مزایای متعددی را برای فضای دیفای به ارمغان آورده و قابلیت‌های فناوری‌های بلاکچین و عملکرد کلی آن‌ها را بهبود می‌بخشد. شبکه فانتوم با پروتکل اجماع aBFT مزیت‌های مختلفی را به کاربران ارائه داده و به مسائلی نظیر تاخیرها، زمان تایید، سرعت و مقیاسپذیری می‌پردازد.
منبع: coin98insights , coinspeaker