فهرست مطالب
با ظهور پیشرفت‌های جدید و بهتر در عرصه بلاکچین، این صنعت همچنان در حال رشد و ترقی‌ست. در کنار نیاز به نوآوری برای ارتقاء عملکرد صنعت بلاکچین، ما همچنین نیاز داریم بسیاری از این نوآوری‌ها را مدام مورد سنجش قرار دهیم. این کار سبب کاهش ضعف‌های بالقوه و برخی آسیب‌پذیری‌ها خواهد شد که اکثر شبکه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند. شبکه کوساما (Kusama) برای حل کردن چالش‌های این چنینی پا به عرصه گذاشته است.
کوساما که به عنوان پسرخاله پولکادات شناخته شده و غالبا «شبکه قناری پولکادات» خطاب می‌شود، به منظور تسهیل یک سیستم ممیزی برای پولکادات طراحی شده است. در این مطلب به بیان همه آنچه برای فهم عمیق کوساما و ارتباط آن با صنعت بلاکچین مورد نیاز است می‌پردازیم.
کوساما چیست؟
کوساما یک فضای عمومی پیش‌ساخته برای پولکادات است که روی نسخه اولیه تاییدنشده بلاکچین پولکادات اجرا می‌شود. شبکه کوساما مانند سندباکسی عمل می‌کند که هر توسعه‌دهنده‌ای را قادر می‌سازد نسخه‌های ابتدایی پروژه‌های پولکادات را در محیطی زنده و واقعی آزمایش کند. از آنجایی که کوساما به عنوان یک «شبکه قناری» فعالیت می‌کند، بخش مهمی از اکوسیستم پولکادات به‌شمار می‌آید.
ایده استفاده از واژه قناری، به دورانی باز می‌گردد که از قناری‌ها برای هشدار به کارگران معدن نسبت به وجود گازهای خطرناک مانند کربن مونواکسید استفاده می‌شد. شبکه کوزاما نیز عملکردی مشابه به قناری‌ها در معادن دارد و این امکان را فراهم می‌آورد تا بروزرسانی‌های مهم و کدها پیش از انتشار عمومی در پولکادات، مورد آزمایش قرار بگیرد و ایرادهای آنها شناسایی و برطرف گردد.
رمزارز بومی این شبکه که با نماد KSM نشان داده می‌شود، یک توکن ERC-20 نیست چرا که کوساما برای مدیریت شبکه از تکنولوژی بلاکچین خودش استفاده می‌کند. شبکه قناری به چند دلیل توکن مخصوص به خود را داراست: استفاده در حاکمیت شبکه، استیک کردن به جهت فعالیت‌های شبکه، تضمین اتصال یک زنجیره به کوساما به عنوان پاراچین و در نهایت آنکه توکنی کاربردی برای کاربران شبکه باشد.
بنیان‌گذاران کوساما چه کسانی هستند؟
شبکه کوساما در سال 2016 توسط گوین وود (Gavin Wood)، پیتر زا‌بان (Peter Czaban) و رابرت همبرمیر (Robert Hambermeier) خالقان پولکادات بنا نهاده شد. هرکسی که در زمان پیدایش کوساما توکن دات (DOT) نگهداری می‌کرده است، از ماه ژوئیه سال 2019 به بعد می‌تواند KSM دریافت کند. فروش توکن پولکادات (و همچنین کوساما) توسط بنیاد Web3، که ریاست آن را گوین وود (Gavin Wood) بر عهده دارد، انجام شد.
کوساما در دسامبر سال 2019 قبل از DOT توسط Web3 عرضه و روی قیمت 1.71 دلار باز شد. توزیع کوساما با توزیع پولکادات هماهنگ بود. کاربران واجد شرایطی که در زمان پیش‌فروش DOT خریداری کرده بودند، می‌توانستند معادل همان مقدار کوساما دریافت کنند. 1% از توکن‌های KSM برای استفاده‌های مالی آینده شبکه KSM توسط تیم ذخیره شده است.
کوساما چگونه کار می‌کند؟
شبکه کوساما امکان ایجاد دو نوع بلاکچین را فراهم می‌کند:
- ریلِی چین (Relay Chain): بلاکچین اصلی کوساما، این شبکه همان جاییست که تراکنش‌ها نهایی می‌شوند. ریلی چین برای دستیابی به سرعت بالاتر عملیات اضافه کردن تراکنش‌های جدید را از اعتبارسنجی آنها جدا می‌کند.
- پاراچین‌ها (Parachains): پاراچین‌ها بلاکچین‌هایی سفارشی هستند که از مرجعهای محاسباتی ریلی چین برای تایید صحت تراکنش‌ها استفاده می‌کنند.
ریلِی چین (Relay Chain)
کارکرد اصلی کوساما مکانیسم مقیاس‌پذیر و قابل تعاملی‌ست که میان بلاکچین‌های متعدد و متفاوت روی شبکه توزیع می‌کند. به زبان ساده، ریلی چین ضروری‌ترین زنجیره‌ی پولکادات و کوساما است. این زنجیره امکان شخصی‌سازی و تعامل‌پذیری را فراهم کرده که توسعه‌دهندگان را قادر می‌سازد با منطق خود بلاکچین‌های فرعی بسازند.
ریلی چین از زیرلایه‌ها و ابزارهای فناورانه Parity برای ارتقاء کارآمدی خود استفاده می‌کند. تمرکز اصلی این زنجیره بر فراهم کردن امنیت کامل، جلب رضایت عمومی، و قابلیت تعامل‌پذیری فرازنجیره‌ای ست که توسط پاراچین‌های شبکه کوساما قابل استفاده باشد.
پاراچین‌ها (Parachains)
کوساما دارای سیستمی‌ست که بلاکچین‌های متعددی را که مختص اهداف متفاوتند در شبکه‌ای از پاراچین‌ها سازماندهی می‌کند. به همین منظور نیز برنامه‌هایی نظیر پیام‌رسان‌ها، اوراکل‌ها، بازی و ورزش الکترونیک (eSport)، موسیقی و غیره را در شبکه به مزایده می‌گذارد.
از سوی دیگر، پاراچین‌ها نوعی بلاکچین ساده هستند که از امنیت فراهم آورده شده توسط ریلی چین استفاده کرده و آن را به اشتراک می‌گذارند. این پاراچین‌ها متعلق به کاربران مختلفی بوده و طراحی بخصوص خود را نیز دارا هستند. پاراچین‌ها درون شبکه کوساما و پولکادات فعال بوده و معمولا توسط تلفیق‌کننده‌ها (Collator) کنترل می‌شوند.
این تلفیق‌کننده‌ها مسئول کنترل کردن یک نود کامل از پاراچین‌ها هستند؛ آنها از طریق بلوک‌های جدید، اطلاعات مرتبطی که از پاراچین‌ها جمع شده را به اعتبارسنج‌های ریلی چین انتقال می‌دهند. اعتبارسنج‌های ریلی چین در ادامه این فرایند بلوک‌های جدید را پیش از اضافه کردن به زنجیره اصلی به دقت مورد بررسی و تایید قرار می‌دهند.
نقش کاربران در کوساما
شبکه کوساما برای همه قابل استفاده است. با این‌حال چندین شرکت‌کننده بزرگ دارد که نقش‌های معینی را در تمام فعالیت‌های آن ایفا می‌کنند. برخی از این شرکت‌کنندگان، سازندگان و کنترل‌کننده‌های شبکه هستند.
از آنجایی که شبکه کوساما عملکردی مشابه پولکادات دارد، فعالیت‌ها و کنترل آن نیز توسط کاربران مشترکی صورت می‌گیرد. نقش کاربران در هر دو این شبکه‌ها بسیار شبیه به یکدیگر است، زیرا کوساما در اصل ابزاری‌ست که به کاربران اجازه می‌دهد قابلیت‌های مختلف پولکادات را امتحان کنند.
سازندگان (Builders)
سازندگان کاربرانی هستند که پاراچین‌ها (یا زنجیره‌های موازی)، رشته‌های موازی و دیگر قابلیت‌های شبکه را ایجاد می‌کنند.
محافظان شبکه (Network Maintainers)
کوساما نیز مانند پولکادات 4 نوع محافظ شبکه دارد:
نامزدها (Nominator): نامزدها با انتخاب اعتبارسنج‌ها و استیک KSM امنیت زنجیره اصلی (ریلی چین) را تامین می‌کنند. آنها می‌توانند با رای به اعتبارسنج‌هایی که فکر می‌کنند عملکردی مناسب و قابل‌اطمینان دارند، توکن‌های خود را به آنان واگذار کنند و در عوض بخشی از پاداش بلوکی که توسط این اعتبارسنج‌ها کسب شده را دریافت کنند.
تلفیق‌کننده‌ها (Collators): تلفیق‌کننده‌ها روی پاراچین‌ها بلوک‌هایی ایجاد می‌کنند که حامل تراکنش‌های به‌روز است. آنها بایستی برای اتصال پاراچین به زنجیره اصلی توکن‌های KSM را استیک کنند.
اعتبارسنج‌ها (Validators): اعتبارسنج‌های جدید هر 24 ساعت یک‌بار انتخاب می‌شوند. آنها با اضافه کردن بلوک‌های جدید و همکاری با دیگر اعتبارسنج‌ها برای رسیدن به یک اتفاق نظر مسئول کنترل و محافظت از سلامت شبکه کوساما هستند. اعتبارسنج‌ها همچنین تصمیم می‌گیرند که کدام بلوک ایجاد شده توسط تلفیق‌کننده‌ها نماینده دقیق‌تری برای پاراچین است.
راهبران (Governance actors): راهبران کاربرانی هستند که مسئولیت تعیین مسیر آینده کوساما (Kusama) را بر عهده دارند.
فرایند راهبری کوساما
راهبران کوساما مسئول کمک به رشد و پیشرفت شبکه هستند. آنها می‌توانند به تغییرات مختلف پروتکل و پایگاه کد رای موافق یا مخالف بدهند. بعلاوه، هرکسی که یک مقدار حداقلی توکن KSM داشته باشد می‌تواند تغییرات مدنظرخود را ارائه دهد.
فرایند راهبری در شبکه کوساما شامل سه بخش است: اتاق همه‌پرسی، انجمن، و کمیته فنی. همه این سه بخش می‌توانند پیشنهادات خود را برای ایجاد تغییرات در شبکه ارائه دهند.
اتاق همه‌پرسی (Referendum): هرکسی که توکن‌های KSM را خریداری کند می‌تواند برای ایجاد تغییر در شبکه طرح ارائه داده و پیشنهادات تغییرات اساسی دیگران را تایید یا رد کند.
انجمن (Council): اعضای انجمن، که توسط هولدرهای توکن KSM انتخاب می‌شوند، مسئول پیشنهاد طرح تغییرات بوده و تعیین می‌کنند کدام تغییر ارائه شده توسط هولدرهای KSM در نرم‌افزار اعمال شوند. انجمن کوساما با ۷ کرسی شروع شد اما با رشد استقبال عمومی قرار است تعداد آن افزایش یابد.
کمیته فنی (Technical Committee): این گروه متشکل از تیم‌های فعال سازنده کوساما بوده و می‌توانند در شرایط اضطراری طرح‌های خاص ارائه کنند. اعضای کمیته فنی با رای انجمن انتخاب می‌شوند.
رایگیری هر ۸ روز یک‌بار انجام شده و پیشنهادی که بیشترین مقدار KSM را دارد، به رای گذاشته می‌شود. کمیته فنی نیز می‌تواند طرح‌های اضطراری ارائه دهد، این طرح‌ها در صورتی که حمایت 2/3 اعضای کمیته فنی و 3/4 اعضای انجمن را داشته باشد به رایگیری گذاشته می‌شود. مبنای رایگیری استیک است، بنابراین همه هولدرهای KSM قادرند در آن شرکت کنند.
کوساما از سیستمی به نام Adaptive Quorum Biasing استفاده می‌کند. این سیستم بر اساس تعداد رای‌دهندگان و ارائه‌دهنده طرح تعیین می‌کند یک طرح برای تصویب چقدر باید قوی باشد. اگر تعداد حضار در همه‌پرسی کم باشد، شمار رای‌دهندگان باید برای رد یا تایید طرح به بیش از تعداد اکثریت برسد. در صورت نرمال بودن تعداد حضار، رای اکثریت کافیست.
توکن کوساما (KSM)
توکن KSM، توکن بومی شبکه قناری‌ست. این توکن برای کسانی که توکن DOT را دریافت کرده و آن را هولد می‌کنند کاملا در دسترس است. سهامداران شبکه کوساما که می‌توانند برای دریافت امتیاز از بنیادWeb3 درخواست دهند، به مالکیت این توکن، معمولا در مقیاس بزرگ، دسترسی دارند.
از این توکن برای فرایندهای راهبری شبکه، که به کاربران امکان رای‌دهی به تغییرات پیشنهادی را می‌دهد، استفاده می‌شود. توکن KSM همچنین برای معرفی اعتبارسنج‌هایی که اطلاعات پاراچین‌ها را پیش از اجرایی شدن تایید می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تفاوت کوساما و پولکادات
با آنکه کوساما و پولکادات تقریبا مشابه یکدیگرند، اما همچنان تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. در جدول زیر به بررسی تفاوت‌های اصلی این دو پرداخته‌ایم:
| کوساما | پولکادات |
| موانع کمتر در ورود برای اجرای پاراچین‌ها | ثبات بالا |
| شرایط ضمانتی کمتر برای اعتبارسنج‌ها و پاراچین‌ها | امنیت بالا |
| جریمه‌های پایین‌تر برای شکاف‌های بالقوه | مدیریت و بروزرسانی‌های محافظه‌کارتر |
| بازنویسی سریع | پاداش بالا برای اعتبارسنج‌ها |
| کاربردها | کاربردها |
| شبکه‌های استارتاپی تازه‌کار | شرکت و برنامه‌های B2B |
| تست ایده‌های جدید | برنامه‌های مالی |
| فضای پیش‌ساخته برای پولکادات | مسیر ارتقاء برای برنامه‌هایی که در مراحل اولیه‌اند |
| برنامه‌هایی که هنوز به امنیت و سخت‌گیری‌های در حد بانک نیاز ندارند | برنامه‌هایی با ارزش بالا که نیازمند امنیت، ثبات و سخت‌گیری‌های مشابه بانک هستند |
همانطور که می‌بینید، هدف از تمام این تفاوت‌ها تبدیل کوساما به محیطی ساده‌تر، ارزان‌تر و سریع‌تر برای استفاده است. کوساما به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد فرصت مغتنمی را با هزینه‌ای بسیار کمتر بدست آورند و با سرمایه‌گذاری بخش کوچکی از منابع، به تکنولوژی بروز و سطح بالای پولکادات دسترسی یابند.
تنها نقطه ضعف کوساما امنیت و ثبات پایین‌تر آن است، اما در مسیر شبکه‌ای که ارزش زیادی برای نوآوری قائل است دست‌اندازهایی نیز می‌توان متصور بود. با این وجود کوساما همچنان بسیار امن است، فقط این امنیت به شدت پولکادات نیست. شبکه کوساما برای پروژه‌هایی که نیاز به ظرفیت پذیرش بالا و امنیت نه چندان سفت و سخت دارند (مانند برخی برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی یا بازی‌ها) گزینه فوق‌العاده‌ای‌ست.
نتیجه‌گیری
کوساما در بازار جایگاه منحصربه‌فردی به عنوان فعال‌ترین شبکه آزمایشی موجود دارد. ماهیت پرسرعت و اغلب ناآرام زنجیره کوساما فرصت‌های نوآورانه و سوآوری را برای سرمایه‌گذاران و کاربران فراهم می‌آورد. به علاوه، این شبکه نه تنها توسط یکی از بنیان‌گذاران اتریوم یعنی گوین وود خلق شده، بلکه تیم توسعه‌دهنده پولکادات و پایگاه کد قابل‌اطمینان و نوآورانه پولکادات را نیز داراست.
KSM با طراحی پیشرو خود آماده است تا رهبری بازار در تولید برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و توسعه بلاکچین را در دست گیرد. این شبکه احتمالا یکی از فعال‌ترین و کاربردی‌ترین شبکه‌های آزمایشی طی سال‌های آینده خواهد بود.
منبع: coinspeaker , changelly , kriptomat