فهرست مطالب
سلر نتورک (Celer Network) یا شبکه سلر به طور خاص برای برداشتن گامی مهم در دنیای کریپتو توسعه و خلق شده است. این شبکه در پی آن است که از طریق استفاده از ساختار لایه 2 (layer-2) و تعامل‌پذیر بر بستر پلتفرم‌های بلاکچینی نظیر اتریوم و پولکادات، کاربرد بلاکچین را به جریانی غالب و معمول بدل کند.
هدف اصلی این پروژه امکان‌پذیر ساختن پشتیبانی میان زنجیره‌ای (Cross-chain) و چندزنجیره‌ای (Multi-chain) از توسعه‌دهندگان برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps)، فراهم کردن امکان انجام سریع، امن و مقرون به‌صرفه تراکنش‌ها و در عین حال خلق یک اقتصاد رمزارزی‌ست که به شرکت‌کنندگان انگیزه می‌بخشد. در این مقاله هر آن چیزی که نیاز است درباره شبکه سلر بدانید را مرور خواهیم کرد.
سلر نتورک چیست؟
سلر یک پلتفرم مقیاس‌پذیر لایه 2 برای اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز در بلاکچین‌های مختلف است که امکان تعامل درون اکوسیستم و پاداش‌های شبکه‌ای را فراهم می‌کند. این شبکه در حال حاضر به شکل قراردادهای هوشمند بر بستر بلاکچین‌های دیگری مانند اتریوم و پولکادات فعالیت می‌کند.
این درحالی است که گفته می‌شود تیم سازنده در حال انجام تحقیقات لایه 2 و ساخت برنامه‌هایی‌ست که قابلیت‌های اکوسیستم سلر را قوت خواهد بخشید. تیم توسعه سلر برنامه‌ای مخصوص موبایل به شکل یک پلتفرم ورزش الکترونیک مبتنی بر بلاکچین منتشر کرد که در نوع خود اولین بود.
این برنامه سلرایکس (CelerX) نام دارد. این تیم همچنین اولین کیت توسعه نرم‌افزار (SDK) موبایل را نیز برای مقیاس‌پذیری لایه 2 منتشر کرده است. هدف بنیادی سلر اجرای بی‌نقص قراردادهای هوشمند، تراکنش‌های برون‌زنجیره‌ای سریع و ارائه فضایی امن برای برنامه‌های غیرمتمرکز روی تمام پلتفرم‌های بلاکچین است.
ایده پشت این پروژه کمک به توسعه‌دهندگان برای مقیاس‌پذیر کردن dAppهای خود از طریق این پروتکل لایه 2 و در عین حال ارائه تمام ابزارها و توابع ضروری برای حل برخی از بزرگ‌ترین مسائلی‌ست که پلتفرم‌های قرارداد هوشمند در حال حاضر تجربه می‌کنند. شبکه سلر به عنوان یک چهارچوب راهکاری مانند یک حامی برای مقیاس‌پذیر کردن و ایمن‌سازی برخی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های قرارداد هوشمند، مانند اتریوم عمل می‌کند.
تاریخچه سلر
سلر نتورک در سه ماهه سوم سال 2018 توسط تیمی از توسعه‌دهندگان باتجربه به نام‌های مو دونگ (Mo Dong)، جوندا لیو (Junda Liu)، شیائوژو لی (Xiaozhou Li) و چینگ‌کای لیانگ (Qingkai Liang) بنیان نهاده شده است.
تمامی بنیان‌گذاران این شبکه، دارای مدرک دکترای کامپیوتر از دانشگاه‌های برتر آمریکا از جمله پرینستون (Princeton)، ام-آی-تی (MIT)، برکلی (UC Berkeley) و ایلینوی (UIUC) بوده و در شرکت‌هایی مانند Google Fi، Veriflow، Intel DPDK و B4 کار کرده‌اند.
سلر شبکه اصلی آلفای خود را که Cygnus نام داشت در ماه ژوئیه سال 2019 راه‌اندازی و اولین شبکه عمومی بر روی کانال استیت (Generalized State Channel Network) را ارائه داد.
سلر نتورک چگونه کار می‌کند؟
همان طور که پیش‌تر در این مطلب اشاره شد، سلر یک پروتکل لایه 2 است که بر بستر دیگر پلتفرم‌های بلاکچین ساخته شده تا مقیاس‌پذیری و عملیات امن را از طریق تراکنش‌های برون‌زنجیره‌ای برای کاربران پلتفرم و توسعه‌دهندگان dAppها امکان‌پذیر سازد. ساختار پلتفرم‌های لایه 2 برای دو مورد از بزرگ‌ترین مشکلات شبکه‌های مبتنی بر بلاکچین، یعنی قابلیت تعامل و مقیاس‌پذیری راهکار ارائه می‌دهد.
از آنجایی که در پروتکل‌های لایه 2 نیاز نیست پروتکل پایه شبکه بنیادی تغییر کرده یا بروزرسانی شود، این دست پروتکل‌ها راهکاری عالی برای مقیاس‌پذیری ارائه می‌دهند. پروتکل لایه 2 در عوض مانند یک قراردادهوشمند بر بستر یک بلاکچین مانند اتریوم عمل کرده و با برنامه‌های برون‌زنجیره‌ای تعامل دارد.
فناوری‌های اصلی سلر نتورک سایدچین (Side Chain) و شبکه عمومی کانال استیت (GSCN) هستند. این شبکه به لطف سایدچین تعامل‌پذیری را تسهیل کرده و در عین حال به واسطه کاربرد GSCN عملیات برون‌زنجیره‌ای را امکان‌پذیر می‌سازد.
مفهوم GSCN کمی پیچیده است اما می‌توان آن را با شبکه لایتنینگ (Lightning Network) مقایسه کرد. دقیقا همانطور که شبکه لایتنینگ تراکنش‌های سریع‌تر مقرون به‌صرفه را روی بلاکچین بیت‌کوین ممکن می‌کند، GSCN نیز همین امکان را برای عملیات سریع برون‌زنجیره‌ای در بلاکچین‌هایی نظیر اتریوم فراهم کرده و dAppها را مقیاس‌پذیر می‌کند.
الگوریتم اثبات سهام شبکه سلر
سلر نتورک بر نوعی متفاوت از الگوریتم اثبات سهام متکی‌ست که اثبات سهم نمایندگی‌شده (DPoS) نام دارد. وقتی پای سرعت تراکنش و مقیاس‌پذیری در میان باشد اثبات سهام نمایندگی‌شده یکی ازکارامدترین و مقرون به‌صرفه‌ترین پروتکل‌هاست. DPoS منابع و انرژی کمتری نیاز دارد.
همین ویژگی آن را به گزینه‌ای ارزان‌تر و سازگارتر با محیط‌زیست نسبت به پروتکل‌های دیگر مانند اثبات کار تبدیل می‌کند. به همین دلیل است که مقیاس‌پذیری و استفاده از dAppها با شبکه سلر سریع‌تر، مطمئن‌تر، امن‌تر و با هزینه‌ای کمتر صورت می‌گیرد.
توکن CELR
توکن بومی سلر CELR نام دارد. CELR یک توکن ERC-20 استاندارد است که بر بستر اتریوم ساخته شده و مجموع عرضه آن 10,000,000 است. این توکن به عنوان مشوقی برای ارائه نقدینگی ثابت و بهبود حالت اتصال برای شبکه از طریق استیکینگ، در سیستم این شبکه معرفی شد. کاربردهای توکن CELR شامل موارد زیر است:
- از توکن CELR می‌توان برای پرداخت کارمزد خدمات و تراکنش‌ها به ارائه‌دهندگان خدمات برون زنجیره‌ای و دیگر خدمات ارائه شده استفاده کرد.
- افراد می‌توانند CELR خود را در شبکه State Guardian استیک کرده و به یک State Guardian تبدیل شوند تا پاداش بلاک سایدچین و کارمزد خدمات دریافت کنند.
- از CELR همچنین برای پاداش دادن به کاربرانی که نقدینگی ارائه می‌دهند نیز استفاده می‌شود.
لایه‌های کانال استیت سلر
کانال استیت به گروه‌های مختلف اجازه می‌دهد قراردادهای هوشمند برون زنجیره‌ای انجام دهند. بعلاوه از این کانال می‌توان برای پشتیبانی از اعمال مربوط به پرداخت، درخواست مزایده، تبادل‌های توکن، بازی و … هم استفاده کرد. در این شبکه عملیات برون‌زنجیره‌ای برای تضمین تراکنش‌هایی سریع‌تر و ارزان‌تر اولویت دارد.
علاوه بر این مسئولیت‌های درون زنجیره‌ای برای مقیاس‌پذیری بهتر و حملات مخرب کمتر به پرداخت‌های سراسری تقلیل داده شده‌اند. این شبکه دارای لایه‌هایی‌ست که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است:
cChannel
این لایه یک لایه عمومی بنیادی‌ست که نقدینگی ارائه می‌دهد. این لایه به سیستم کمک می‌کند تا چندین برنامه، مانند پلتفرم‌های معاملاتی و بازی را برای عمل در شبکه کنترل کند. cChannel همچنین به انتقال پرسرعت داده‌ها کمک می‌کند.
cOS
یکی دیگر از لایه‌های مهم کانال استیت سلر cOS است. سلر نتورک در سال 2019 لایه cOS را بروزرسانی کرد تا UX را برای استفاده در دنیای واقعی ارتقاء دهد. این لایه چهارچوب توسعه بوده، به ارائه الگو می‌پردازد و حافظه و عملیات را تحت کنترل دارد.
cRoute
cRoute لایه غیرمتمرکز مسیریابی‌ست که شامل زنجیره‌های متعدد شده و در عین حال از مسیریابی متوازن توزیع‌شده برای توزیع‌ها استفاده می‌کند. این نوع توزیع از لحاظ تئوری خروجی بالاتری نسبت به میانگین صنعت دارد.
CApps
CApp یک کانال استیت است که منطق برنامه نظیر شرایط پرداخت را بیان می‌کند. این لایه به عنوان یک قرارداد مجازی برای استفاده توسط توسعه‌دهندگان و بازیگران آینده در خارج زنجیره عمل می‌کند. توسعه درون زنجیره‌ای در زمان بروز اختلاف صورت می‌گیرد.
CPay
این لایه، کانالی پرداختی‌ست که با بکارگیری قراردادهای هوشمند درون زنجیره‌ای و پروتکل ارتباطی برون‌زنجیره‌ای، پرداخت‌های برون زنجیره‌ای را در حالت‌های قابل تایید درون‌زنجیره‌ای پشتیبانی می‌کند.
شبکه سلر از State Guardian (SGN) خود که سایدچینی غیرمتمرکز است برای تضمین امنیت و کاربردپذیری برون‌زنجیره‌ای برای کاربران کانال استیت استفاده می‌کند. این شبکه به حل مشکلات برون‌زنجیره‌ای نظیر از دست دادن استیت‌های برون زنجیره‌ای، جدال‌های مخرب، پرداخت آفلاین و درون زنجیره‌ای کمک می‌کند.
SGN علاوه بر این‌ها خدماتی شامل محافظت استیت کانال، پرداخت و اتصال برنامه نیز ارائه می‌دهد. این شبکه همچنین با پاداش به هولدرهای توکن CELR طی فرایند استیک، در تشویق‌ها نیز مشارکت دارد.
معماری SGN شامل چهار مولفه است:
- قراردادهای زنجیره اصلی (Mainchian contracts) – با اعمال قوانین برای کارمزدها، پاداش‌ها و جریمه‌ها برای شرکت‌کنندگان در شبکه فرایند استیک CELR را اجرا می‌کند.
- نمایندگان (Delegators) – از پاداش SGN و کارمزد خدمات متناسب با استیک‌هایشان سهم دریافت می‌کنند.
- اعتبارسنج‌ها (Validators) – توزیع پاداش را محاسبه کرده، جریمه تعیین می‌کنند و از نمایندگان پاداش می‌گیرند.
- کاربران (Users) – کارمزد خدمات را به قراردادهای زنجیره اصلی پرداخت کرده و برای سایدچین درخواست خود را ثبت می‌کنند.
امکانات سلر نتورک
سلر در اکوسیستم خود محصولات متنوعی ارائه می‌دهد که به دنبال حل چالش‌های مختلف در دنیای کریپتو هستند. این محصولات شامل cBridge و Layer2.Finance می‌شود.
سی بریج (cBridge)
شبکه سلر نسخه اصلی cBridge را در ماه ژوئیه سال 2021 راه‌اندازی کرد. cBridge یک پل تعامل‌پذیر است که درصدد رفع مشکلاتی‌ست که با توسعه زنجیره‌های چندتایی به وجود می‌آیند. هرچه روند توسعه زنجیره‌های چندتایی بیشتر پیشرفت کند، در طول زمان بیشتر توزیع می‌شود؛ این امر سبب چشم‌پوشی از برخی امور نظیر تاخیرها، توان عملیاتی و امنیت می‌شود.
این توسعه‌ها انواع مختلفی دارند، نظیر بلاکچین‌های لایه 1 مثل اتریوم (ETH) و راهکارهای مقیاس‌پذیری لایه 2 نظیر رول‌آپ‌ها (Optimistic Rollups) و سایدچین‌ها. بعلاوه انتقال دارایی نیز بسیار گران‌تر و کندتر می‌شود.
cBridge با ارائه شبکه‌ای برای انتقالات سریع و ارزان دارایی میان رول‌آپ‌ها، بلاکچین‌های لایه 1 و راهکارهای مقیاس‌پذیری لایه 2، مشکلاتی فوق را حل می‌کند. به گفته تیم سلر نتورک عملیات سراسر شبکه‌ها در cBridge یک میلیون بار سریع‌تر انجام شده و در کسری از ثانیه تکمیل می‌شوند.
cBridge در حال حاضر بلاکچین‌های محبوبی مانند اتریوم، بایننس اسمارت چین (BSC)، پالی‌گان (Polygon) و آوالانچ (Avalanche) را پشتیبانی می‌کند. گرچه در حال حاضر تنها انتقال استیبل‌کوین‌هایی مانند DAI، USDC و USDT توسط این پل امکان‌پذیر است.
Layer2.Finance
Layer2.Finance پلتفرمی‌ست که از رول‌آپ‌های Optimistic استفاده کرده و کاربران در آن می‌توانند بدون آنکه کارمزدهای بالا در اتریوم بپردازند، به شکل بهینه‌ای به فضای دیفای (DeFi) آن دسترسی داشته باشند. کاربران در این پلتفرم می‌توانند در عین آنکه کارمزدهای پایینی برای تراکنش‌ها می‌پردازند، سود خود را به حداکثر برسانند؛ آن‌ها همچنین قادرند دارایی‌های خود را میان پروتکل‌های بزرگ دیفای مانند Aave ،Compound و Curve جابجا کنند.
این پلتفرم در حال حاضر تنها از شبکه اصلی اتریوم و واریز و برداشت استیبل‌کوین‌ها پشتیبانی می‌کند. کاربران می‌توانند استیبل‌کوین‌های خود را به پروتکل‌های دیفای در دسترس واریز کرده و پاداش کسب کنند. Layer2.Finance برخلاف دیگر راهکارهای لایه 2 که توسط دیگر پلتفرم‌های دیفای به کار بسته می‌شوند در صدد جلوگیری از گسست نقدینگی‌ست.
گسست نقدینگی به حالتی اطلاق می‌شود که در آن دارایی‌ها در بلاکچین‌های مختلف و در لایه‌های متفاوت ذخیره شده‌اند. در نتیجه این گسست dAppها نمی‌توانند به اکثر این نقدینگی دسترسی یابند چرا که وجوه ایزوله شده‌اند. کاربران در Layer2.Finance می‌توانند دارایی‌های خود را میان پروتکل‌ها و لایه‌های مختلف دیفای جابجا کرده و از طریق یک داشبورد واحد آن‌ها را مدیریت کنند.
گرچه لازم به ذکر است که زمان انجام عملیات بیشتر است چرا که پلتفرم بایستی برای کاهش هزینه گس (gas) تراکنش‌ها را دسته بندی کند. با این‌حال شبکه سلر با تقویت رشد پایگاه کاربر و ادغام رول‌آپ‌های ZK برای بالابردن تعداد تراکنش‌ها در هر دسته به دنبال بهبود زمان انجام عملیات در این پلتفرم است.
چه چیزی سلر نتورک را متمایز می‌کند؟
سلر تنها پلتفرم مقیاس‌پذیر لایه 2 نیست، اما با این حال ویژگی‌های خاص خود را دارد. این شبکه از پلتفرم‌های بلاکچین و فضاهای متعددی پشتیبانی می‌کند. برای مثال پلتفرم اینترنت کامپیوتر دفینیتی (DIFINITY’s Internet Computer) و اتریوم به طور قابل ملاحظه‌ای با یکدیگر متفاوتند اما سلر نتورک به طور موثر روی هر دو این شبکه‌ها کار می‌کند.
بعلاوه این شبکه از عملیات قراردادهای هوشمند و پرداخت‌های برون‌زنجیره‌ای پشتیبانی می‌کند و از یک الگوریتم بهینه برای مسیریابی استفاده می‌کند که خروجی آن 15 برابر بالاتر از بهترین راهکارهای روز است. طبق گفته‌ها سلر اولین و تنها راهکار در نوع خود است که امکان حل مشکلات، اتصال، دسترسی و نقدینگی مازاد را برای عملیات برون زنجیره‌ای فراهم می‌کند.
آینده سلر نتورک
سلر از زمانی راه‌اندازی توانسته با بازیگران بزرگ دنیای کریپتو مانند استارک‌ور (StarkWare) و پولکادات (DOT) وارد همکاری شود. این شبکه برای افزودن یک راهکار رول‌آپ ZK به پلتفرم Layer2.Finance با استارک‌ور همکاری می‌کند. هدف از این همکاری کاهش موانع ورود کاربر و سرعت بخشیدن به پذیرش گسترده دیفای است.
از سوی دیگر پولکادات به تازگی با سلر نتورک وارد همکاری شده است تا از کانال استیت به عنوان یک راهکار مقیاس‌پذیری لایه 2 برای تضمین انتقالات سریع و کارامد دارایی میان پاراچین‌های (Parachian) خود بهره برد. در حال حاضر از راهکارهای رول‌آپ برای ارتقاء خروجی درون زنجیره‌ای استفاده می‌شود.
گرچه تعامل‌ها با تاخیر زیادی همراهند که منجر به تجربه کاربری نامطلوب می‌شود. به عنوان راه‌حل از تراکنش‌های بیرون رول‌آپ و رول‌آپ به لایه 2 با ظرفیت چندبعدی استفاده می‌شود. شبکه سلر همچنین در حال حرکت به سوی پشتیبانی از مقیاس‌پذیری لایه 2 به دیگر بلاکچین‌های بزرگ است.
سلر در کنار بررسی خطاهای امنیتی در پلتفرم Layer2.Finance استراتژی‌های دیفای بیشتری مانند استخراج نقدینگی را نیز ادغام خواهد کرد تا کاربران طولانی‌مدت برای Layer2.Finance بدست آورد. استخراج نقدینگی، به کاربران معمولی بیشتری بابت به رسمیت شناختن هدف آن در فضای دیفای پاداش می‌دهد.
نتیجه‌گیری
سلر نتورک برای مقیاس‌پذیری و قابلیت تعامل، که از رایج‌ترین مشکلات شبکه‌های بلاکچینی است که در بستر قراردادهای هوشمند و dAppها کار می‌کنند، راهکار ارائه می‌دهد. این پلتفرم با تمرکز بر فراهم آوردن تجربه کاربری بی‌نقص برای کاربران dAppها و توسعه‌دهندگان، مجموعه‌ای از محصولات را ارائه می‌کند.
این شبکه از یک معماری لایه 2 نیرو می‌گیرد و هدف اصلی آن پذیرش گسترده بلاکچین از طریق بهینه‌سازی سرعت، عملکرد، تعامل‌پذیری dAppها، قراردادهای هوشمند و عملیات برون‌زنجیره‌ایست.