فهرست مطالب
پالیگان (Polygon) یک پروتکل است که امکان اتصال شبکه‌های سازگار با اتریوم را فراهم می‌آورد. در حال حاضر که امورمالی غیرمتمرکز (DeFi) محبوبیت بیشتری بدست آورده، افزایش تراکنش‌ها نیز موجب بالا رفتن کارمزد شبکه‌ها شده است. شبکه پالیگان در واقع راه‌حلی برای مشکلات بلاکچین‌ها نظیر سرعت پردازش اندک و کارمزدهای بالای گس بوده و درعین حال امنیت شبکه‌ها را تضمین می‌کند.
ما در این راهنما به مباحثی همچون چیستی، نحوه عملکرد، معرفی توکن و موارد استفاده این پروتکل در دنیای واقعی می‌پردازیم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
شبکه پالیگان چیست؟
این شبکه که قبلا به عنوان متیک (MATIC) شناخته می‌شد، یک پروتکل ساختار یافته برای مقیاس‌پذیری اتریوم و همچنین توسعه زیرساخت‌های آن است. این پروتکل همچنین چهارچوبی برای ساخت و اتصال شبکه‌های سازگار با بلاکچین اتریوم به شمار می‌رود. هدف این شبکه ارائه مجموعه‌ای از راه‌حل‌های قابل اندازه‌گیری در اتریوم است که از چندین زنجیره اکوسیستم آن پشتیبانی می‌کند.
همانطور که می‌دانید هنگام تراکم شبکه اتریوم، کارمزد شبکه بالا رفته و زمان زیادی صرف پردازش تراکنش‌ها می‌شود. پالیگان چنین مشکلی را با ارائه راه‌حل لایه دوم برطرف می‌کند که توسط صرافی کوین بیس ونچرز (Coinbase Ventures) و بایننس (Binance) نیز قابل پشتیبانی است.
این پروتکل قصد دارد با حل مشکلات مقیاس‌پذیری در شبکه‌های بلاکچین، موجب پذیرش گسترده ارزهای دیجیتال شود. این امر باعث می‌شود که توسعه‌دهندگانی که دانش زیادی درباره پروتکل ندارند نیز قادر به ایجاد شبکه‌های قابل تغییر و ارتقاء باشند و بتوانند در زمان کوتاهی آنها را به بازار عرضه کنند.
همین موضوع نیز تعامل‌پذیری و همکاری میان زنجیره‌ای را افزایش می‌دهد. از آنجایی که شبکه پالیگان از ویژگی‌هایی همچون توان عملیاتی اختصاصی، حاکمیت مستقل و گردآوردی فناوری تطبیق‌پذیر و سفارشی برخوردار است، این توانایی را دارد که با تسهیل معاملات ارزان و نسبتا فوری، تجربه کاربری بیشتری ارائه دهد.
تاریخچه شبکه پالیگان
شبکه پالیگان که متیک به عنوان یک راه‌حل مقیاس‌پذیری لایه دوم جهت از بین بردن ازدحام شبکه در بلاکچین اتریوم ساخته شد. این شبکه با استفاده از زنجیره‌های جانبی پلاسما (Plasma) بستری را به وجود آورد که عرضه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) به بازار را راحت، سریع و مقرون به صرفه می‌کرد. عملی شدن این برنامه نیز به خاطر کارمزدهای بالای گس در شبکه اتریوم و افزایش توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز سرعت بیشتری گرفت.
پلاسما (Plasma)
پلتفرم پلاسما جهت تسهیل تراکنش‌های خارج از زنجیره طراحی شده است که روشی سریع و مقرون به صرفه برای بلاکچین محسوب می‌شود. دستیابی به آن نیز با استفاده از مکانیزم تایید اثبات کلاهبرداری (fraud proofs) و همچنین اسنپ شات‌های بخش زنجیره جانبی اتریوم امکان‌پذیر است.
در اصل، شبکه متیک یک تکرار غیرمتمرکز اقتباس شده از پلتفرم پلاسما را اجرا می‌کند. این شبکه در واقع به اتریوم اجازه می‌دهد تا با استفاده از زنجیره‌های جانبی گواهی اثبات سهام (PoS) و با نهایی‌سازی و تعدیل تراکنش‌های کم هزینه و نسبتا فوری مقیاس‌بندی شود.
Matic SDK
بسته توسعه نرم‌افزار (SDK) شبکه متیک به توسعه‌دهندگان اجازه ساخت و مقیاس‌بندی سریع و مؤثر اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را بر روی بلاکچین اتریوم می‌دهد. SDK بستری را به وجود آورد که پروژه‌های ارز دیجیتال بتوانند محصولات خود را به‌آسانی روانه بازار کنند و بدین ترتیب موجب پذیرش بیشتر پلتفرم نامبرده می‌شود.
ساختار پالیگان
معماری پالیگان از چهار لایه انتزاعی جداگانه و قابل ترکیب تشکیل شده است. هر یک از این لایه‌ها مسئولیت طیف گسترده‌ای از خدمات و عملکردها را برعهده داشته و می‌توانند جهت دستیابی به اهداف مختلفی استفاده شوند.
لایه اتریوم
پیش از همه، زنجیره‌های پالیگان می‌توانند از لایه اتریوم بهره بگیرند. از آنجایی که شبکه اتریوم قوی‌ترین بلاکچین قابل برنامه‌ریزی موجود محسوب می‌شود، بنابراین برای میزبانی و اجرای منطق mission-critical کاملا ایده‌آل است. لایه اتریوم به عنوان مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند (smart contract) عمل کرده که مأموریت‌های متعددی را بر عهده دارند. این وظایف شامل برطرف کردن اختلال‌ها، بررسی، انتقال مجدد پیام و استیکینگ (staking) می‌شوند.
لایه امنیتی
لایه امنیتی یک لایه تخصصی و اختیاری است که مجموعه‌ای از اعتبارسنج‌ها را مدیریت می‌کند. این ولیدیتورها می‌توانند در فواصل معین اعتبار هر یک از زنجیره‌های پالیگان را با دریافت کارمزد بررسی کنند. به علاوه، این لایه به عنوان یک متا بلاکچین (meta-blockchain) و در موازات با شبکه اتریوم عمل می‌کند.
لایه امنیتی همچنین وظیفه مراقبت از عملیات‌هایی نظیر مدیریت اعتبارسنج‌ها، ثبت‌نام‌ها، تایید اعتبار زنجیره پالیگان و پاداش‌ها را بر عهده دارد. افزون بر موارد فوق، لایه امنیتی می‌تواند در چند مورد دیگر نیز ایفای نقش کرده و توسط چندین نهاد و سازمان اجرا شود. هر یک از این لایه‌ها از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار هستند و می‌توانند مورد تایید ماینرهای اتریوم قرار گرفته و بر روی بلاکچین اتریوم پیاده‌سازی شوند.
لایه شبکه‌های پالیگان
این لایه مربوط به مجموعه‌ای از شبکه‌های بلاکچین مستقل است که برای خدمت به کاربران و جامعه خود فعالیت می‌کند. لایه شبکه‌ها وظیفه ایجاد بلاک، اجماع محلی و سامان‌دهی معاملات را بر عهده دارد. با استفاده از پروتکل پالیگان، هر شبکه می‌تواند به منظور تسهیل مبادله پیام‌های دلخواه به سایر شبکه‌ها متصل شود.
لایه اجرایی
زمانی که تراکنش‌ها توسط هر یک از بلاک چین‌های درون شبکه پالیگان پذیرفته شوند، برای اجرا و تفسیر آنها از این لایه استفاده می‌شود. لایه اجرایی از دو زیرلایه تشکیل شده است که یکی از آنها محیط اجرایی (پیاده‌سازی سیستم plug-and-play ماشین مجازی را ارائه می‌کند) و دیگری منطق اجرایی را برای هر یک از شبکه‌ها فراهم آورده که معمولا به عنوان قراردادهای هوشمند اتریوم نیز نگاشته می‌شوند.
زنجیره‌های پالیگان
هسته اصلی شبکه، Polygon SDK است که به عنوان زنجیره‌های جانبی برای ایجاد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز سازگار با اتریوم و همچنین اتصال آنها به بلاکچین اصلی آن استفاده می‌شود. زنجیره‌های جانبی را می‌توان با بهره‌گیری از روش‌های مقیاس‌پذیری ساختار زیر ایجاد کرد:
- زنجیره اثبات سهام: زنجیره اصلی پالیگان یک زنجیره جانبی اتریوم است که به نام زنجیره POS متیک نیز شناخته می‌شود. این زنجیره یک لایه امنیتی اثبات سهام را به بلاکچین‌هایی که بر روی این پروتکل راه‌اندازی شده می‌افزاید.
- زنجیره پلاسما: شبکه پالیگان برای انتقال دارایی‌ها بین زنجیره ریشه (root) و زنجیره‌های شاخه از فناوری مقیاس‌بندی پلاسما بهره می‌گیرد.
- رول‌آپ‌های ZK: یک راه‌حل مقیاس‌پذیری جایگزین است که جهت گردآوری تعداد زیادی از انتقال‌های برون زنجیره‌ای به یک تراکنش واحد استفاده می‌شود. این رول‌آپ از الگوریتم اثبات دانش صفر (ZKP) برای ثبت عمومی و نهایی در زنجیره اصلی اتریوم استفاده می‌کند.
- رول‌آپ‌های اپتیمیستیک (Optimistic): این راه‌حل بر روی بلاکچین اتریوم اجرا شده تا با استفاده از گواهی اثبات کلاهبرداری تراکنش‌های نسبتا فوری را تسهیل ببخشد.
برای آشنایی بیشتر با رول‌آپ‌های اپتیمیستیک، پیشنهاد می‌شود این مقاله را مطالعه کنید.
همانطور که احتمالا متوجه شدید، پروتکل پالیگان قصد دارد به منظور کاهش موانع ورود و تلاش برای به حداقل رساندن کامزدهای معاملات، بیشتر از یک راه‌حل مقیاس‌پذیری را در دستور کار خود قرار دهد. پروتکل نامبرده با اتخاذ رویکرد چند جانبه‌ای در خصوص مقیاس‌پذیری، عملکرد خود را تحت پوشش ریسک قرار داده است تا در صورت عدم موفقیت هر یک از این راه‌حل‌ها جایگزینی دیگر برای آن باشد.
توکن MATIC چیست؟
هر چند که پروتکل پالیگان چشم‌انداز مطرح‌شده شبکه متیک را به طور قابل توجهی بسط داده است، اما باز هم از همان توکن کارآمدی بهره می‌برد که به نام MATIC شناخته می‌شود.
توکن MATIC برای دستیابی به اهدافی همچون مشارکت در حاکمیت شبکه با رأی دادن به بخش پیشنهادهای بهبود پالیگان (PIPs) کمک به امنیت شبکه از طریق استیکینگ و همچنین پرداخت کارمزدهای گس استفاده می‌شود. از زمان تغییر نام تجاری این شبکه، شاهد افزایش بی‌نظیر قیمت توکن نامبرده و همچنین افزایش چشم‌گیر کاربردهای آن بوده‌ایم.
ویژگی منحصربه‌فرد پالیگان چیست؟
پروژه Polygon یکی از راهکارهای اخیر در خصوص قابلیت همکاری و مقیاس‌پذیری بلاکچین است که جهت از بین بردن برخی از محدودیت‌های پروژه‌هایی نظیر پولکادات (Polkadot) و کازماس (Cosmos) طراحی و ایجاد شده است. شبکه پولکادات با ماشین مجازی اتریوم سازگار بوده و به‌راحتی در دسترس افرادی که در زمینه ایجاد اپلیکیش و برنامه‌نویسی در سالیدیتی (Solidity) تجربه دارند قرار می‌گیرد. رقیب آن یعنی کازماس نیز از یک ماشین مجازی مبتنی بر WASM بهره می‌گیرد.
از طرف دیگر، مدل امنیتی اشتراکی پالیگان کاملا اختیاری است؛ یعنی در صورت امکان، پلتفرم‌های مستقل نیازی به هیچ‌گونه استقلال یا انعطاف‌پذیری جهت حفظ امنیت بیشتر ندارند. همچنین برخی مدعی شدند که انعطاف‌پذیری آنها برای یکپارچه‌سازی راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری فراتر از زنجیره‌های فعلی پلاسما، رول‌آپ‌های ZK و رول‌آپ‌های برنامه‌ریزی‌شده اپتیمیستیک کافی است.
اخیرا پروژه‌های مختلفی در دست اجرا هستند که از فناوری مقیاس‌پذیری پالیگان بهره می‌برند. از جمله این پروژه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایزی فای (EasyFi): یک پلتفرم وام‌دهی غیرمتمرکز است که از وام‌های تحت قرار وثیقه پشتیبانی می‌کند.
- آوه گوچی (Aavegotchi): یک بازی تجاری دیفای است که بر مبنای توکن‌های غیرمثلی (NFTs) قرار دارد.
موارد استفاده از شبکه پالیگان در دنیای واقعی
پرداخت‌ها
این پلتفرم ارزهای دیجیتال به نحوی طراحی شده است که dAppها بتوانند پرداخت‌ها را تا جای ممکن سرعت بخشیده و امکان تسویه پرداخت‌های نسبتا فوری را با استفاده از API تخصصی و SDK فراهم کنند.
این فرایند به برنامه‌های غیرمتمرکز، تریدرها و کاربران اجازه می‌دهد تا در اسرع وقت هر نوع ارز دیجیتال از جمله توکن‌های استاندارد ERC-20 یا اتر را پذیرفته یا سپرده‌گذاری کنند. این سیستم در سه فاز مجزا راه‌اندازی شده است:
- پرداخت‌های توکن ERC-20 و اتریوم
- نقل و انتقالات توکن‌های چند جفت ارزی (multi-asset) به صورت میان زنجیره‌ای و پرداخت‌های متکی بر مبادلات اتومیک (atomic) در مشارکت با ارائه‌دهندگان نقدینگی
- سیستم پرداخت فیات محور به کارگرفته شده توسط ارائه دهندگان نقدینگی ارزهای فیات
پلتفرم وام‌دهی
پالیگان در حال ایجاد مکانیزم و بستری است که به تاجران این امکان را می‌دهد که رتبه‌بندی‌های اعتباری کاربران فعال در این پلتفرم را با استفاده از بررسی سوابق معاملات آنها تجزیه و تحلیل کنند. عملیات نامبرده با مشارکت پروتکل دارما (Dharma) صورت می‌گیرد. پروتکل وام‌دهی آوه (Aave) بیش از 1 میلیارد دلار نقدینگی را در بازارهای پالیگان خود (با بیشتر از 8000 کاربر) قفل کرده است.
بازی‌ها
راه‌حل مقیاس‌پذیری زنجیره جانبی لایه دوم پالیگان به گونه‌ای طراحی شده است که بازی‌های بلاکچین محور سریعتر و بهتر انجام شوند. بازی‌های بلاکچین به خاطر سرعت اندک تراکنش‌ها و تأخیر زیاد شبکه، اغلب از بازی‌های معمولی کامپیوتری و کنسول عقب می‌مانند. با استفاده از همکاری میان فناوری مقیاس‌پذیری Commit Chain پالیگان و شبکه اتریوم، توسعه‌دهندگان و گیمرها می‌توانند بازی‌های بهتری ساخته و انجام دهند.
شبکه Polygon برای کمک به رشد و شکوفایی صنعت بازی‌های بلاکچینی در بهترین زمان ممکن پا به عرصه گذاشته است، زیرا توکن‌های غیرمثلی محبوبیت صنعت بلاکچین و دنیای ارزهای دیجیتال را با استفاده از خرید، فروش و ترید انواع مختلف ان اف تی‌های درون گیم‌ها افزایش می‌دهند.
برخی از بازی‌ها و برنامه‌های غیرمتمرکز NFT نظیر ای آوه گوچی، نئون دیستریکت (Neon District)، زد ران (Zed Run) و کامث (Cometh) تجربیات کاربران خود را با استفاده از پلتفرم Polygon افزایش داده‌اند.
برای آشنایی کامل با بازی‌های بلاکچینی و نحوه کسب درامد از آنها، پیشنهاد می‌شود این مطلب را بخوانید.
موارد استفاده دیگر
از دیگر مواردی که پلتفرم پالیگان در آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌توان به تسهیل بخشیدن به زمان پرداخت فوری مورد نیاز برای صرافی‌های غیرمتمرکز (DEXs) جهت فراهم آوردن امکان معامله ارزان‌تر و سریعتر توسط کاربران اشاره کرد. کوییک سواپ (Quickswap)، Dfyn، کامث سواپ (ComethSwap) برخی از این صرافی‌های غیرمتمرکز هستند که حجم معاملات بالایی داشته و از کاربران زیادی برخوردار هستند.
پروتکل‌هایی نظیر کرو (Curve) و ام.استیبل (mStable) مبادلات کم هزینه و نسبتا بدون خطای استیبل کوین‌ها (stablecoin) را ضمانت می‌کنند. علاوه بر آن، راه‌حل مقیاس‌پذیری پلاسمای این پلتفرم امکان مبادلات اتومیک میان زنجیره‌ای دارایی‌های توکنیزه شده و فاقد آن را تسریع می‌کند.
اغلب dAppها به خاطر نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی کاربران، برای امضای تراکنش‌ها به روشی نیاز دارند که احتیاجی به ارسال کلیدهای خصوصی نداشته باشد. پالیگان به خاطر افزایش مقیاس‌پذیری خود، به بستر هویت-باز (open identity) طراحی و استفاده از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز کمک شایانی می‌کند.
مزایا و معایب پالیگان
مزایا
- بهبود محدودیت‌های اتریوم: شبکه پالیگان سرعت بالا و هزینه‌های بسیار اندکی را ارائه می‌دهد.
- تعامل‌پذیری: این پلتفرم امکان همکاری مشترک را برای بلاکچین‌های مختلف فراهم می‌آورد.
- مشارکت: پلتفرم پالیگان موفق شده است تا مشارکت سازمان‌های اقتصادی زیادی را به خود جذب کند.
- قابلیت دسترسی: این پتلفرم یکی از جذاب‌ترین زیرساخت‌های موجود را برای توسعه‌دهندگان ارائه می‌کند.
معایب
- متمرکز بودن: این ویژگی ریسک بالای متمرکز بودن را برای کنترل کیف پول‌های چند امضایی (multi-sig) به همراه دارد.
- کارمزدهای اتریوم: برای سپرده‌گذاری و برداشت ارزهای دیجیتال از بلاکچین پالیگان هنوز هم نیاز به پرداخت کارمزدهای بالای شبکه اتریوم وجود دارد.
جمع‌بندی
پالیگان بستری برای ایجاد راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری بلاکچین به‌شمار می‌رود که قابلیت سازگاری با بلاکچین اتریوم را دارد. این شبکه در واقع یک زنجیره جانبی اثبات سهام است که به لطف سرعت بالا، هزینه اندک تراکنش‌ها و همچنین سازگاری با ماشین مجازی اتریوم توجه و اشتیاق بسیاری از فعالان این عرصه را به خود معطوف کرده است.
Polygon در نظر دارد تا راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری بیشتری را نظیر رول‌آپ‌های zk، رول‌آپ‌های اپتیمیستیک و بلاکچین‌های مستقل در آینده ارائه داده و برای ایجاد یک اکوسیستم لایه دوم پویا و یکپارچه به شبکه اتریوم کمک کند.
منبع: academy.ivanontech , decrypt , gemini