فهرست مطالب
صرافی یونی سواپ (Uniswap) یکی از صرافی‌های غیر متمرکز پیشرو در بازار رمزارزها به شمار می‌آید که بر بستر اتریوم فعالیت می‌کند و از پروژه‌های سیستم امور مالی غیر متمرکز (DeFi) محسوب می‌شود. در این مقاله به ماهیت یونی‌سواپ، چگونگی کارکرد صرافی و همچنین اهمیت آن در بازار رمزارزها خواهیم پرداخت.
اگر هنوز با صرافی‌های غیرمتمرکز آشنا نیستید، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را مطالعه کنید.
یونی سواپ چیست؟
یونی‌سواپ یکی از پروتکل‌های صرافی غیر متمرکز است که بر روی شبکه بلاک چین اتریوم ایجاد شده است. این صرافی به کاربران این امکان را می‌دهد که توکن‌های ETH و ERC-20 را بدون نیاز به اعتماد به شخص سومی مبادله کنند. در حالی که صرافی‌های متمرکز از دفتر سفارش (Order Book) برای پشتیبانی از درخواست‌های خرید و فروش کاربران استفاده می‌کنند، صرافی غیر متمرکز یونی‌سواپ برای تامین نقدینگی خود از پروتکل بازارساز خودکار (AMM) استفاده می‌کند.
در یونی‌سواپ کاربران می‌توانند از طریق کیف پول شخصی خود اقدام به خرید و فروش رمزارزها کنند. صرافی یونی سواپ یک پلتفرم متن باز است که همین ویژگی باعث شده پروژه‌های مشابه بسیاری از روی پایگاه کد این پروتکل ساخته و فورک شوند. در یونی‌سواپ هیچ مدیریت مرکزی برای نظارت بر لیست شدن توکن‌ها وجود نداشته و بابت لیست کردن توکن هزینه‌ای دریافت نمی‌شود. این پروتکل عمومی و بدون مجوز است؛ یعنی هر کسی می‌تواند تنها با ایجاد یک استخر نقدینگی مرتبط، هر توکن 20-ERC را لیست کند.
تاریخچه صرافی یونی سواپ
داستان یونی‌سواپ که این روزها بر سر زبان‌ها افتاده به سال 2016 برمی‌گردد. در ابتدا ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) بنیان‌گذار اتریوم بود که ایده یک بازارساز کاملا غیر متمرکز را مطرح کرد. اما هایدن آدام (Hyden Adam)، توسعه دهنده معروف کریپتو، تنها یک سال قبل وارد این چالش شده بود و با تعداد کمی از سهامداران اتر آن ایده را به واقعیت تبدیل کرد.
یونی‌سواپ نقش مهمی در بازار ایفا می‌کند و از زمان ظهور خود در آسمان کریپتو، مانند یک ستاره دنباله‌دار درخشیده است. این پروتکل مدام در حال رشد بوده و در چند سال گذشته به علت شکوفایی اخیر دیفای ارزش بیشتری هم کسب کرده است.
یک سال پس از پیدایش یونی سواپ توکن آن در سال 2020 لیست شد و در رده خوبی در بازار رمزارزها نیز قرار گرفت. قیمت این کوین از زمان لیست شدن در حال رشد بوده و به یکی از اولین انتخاب سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. این صرافی با وجود سابقه کم خود در بازار، همواره در حال رشد بوده و بخش بزرگی از توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده است.
توکن یونی سواپ (UNI)
یونی (UNI) توکن بومی پروتکل یونی‌سواپ بوده و هولدرهای (دارندگان) آن از حقوق راهبری برخوردار هستند؛ این یعنی هولدرهای توکن یونی‌سواپ درباره تغییرات پروتکل حق رای دارند. پیشتر توضیح دادیم که این پروتکل چگونه از قبل مانند یک کالای عمومی رفتار کرده و توکن یونی (UNI) تبلور این ایده است.
1 میلیارد توکن در ابتدا و زمان شکل‌گیری منتشر شده‌اند. 60 درصد این توکن‌ها میان اعضای جامعه سهامداران یونی‌سواپ توزیع شده و 40 درصد بقیه طی بازه‌های 4 ساله برای اعضای تیم، سرمایه‌گذاران و مشاوران در دسترس قرار خواهد گرفت. بخشی از فرایند توزیع توکن میان جامعه سهامداران از طریق استخراج نقدینگی صورت می‌گیرد. این یعنی توکن میان کسانی که به استخرهای زیر نقدینگی ارائه می‌دهند، توزیع خواهد شد:
- ETH/USDT
- ETH/USDC
- ETH/DAI
- ETH/WBTC
یونی سواپ چگونه کار می‌کند؟
نوآوری اساسی که پروتکل معاملاتی یونی‌سواپ به واسطه آن کار می‌کند تکنولوژی بازارساز خودکار (AMM) است. بازارساز خودکار قراردادی هوشمند است که استخرهای یونی‌سواپ را مدیریت می‌کند؛ این استخرها ارائه دهنده توکن‌هایی هستند که برای انجام معامله مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هنگامی که یک معامله انجام می‌شود، الگوریتم AMM یونی‌سواپ قیمت موثر توکن را بر اساس پویایی عرضه و تقاضا میان توکن‌های این استخرهای نقدینگی تعیین می‌کند. زمانی که کاربران با یک استخر نقدینگی یونی‌سواپ ترید انجام می‌دهند، این پلتفرم برای هر تراکنش کارمزد 0.3 درصدی را دریافت می‌کند. کاربرانی که نقدینگی یونی‌سواپ را تامین کنند، بخشی از کارمزد را با توجه به میزان نقدینگی فراهم شده در استخر دریافت می‌کنند.
برای مثال، فرض کنید که هزینه‌هایی که برای یک بازار خاص جمع شده است 100 دلار است و شما میزان 50 درصد از نقدینگی استخر را تهیه کرده‌اید، در این صورت 50 دلار به شما تعلق می‌گیرد. صرافی غیر متمرکز یونی سواپ هزینه‌ای که برای هر تراکنش دریافت می‌کند را جمع‌آوری نمی‌کند، بلکه سود حاصل فقط بین جامعه کاربران یونی‌سواپ بر اساس نقدینگی تامین شده تقسیم می‌شود.
نسخه‌های مختلف صرافی یونی سواپ
ورژن 1 یونی سواپ
نسخه اول صرافی یونی سواپ در دوم نوامبر سال 2018 در شبکه اتریوم راه‌اندازی شد. با اینکه این صرافی، اولین صرافی غیر متمرکز نبود ولی توجه بسیاری از تریدرها و سرمایه‌گذاران حوزه کریپتو را به خود جلب کرد. EtherDelta قبل از یونی‌سواپ توانست نظر کاربران حوزه رمزارزها را به خود جلب کند، در حالی که در EtherDelta از مدل دفتر سفارش استفاده می‌شد که مناسب صرافی‌های غیر متمرکز نمی‌باشد.
علت آن به وجود آمدن مشکلاتی مانند هزینه‌ها، تجربه کاربری ضعیف و نقدینگی پایین می‌باشد. اما صرافی غیر متمرکز یونی سواپ از مدل بازارساز خودکار استفاده می‌کند که بر پایه یک فرمول ریاضی است. بازارسازهای خودکار به پشتوانه تامین کنندگان نقدینگی که جفت ارزهای معاملاتی را در استخرهای نقدینگی سرمایه‌گذاری می‌کنند، کار می‌کنند.
ورژن 2 یونی سواپ
توسعه دهندگان صرافی غیر متمرکز یونی‌سواپ بعد از شناخت و درک بهتر پتانسیل یکپارچه سازی نقدینگی خودکار، یک تیم اختصاصی را برای ارتقا و توسعه صرافی در نظر گرفت. یونی سواپ ورژن 2 (UniSwap V2) نسخه ارتقا یافته یونی‌سواپ است که خدمات جدیدی را به کاربران ارائه می‌دهد.
بهترین ویژگی که به این نسخه اضافه شده است اجرای سپرده‌های نقدینگی ERC-20/ERC-20 است. در حال حاضر در این نسخه یونی‌سواپ امکان این را می‌دهد که هر توکن ERC-20 مستقیما با دیگر توکن‌های ERC-20 جمع شود.
ورژن 3 یونی سواپ
نسخه سوم صرافی به افزایش بازده سرمایه متمرکز است. این نسخه این امکان را به تامین کنندگان نقدینگی می‌دهد تا از سرمایه خود درآمد بیشتری کسب کنند. همچنین عملکرد ترید را به طور قابل توجهی ارتقا می‌دهد که هم اکنون می‌توان با بسیاری از صرافی‌های متمرکز رقابت کند. در ادامه برخی از ویزگی‌های ورژن 3 صرافی یونی‌سواپ را بررسی می‌کنیم:
نقدینگی متمرکز
نسخه 3 صرافی یونی سواپ به تامین کنندگان نقدینگی (LPs) این امکان را می‌دهد که سرمایه خودشان را در محدوده قیمت‌های سفارشی جمع کنند و همچنین آنها می‌توانند برای نقدینگی خود یک بازه قیمتی مشخصی را تعیین کنند. این ویژگی به تامین کنندگان نقدینگی اجازه می‌دهد که بتوانند از متضرر شدن در نقدینگی خود جلوگیری کنند و دارایی خود را با بازدهی بهتری داشته باشند.
نقدینگی فعال
این ویژگی، سود تامین کنندگان نقدینگی را تضمین می‌کند، به این صورت که زمانی که قیمت‌ها در بازار تغییر می‌کنند و از محدوده‌ای که توسط تامین کنندگان مشخص شده خارج می‌شود، نقدینگی آنها از استخر خارج شده و دیگر کارمزدی به آنها تعلق نمی‌گیرد. تامین کنندگان نقدینگی با سه گزینه برای درآمدزایی مواجه هستند.
اول اینکه می‌توانند چندین محدوده قیمتی را مشخص کنند. دومین مورد انتخاب یک محدوده وسیع است که در آن با بازدهی کمتر سرمایه رو به رو می‌شوند ولی ریسک نوسانات را به حداقل می‌رسانند. آخرین گزینه انتخاب یک محدوده کوچک است که بازدهی سرمایه را افزایش می‌دهد، اما سرمایه خود را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهند.
محدوده سفارشات
این ویژگی باعث می‌شود که تامین کنندگان نقدینگی بتوانند یک توکن معین را در محدوده قیمت سفارشی بالاتر یا پایین تر از قیمت حال حاضر واریز کنند؛ بنابراین، اگر قیمت بازار در محدوده‌ای قرار بگیرد که تامین کنندگان مشخص کرده‌اند، در حین کسب هزینه‌های تبادل، می‌توانند توکن خود را برای انجام یک معامله دیگر در سواپ به فروش برسانند. به وسیله مفهوم نقدینگی متمرکز، محدوده سفارشات برای تامین کنندگان نقدینگی از نظر بازدهی و خرید در قیمت پایین بسیار سودمند است.
نقدینگی غیر مثلی
در نسخه 3 صرافی غیر متمرکز یونی سواپ می‌توان برای نشان دادن جایگاه تامین کنندگان نقدینگی از توکن‌های غیر مثلی (NFT) استفاده کرد. و دیگر برای تامین کنندگان نقدینگی نمی‌توان از توکن‌های ERC-20 استفاده کرد.
هزینه‌های (کارمزدهای) انعطاف پذیر
در نسخه 3 با انعطاف بیشتری در مورد هزینه‌ها رو به رو هستیم، به این صورت که برای هر جفت دارایی سه کارمزد 0.05، 0.3 و 1 درصد برای کاربران در نظر گرفته است. 0.05 درصد برای استخرهای پایداری مثل DAI/USDC، سه دهم درصد برای استخرهایی که استاندارد ولی ناپایدار هستند، مانند DAI/ETH و 1 درصد هم برای جفت‌های ناپایدار.
آموزش استفاده از صرافی یونی سواپ
سواپ (تبادل) توکن‌ها
1- ورود به صرافی یونی‌سواپ
ابتدا کیف پول متامسک (Metamask) را نصب می‌کنیم و در صورتی که اتریوم نداریم، آن را خریداری می‌کنیم. سپس در صفحه ابتدایی یونی‌سواپ بر روی راه‌اندازی برنامه کلیک می‌کنیم. اگر چه برنامه‌های دیگر برای یونی‌سواپ وجود دارد ولی کاربران مبتدی ابتدا باید از این طریق وارد شوند.
2– وارد کردن جزئیات سواپ
در برنامه یونی سواپ، جزئیات تبادل مورد نظر را وارد می‌کنیم. مقدار رمزارزی که قصد فروش آن را داریم (1)، نام کوینی که می‌خواهیم بفروشیم (2) و کوینی که قصد خرید آن را داریم (3) را در کادر مربوط وارد می‌کنیم. سپس روی دکمه Swap کلیک می‌کنیم. (4)
همچنین می‌توانیم تنظیمات بیشتری را اعمال کنیم. اگر تلرانس لغزش قیمت و مهلت تراکنش را مشخص کنیم، تراکنش در یک شرایط خاص، معکوس می‌شود و اگر حالت Expert را انتخاب کنیم، مجوز محدودیت لغزش قیمت بالاتری را داده‌ایم.
3– تایید کردن ترید (تبادل) در یونی سواپ
جزییاتی را که وارد کرده‌ایم تایید می‌کنیم.
در بخش بعدی باید جزییات تبادل را در کیف پول متامسک تایید کنیم. قیمت گس و گس لیمیت (1) را وارد می‌کنیم. مقادیر بالا باعث می‌شود تراکنش زودتر انجام شود. سپس روی تایید (2) کلیک می‌کنیم.
هنگامی که درخواست تراکنش ارسال شد، پنجره را می‌بندیم.
4– چک کردن وضعیت تراکنش
برای پیگیری تراکنش نیازی به باز گذاشتن این پنجره نیست و می‌توانیم در سابقه متامسک در یک اکسپلورر مانند Etherscan آن را بررسی کنیم. سریع‌ترین روش برای بررسی تراکنش کلیک کردن بر روی آدرس یونی سواپ و نمایش آن در Etherscan است.
5– چک کردن کیف پول
پس از تکمیل شدن تراکنش، موجودی در کیف پول نمایش داده می‌شود. در اینجا ما ETH را با DAI مبادله می‌کنیم، که در پایین 115.348 دای نشان داده می‌شود.
به وجود آوردن استخر (Pool)
1– ورود به بخش استخر
همان طور که گفته شد، می‌توانیم با سپرده‌گذاری رمزارزها در استخرهای نقدینگی کسب درآمد کنیم. برای این کار فقط باید روی استخر در نوار اصلی (1) کلیک کنیم و سپس افزودن نقدینگی (2) را بزنیم.
2– وارد کردن جزییات
مقدار رمزارزی را که سپرده گذاری می‌کنیم را باید وارد کرده (1) و همچنین کوین مورد نظر را (2) انتخاب نماییم. سپس کوین دوم را برای نیمه دیگر جفت ارز معاملاتی، انتخاب می‌کنیم. (3) در اینجا، یک استخر نقدینگی ETH-DAI داریم.
3– تایید تراکنش
تراکنش را در کیف پول متامسک تایید می‌کنیم. در صورتی که مدتی آفلاین بوده‌ایم شاید لازم باشد دوباره کیف پول متامسک را وصل کنیم.
4– منتظر ماندن برای کامل شدن فرآیند
یونی سواپ (Uniswap) باید تراکنش را تأیید کند. در صورتی که دیگر تریدرها از استخر ما استفاده کنند، سود کسب می‌کنیم. می‌توانیم چگونگی وضعیت استخر خود را در قسمت Pool بررسی کنیم. در صورت ظاهر نشدن، با کلیک روی گزینه Import در صفحه استخر یونی‌سواپ، می‌توانیم آن را بازیابی کنیم.
برداشت دارایی
1– ورود به صفحه استخر
اگر بخواهیم استیکینگ (Staking) را در استخر متوقف کنیم، باید دارایی خود را برداشت کنیم. ابتدا به استخر رفته و استخر مورد نظر را پیدا کرده، سپس روی گزینه Manage کلیک می‌کنیم.
در ادامه پروسه برداشت دارایی، روی گزینه Remove کلیک می‌کنیم. (همچنین، برای کسب درآمد بیشتر می‌توانیم دارایی بیشتری به استخر اضافه کنیم.)
2– تعیین مقدار برداشت
مقدار دارایی مورد نظر برای خروج را با کشیدن نوار انتخاب می‌کنیم.(1) در اینجا تمام DAI که در استخر قرار داده بودیم را حذف می‌کنیم. در ادامه روی “تأیید” (2) کلیک می‌کنیم . (در این قسمت می‌توانیم دارایی خود را به عنوان یک رمزارز دیگر برداشت کنیم؛ روی Detailed کلیک و کوین دیگری را انتخاب می‌کنیم.)
در کیف پول متامسک خود، تراکنش را امضا می‌کنیم.
3– نهایی کردن پروسه برداشت
در برنامه یونی سواپ روی گزینه Remove کلیک می‌کنیم.
حال برای نهایی کردن برداشت دارایی روی گزینه Confirm کلیک می‌کنیم.
در متامسک، کارمزد تراکنش خود را (1) تنظیم کرده و روی Confirm کلیک می‌کنیم. (2)
4– چک کردن کیف پول
در نهایت دارایی ما به کیف پول منتقل شده است.
کارمزدهای صرافی یونی سواپ
کارمزد معاملات (ترید) یونی‌سواپ
بسیاری از صرافی‌ها هزینه‌ای را که ما به آن کارمزد تیکر (taker) می‌گوییم، از تیکرها (takers) و آنچه ما کارمزد میکر (maker) می‌نامیم، از میکرها (makers) دریافت می‌کنند. این صرافی برای هر ترید 0.30 کارمزد ثابت دریافت می‌کند. این کارمزد کمی بیشتر از میانگین جهانی (حدود 0.25) می‌باشد. بنابراین با توجه به کارمزدهای ترید، یونی سواپ پیشنهاد مناسبی برای تریدرها است.
کارمزد برداشت یونی‌سواپ
صرافی‌هایی وجود دارند که کارمزد ترید کمی را دریافت می‌کنند، اما هنگام خروج با کارمزدهای برداشت بالا به کاربر ضربه می‌زنند، زیرا در هنگام خروج از پلتفرم، بدون پرداخت کارمزد برداشت، اجازه خروج را به کاربر نمی‌دهد. کارمزد برداشت جهانی بیت‌کوین مقدار 0.000812BTC در هر برداشت است. بر این اساس، وقتی حرف از کارمزد برداشت به میان می‌آید، این پلتفرم پیشنهاد رقابتی دارد.
مزایا و معایب صرافی غیر متمرکز یونی سواپ
در این قسمت به بررسی جوانب مثبت و منفی صرافی یونی‌سواپ می‌پردازیم.
مزایا
نگهداری و حفاظت از دارایی‌ها
در یونی سواپ مدیریت کامل دارایی به صورت دائم دست خود کاربر است و ریسک صرافی متمرکز حذف می‌شود. در یک صرافی متمرکز، امکان این که صرافی هک یا ورشکسته شود وجود دارد.
بدون نیاز به فرآیند احراز هویت (KYC)
به دلیل اینکه در این پلتفرم مدیریت کامل وجوه در اختیار خود کاربر است، نیازی به احراز هویت نمی‌باشد. این اطلاعات شامل نام، پاسپورت و موارد دیگر است. در این صورت، کاربر دیگر نگران فاش شدن اطلاعات شخصی خود نیست.
لیست شدن کوین‌های جدید
در صرافی‌های متمرکز، پروژه های امور مالی غیر متمرکز (DeFi) و رمزارزی غالبا پروسه طولانی برای دریافت مجوز ترید دارند. صرافی یونی سواپ با توجه به غیر متمرکز بودن امکان لیست شدن کوین‌ها را به صورت خودکار می‌دهد. این یعنی کاربران و تریدرها به سرعت به جدیدترین توکن‌ها دسترسی دارند.
کارمزد پایین
اکثر صرافی‌های غیر متمرکز هم مانند صرافی‌های متمرکز کارمزد دریافت می‌کنند. اما صرافی غیر متمرکز یونی‌سواپ کارمزد پایین‌تری نسبت به دیگر صرافی‌ها دریافت می‌کند.
معایب
کوین‌های جعلی
از آنجا که یونی سواپ این امکان را می‌دهد که هر کسی توکن‌ها را لیست کند، امکان لیست شدن توکن‌های تقلبی وجود دارد. کلاهبرداران کوین‌های جعلی را لیست می‌کنند تا دارایی کاربران را در اختیار داشته باشند، پس توجه داشته باشید که تراکنش‌ها و معاملات برگشت ناپذیر هستند و بعد از ارسال دارایی نمی‌توان دارایی خود را پس گرفت.
عدم موفق بودن تراکنش‌ها
احتمال موفق نبودن تراکنش‌ها وجود دارد. دلایل مختلفی هست که باعث به وجود آمدن این اتفاق می‌شود.
- هزینه گس: هنگامی که هزینه گس را می‌پردازید، که این هزینه بسیار کم است و شرایط ابتدایی ماینر را برآورده نمی‌کند.
- قیمت حداکثری: زمانی که حداکثر قیمت را تعیین کرده و قصد پرداخت آن را در ازاء توکن دیگری را دارید، قیمت می‌تواند در طول پردازش نوسان داشته باشد و در صورت داشتن نوسان تراکنش با شکست رو به رو می‌شود.
- کافی نبودن نقدینگی: استخر، سرمایه کافی و مورد نیاز برای پوشش دادن تراکنش را ندارد.
کلام آخر
در میان محدودیت‌های بسیاری که اجازه ورود به هر کاربر را به راحتی نمی‌دهد، صرافی یونی سواپ تجربه صرافی غیر متمرکز را به کاربران و تریدرها هدیه می‌دهد که روز به روز شاهد توسعه بهتر و بیشتر این پلتفرم هستیم. با این حال، باید به این نکته مهم اذعان داشت که در نسخه فعلی صرافی، فعلا فقط دارایی‌های مبتنی بر اتریوم پوشش داده می‌شود. بنابراین اگر برای مثال قصد معامله بیت کوین را در این صرافی داشته باشید، باید آن را در قراردادهای اتریومی مانند رپد بیت کوین (WBTC) قفل کنید.
منبع: startuptalky , boxmining , cryptowisser