فهرست مطالب
اگر جزو علاقه‌مندان به تکنولوژی هستید یا زمان زیادی را صرف بازی آنلاین می‌کنید، احتمالا تاکنون به عبارت متاورس (Metaverse) برخورد کرده‌اید. این واژه جدید اخیرا در میان کاربران و شرکت‌های بزرگ، دهان به دهان می‌چرخد. مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیسبوک (Facebook)، اخیرا طی اطلاعیه‌ای از برنامه‌های خود برای گسترش فعالیت شرکت خود به حوزه متاورس خبر داد.
او در گام نخست، از برنامه واقعیت مجازیِ Horizons Workrooms رونمایی کرده است که به کاربران اجازه می‌دهد جلسات دیجیتالی برگزار کرده و از یک آواتار به نمایندگی از خود استفاده کنند. این آواتارها در جلسه‌ای مجازی با میز و صندلی‌های کنفرانس گرد هم می‌آیند. اما متاورس چیست و چگونه کار می‌کند؟ برای یافتن پاسخ این پرسش، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
متاورس چیست ؟
متاورس شبکه‌ای است که جنبه‌هایی از شبکه اجتماعی، بازی آنلاین، واقعیت افزوده (Augmented Reality) یا AR، واقعیت مجازی (Virtual Reality) یا VR و رمزارزها را با یکدیگر ترکیب می‌کند تا کاربران را قادر سازد به‌طور مجازی با یکدیگر تعامل داشته باشند. عبارت متاورس از ترکیب دو واژه “meta” و “verse” تشکیل شده است.
meta پیشوند و به معنای ماورا و “verse” به جهان (universe) اشاره دارد. متاورس از جهان‌های سه‌بعدی (3D) متعددی تشکیل شده است که در آن نسخه‌های دیجیتالی افراد می‌توانند با یکدیگر در تعامل بوده و از محلی به محلی دیگر جابجا شوند. متاورس که توسط بسیاری به عنوان «آینده اینترنت» از آن یاد می‌شود، می‌تواند سرگرمی فراتر از بازی آنلاین ارائه کند.
این شبکه به کاربران اجازه می‌دهد روی پروژه‌های خود کار کنند، در مسابقات به رقابت با یکدیگر بپردازند و حتی در کنسرت‌ها شرکت کنند. شاید آسان‌ترین راه توضیح نحوه کار متاورس تماشای فیلم‌های Ready Player One، The Matrix یا Minority Report باشد. در هر سه این فیلم‌ها شخصیت‌ها معمولا با استفاده از ابزار بسیار جدید مانند هدست‌های VR یا عینک‌های خاص در دنیایی مجازی به جستجو می‌پردازند.
تاریخچه متاورس چیست ؟
عبارت متاورس برای اولین بار در سال 1992 توسط نیل استیونسن (Neal Stephenson)، نویسنده داستان‌های علمی تخیلی، در رمان Snow Crash ابداع شد. در این رمان انسان‌ها در جهانی سه‌بعدی که استعاره‌ای از جهان واقعی‌ست، به صورت آواتار با یکدیگر در تعامل هستند.
در سال‌های بعد برخی از موسسان شرکت سیلیکون ولی (Silicon Valley) کم کم به ایده ترکیب جهان مجازی با جهان فیزیکی علاقمند شدند. عبارت «واقعیت مجازی» اولین‌بار در سال 1932 در مقاله‌ا‌‌ی از Antonin Artuad تحت عنوان “The Theatre of Cruelty” دیده شد.
از سال 1992 تا 2004 برخی سازمان‌ها مانند There Inc.، Blaxxun Interactive، Linden Labs و IMVU جهان‌های مجازی، بازی‌ها، برنامه‌ها و وبسایت‌های شبکه مجازی آنلاین مختلفی توسعه دادند که سه‌بعدی بوده و آواتارهای مختلفی برای بازی، تعامل و خرید با ارزهای دیجیتال و پاداش ارائه می‌کردند.
متاورس در طی این سال‌ها به چیزی فراتر از یک تجربه جذاب کاربری در دنیای بازیهای آنلاین تبدیل شده است. بازی‌هایی مانند Unreal Engine و Fortnite نشان داده‌اند که این شبکه چقدر می‌تواند کاربردی باشد: به همین دلیل است که سازمانی مثل فیسبوک می‌خواهد بخش زیادی از منابع خود را روی متاورس سرمایه‌گذاری کند و شرکتی مثل Great Galaxy Initiative 325 میلیون دلار سرمایه از 70 سرمایه‌گذار برای متاورس و بازیهای نسل بعد جمع‌آوری کرده است.
ویژگی‌های متاورس چیست ؟
مفهوم متاورس در میان شرکت‌های بزرگ فناوری نیز در حال محبوب شدن است. شناخت ساختار متاورس به طور کلی کار دشواری‌ست اما می‌توان آن را با همه یا برخی از این ویژگی‌ها تعریف کرد:
ثبات (Persistence): در متاورس یک فضای ثابت، مدام در حال ساخته شدن است و محیط‌ها صرف‌نظر از اینکه کاربران به آن‌ها متصل بوده و تعامل داشته باشند به رشد و توسعه خود ادامه می‌دهند.
زمان واقعی (Real time): اتفاقات متاورس در زمان واقعی رخ می‌دهند. این ویژگی لزوما به معنای زنده بودن اتفاقات نیست. گرچه به عنوان مثال می‌توان عملکردهایی را از پیش آماده کرد، اما کاربران آن‌ها را در زمان واقعی تجربه می‌کنند.
اقتصاد (Economy): متاورس یک اقتصاد کاملا کاربردی دارد. این جهان سه‌بعدی برای خرید، فروش یا معامله محصولات و خدمات از یک ارز بومی مبتنی بر بلاکچین استفاده می‌کند.
پل فیزیکی (Physical bridge): در واقعیت افزوده متاورس می‌تواند در کنار جهان فیزیکی وجود داشته یا حتی به آن متصل شود. به عنوان مثال یک لایه دیجیتال اضافه را بر بستر مختصات‌های جغرافیایی واقعی یا متصل به آن‌ها تصور کنید. این ویژگی در مقابل متاورس‌های واقعیت مجازی که تنها در حوزه مجازی وجود دارند قرار دارد.
محتوای آزاد (Open content): یکی از ویژگی‌های جذاب متاورس‌ها این است که محتوا و اتفاقات آن‌ها برخلاف نسخه قبلی جهان‌های دیجیتال می‌تواند به طور مشترک توسط شرکت‌ها و کاربران تولید شود. در حقیقت نهایتا این کاربران هستند که بخش زیادی از محتوای متاورس را فراهم می‌کنند.
قابلیت‌های متاورس چیست ؟
تعامل اجتماعی: ارتباط با دوستان، همکاران یا آشنایان در متاورس بسیار آسان‌تر است. کاربران علاوه بر تماس تصویری می‌توانند صرف نظر از اینکه در چه نقطهای از از دنیا سکونت دارند میزبان رویدادهای آنلاین یا جشن‌هایی مانند جشن ازدواج، تولد یا بازنشستگی بوده و یا در آن‌ها شرکت کنند.
خرید: کاربران در متاورس می‌توانند به خرید کالای مجازی و فیزیکی بپردازند. دستگاه‌های VR و نرم‌افزارهای مرتبط با خرید به کاربران این امکان را می‌دهند که لباس یا زیورآلات را پوشیده و ابزار و وسایل را پیش از خرید آزمایش کنند.
کسب و کار: با آنکه صاحبان کسب و کارها و کارمندان می‌توانند با استفاده از برنامه‌هایی مانند Zoom و Google Meet از هرجایی با یکدیگر روی پروژه‌ها کار کنند، متاورس با طبیعی‌تر کردن این تعاملات کیفیتشان را بالا می‌برد.
سرگرمی: متاورس با افزایش سطح مشارکت کاربران تجربه جذابی را برای جامعه بازیهای آنلاین به ارمغان می‌آورد. همچنین پلتفرم‌های مجازی می‌توانند میزبان رویدادهای ورزشی، نخستین اکران فیلم‌ها یا جشن‌های موسیقی برای تعداد نامحدودی از کاربران باشند.
متاورس به کسانی که می‌خواهند سفر کنند اما به علت مشغولیت یا طی کردن دوران نقاهت بیماری نمی‌توانند جابجا شوند، این فرصت را می‌دهد تا بدون ترک کردن خانه خود از کشورهای مختلف بازدید کنند.
کریپتو و متاورس
در پس مفهوم متاورس برای احراز هویت بدون نیاز به مجوز، خدمات مالی و معاملات پرسرعت تقاضا وجود خواهد داشت. این اطلاعات توسط میلیون‌ها شخص حقیقی ذخیره و ارائه می‌شوند. از همین رو تکنولوژی رمزارزها کلید حل این مشکلات به‌شمار می‌آید. شرکت‌هایی مانند Decentraland و Sandbox جهان‌های مجازی‌ای ساخته‌اند که با ادغام رمزارزها به گیمرها این امکان را می‌دهند تا سازه‌هایی مانند کازینوها و پارک‌های تم دار مجازی طراحی کرده و از آن‌ها پول دربیاورند.
توکن‌های غیرمثلی، نقش اصلی را در متاورس بازی می‌کنند. این توکن‌ها به بازیکنان اجازه می‌دهند تا به طور کامل و دائم مالک شخصیت، دارایی‌های درون بازی و حتی سرزمین‌های مجازی خود باشند. بزرگ‌ترین خرید تا به امروز متعلق به یک NFT با 259 تکه ملک مجازی در Decentraland است که با قیمت بیش از 900 هزار دلار فروخته شد. بدین ترتیب خرید و فروش کالاهای مجازی از بازیهای کریپتویی و قلمروهای مختلف در صنعتی تعامل‌پذیر امکان‌پذیر است.
به بیان ساده، تصور کنید شخصی می‌خواهد املاک مجازی خود را در جهان Decentraland فروخته و از سود آن برای خرید نمایه‌های Fortnite استفاده کند (در اینجا تمام اقلام مجازی، NFT تلقی شده و کریپتو، ارز رسمی متاورس به‌شمار می‌آید)؛ به همین علت هیچ‌کس نمی‌تواند شکل بصری متاورس و زمان تغییر شکل نهایی آن را پیش‌بینی کند. از این رو نمی‌توان اهمیت کریپتوها را در تحول متاورس انکار کرد.
تکنولوژی موردنیاز برای دسترسی به متاورس چیست ؟
- کاربران برای اتصال به متاورس بهتر است به تکنولوژی‌های زیر دسترسی داشته باشند:
- دسترسی به اینترنت پرسرعت و استریم محتوا و برنامه‌ها در زمان واقعی
- دستگاه‌هایی که از محیط‌های VR، AR یا MR (واقعیت ترکیبی) پشتیبانی می‌کنند
- کیف‌پول رمزارز برای تسهیل تراکنش‌ها در سراسر دنیای مجازی
توسعه‌دهندگان نیز در عین حال باید بر تکنولوژی‌های زیر تمرکز کند تا از ارائه تجربه‌ای بی‌نقص و جذاب برای کاربران متاورس اطمینان حاصل کنند:
- پروتکل‌های به‌روز و زبان‌های برنامه‌نویسی که سیستم متاورس را پشتیبانی کرده و آن را هدایت می‌کنند
- تکنینک‌های مدیریت پایگاه داده مانند شاردینگ (sharding) برای مدیریت کاربران متعدد و منع از کار افتادن سرورها
تفاوت AR و VR
واقعیت افزوده (Argumented Reality) یا AR برای بهبود تجربه کاربری عناصر بصری، صداها و دیگر محرک‌های حسی را که با یکدیگر هم‌پوشانی دارند، در محیط دنیای واقعی شرکت می‌دهد. دسترسی به AR از طریق تلفن هوشمند امکان‌پذیر بوده و کاربران می‌توانند حضور خود را در دنیای واقعی کنترل کنند. واقعیت مجازی (Virtual Reality) یا VR در مقایسه با AR کاملا مجازی بوده و واقعیت‌های تخیلی را قوت می‌بخشد. VR نیازمند یک دستگاه هدست بوده و کاربران توسط سیستم کنترل می‌شوند.
ورود فیسبوک به دنیای متاورس
مارک زاکربرگ اعلام کرده است که فیسبوک در حال حاضر از یک شرکت شبکه اجتماعی به شرکت متاورس تغییر یافته که متا (Meta) نام دارد. این شرکت برای ساخت متاورس 10 هزار کارمند در اروپا استخدام کرده است.
فیسبوک بخش زیادی از منابع خود را روی واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، توسعه سخت‌افزارهایی نظیر هدست‌های Oculus VR، عینک‌های AR و تکنولوژی‌های مچ بند سرمایه‌گذاری کرده است. همچنین این شرکت قصد دارد 50 میلیون دلار برای همکاری با سازمان‌هایی که به ساخت متاورس کمک می‌کنند، سرمایه‌گذاری کند.
علیرغم همه این موارد، فیسبوک با انتقادهایی جدی روبرو شده که آن را برای نوجوانان مخرب می‌دانند و برخی منتقدان استدلال می‌کنند که این تغییر نام برای منحرف کردن توجهات از حمله‌های اخلاقی به برند فیسبوک است. با این حال فیسبوک در حال حاضر روی توسعه خود تمرکز کرده است: متاورس احتمالا گام بزرگ بعدیست.
چند پروژه معروف متاورس
Decentraland
دیسنترالند، یک پلتفرم بازی است که با استفاده از توکن‌های غیرمثلی و قراردادهای هوشمند کار می‌کند. این پلتفرم در سال 2016 در آرژانتین منتشر شد. Decentraland از تکنولوژی واقعیت مجازی که دنیای واقعی را با دنیای دیجیتالی دیگری می‌آمیزد، استفاده می‌کند. این پلتفرم مانند تمام بازیهای NFT به شما فضایی آزاد برای معامله جمع‌کردنی‌های بازی (collectible) می‌دهد.
بازیکنان می‌توانند به‌طور همزمان بازی و کسب درامد کنند. دفتر توزیع آن‌ها غیرمتمرکز است. این دفتر شامل مالکیت زمین‌ها با اصول مشابه زندگی واقعی است. ارز MANA ابزار معامله اقلام داخل بازی در صرافی Coinbase است. هر کسی بخواهد می‌تواند به انجام این معامله بپردازد. مالکیت زمین در واقع مالکیت یک دارایی محسوب می‌شود.
Sandbox
سندباکس پلتفرمی مجازی روی اتریوم است که در سال 2012 عرضه شد. سندباکس به عنوان یک پلتفرم بازی به گیمرها و سرمایه‌گذاران امکان آن را می‌دهد که به بازی و معامله بپردازند. این پلتفرم مانند اکوسیستمی است که به همه فرصت ایجاد، اشتراک و معامله دارایی‌های دیجیتال را می‌دهد.
بسیاری از این دارایی‌ها، جمع‌کردنی‌های بازیهای آنلاین هستند. بازیکن می‌تواند با یک شخصیت در بیش از یک بازی شرکت کند. برای بازی تنها به دو آواتار و زمین نیاز است که بخشی از دارایی‌ها به‌شمار می‌آید. سندباکس پلتفرمی بسیار هیجان‌انگیز است چرا که به گیمر این امکان را می‌دهد تا به روش‌های مختلف کسب درامد کند.
Axie Infinity
اکسی اینفینیتی یک بازی متاورس مبتنی بر NFT است که با پرورش حیوانات خانگی مجازی سروکار دارد. برای رفتن به مرحله بعد در این بازی باید حیوانات مجازی جمع کرد. این حیوانات در پلتفرم اکسی اینفینیتی دارایی دیجیتال مورد معامله آن محسوب می‌شوند. بسیاری از بازیکنان (که شاید حتی در ابتدا معامله‌گر کریپتو نبوده باشند) ترغیب شده‌اند که به بازیهای کریپتویی که می‌توان از آن‌ها کسب درامد کرد بپیوندند. حدود 60 درصد ساکنان کشور فیلیپین به طور فعال در بازی اکسی اینفینیتی مشارکت دارند. این بازی از سوی دولت نیز درامد کسب می‌کند.
Aavegotchi
Aavegotchi یک پروژه بازی NFT است که مبتنی بر اتریوم بوده و از آن به عنوان Litepaper متاورس نیز یاد می‌شود. این پروژه همچنین دارای یک مکانیزم وام‌دهی به نام Aave است. عمده‌ترین علت رضایت از پلتفرم Aavegotchi معرفی یک توکن ERC-20 به نام Gotchus Alchemica توسط آن است. با وارد کردن NFTهای بیشتر به بازی روی این توکن‌ها سود دریافت می‌کنید.
این پروژه روی مکانیزمی کار می‌کند که به واسطه آن هرچه یک نفر دارایی بیشتری روی پلتفرم داشته باشد، ارزش NFT بیشتر افزایش می‌یابد و بالعکس. Aavegotchi از جمله پروژه‌هایی است که چرایی رشد متاورس را توضیح می‌دهد. اینکه بگوییم چه زمانی در این جهان زندگی خواهیم کرد کار دشواری است اما یک چیز قطعی‌ست: زمان آن نزدیک است.
Enjin Coin
انجین کوین یک پلتفرم مبتنی بر اتریوم است که در سال 2009 برای پشتیبانی از توسعه و معامله NFTها و کل بازار ساخته شد. این پلتفرم برخلاف دیگر پروژه‌هایی که به آن‌ها اشاره شد، پروژه بازی نبوده و یک جامعه پشتیبانی آنلاین مبتنی بر بلاکچین است. انجین کوین دارای دارایی‌هایی با ارزش بیش از یک میلیارد دلار است.
برای آشنایی با پروژه‌های مهم دیگر، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را مطالعه کنید.
آینده متاورس چیست ؟
متاورس واقعیتی است که از احتمالات بسیاری تشکیل شده است. تصور کنید شما می‌توانید در دنیای دیجیتال که در حقیقت افزونه و ترکیبی از دنیای فیزیکی‌ست، به فعالیت‌های مختلفی مانند مطالعه، کار، تعامل، بازی، شرکت در رویدادها و کسب درامد بپردازید.
احتمال بسیار زیادی وجود دارد که در آینده نزدیک جلسات کاری، سرگرمی‌های آنلاین، کاراموزی‌ها و حتی آموزش آنلاین در اینترنت با متاورس انجام شود. به همین دلیل است که سازمان‌های زیادی در حال سرمایه‌گذاری روی متاورس هستند. پر واضح است که این شبکه پتانسیل بالایی برای متحول کردن جهان دارد.
البته سوال‌های زیادی درخصوص اینکه “راهکار متاورس برای حریم خصوصی افراد چیست”، “ایا فراگیر خواهد بود یا نه” و “چگونه می‌توان از تولید محتوا و محیط‌های آسیب‌آور جلوگیری کرد”، وجود دارد. از آنجایی که متاورس در مراحل ابتدایی توسعه است، اکنون فرصت آن وجود دارد که به این جنبه‌ها با طراحی رسیدگی کرد.
ایده متاورس به نظر امیدوارکننده می‌آید؛ به همین دلیل است که بسیاری از شرکت‌های تکنولوژی پیشگام، در حال سرمایه‌گذاری روی توسعه آن هستند. اگر این ایده به ثمر نشیند، جهان متحول خواهد شد.
منبع: influencermarketinghub , cryptopolitan , hackernoon