فهرست مطالب
قبل از آن که معاملات اسپات یا اسپات تریدینگ را به صورت کامل بررسی کنیم، نیاز است یک تعریف کلی از آن داشته باشیم. معاملات اسپات به عنوان ساده‌ترین روش معامله و سرمایه‌گذاری شناخته شده و احتمالا اولین تجربه‌ی شما برای سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال مربوط به این روش معاملاتی می‌شود. برای مثال خرید بیت کوین به قیمت بازار و نگهداری آن در کیف پول، نوعی از معاملات اسپات محسوب می‌شود.
معاملات اسپات برای دارایی‌های مختلفی از جمله ارزهای فیات در فارکس، کالاها، اوراق قرضه، سهام و ارزهای دیجیتال وجود دارد و از آنجایی که بازارهایی مثل بورس NASDAQ آمریکا و بورس ایران از اسپات تریدینگ استفاده می‌کنند، به احتمال زیاد با این نوع معامله تا حدی آشنایی دارید اما در صورت عدم آشنایی، در پایان این مقاله به صورت کامل با معاملات اسپات و نحوه‌ی انجام آن آشنا خواهید شد.
بازار اسپات چیست؟
بازار اسپات (Spot Market) یک بازار مالی و آزاد برای عموم است که مهم‌ترین ویژگی آن، مبادله‌ی فوری و در لحظه‌ی دارایی‌هاست. در این روش خریدار با ارزهای فیات، دیجیتال یا هر دارایی ارزشمند قابل معامله، از فروشنده دارایی مورد نظر خود را خریداری می‌کند.
برای مثال تصور کنید قیمت بیت کوین 42,200 دلار است، شما با ثبت سفارش خرید در بازار اسپات بلافاصله بعد از انجام معامله، به مقدار خریداری شده بیت کوین دریافت خواهید کرد که از کیف پول فروشنده به کیف پول شما ارسال شده است. (این پروسه اغلب توسط واسطه‌هایی مانند صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز انجام می‌شود)
اسپات تریدینگ چیست؟
در معاملات اسپات برخلاف معاملات فیوچرز، خرید و فروش‌ها و تسویه‌حساب در لحظه و به صورت آنی انجام می‌شود نه به صورت قراردادی و در آینده. به همین دلیل تعداد زیادی از معامله‌گران، علاقمند به استفاده از این روش برای انجام معاملات خود هستند.
از آنجایی که معاملات اسپات بدون اهرم (Leverage) هستند، کسب سود از این نوع معاملات نیاز به مدت زمان بیشتری دارد. به همین دلیل اسپات تریدینگ بیشتر مورد استفاده‌ی سرمایه‌گذاران بلندمدت و معامله‌گرانی که در تایم فریم‌های بالاتر مانند روزانه و چهارساعته فعالیت دارند، قرار می‌گیرد.
معاملات اسپات زمانی بصورت کامل انجام می‌شوند که فردی دیگر، سفارشی با قیمت موردنظر و با حجم هم‌اندازه یا بیشتر از سفارش شما ثبت کند. برای مثال شما سفارشی برای خرید 3 بیت کوین در قیمت 45 هزار دلار ثبت می‌کنید، در سمت فروشندگان فردی دیگر سفارشی در همان قیمت به اندازه 1.5 بیت کوین ثبت می‌کند.
در این صورت 50% از سفارش شما انجام شده و به کیف پول شما ارسال می‌شود ولی سفارش شما وقتی تکمیل می‌شود که 1.5 بیت کوین دیگر در همان قیمت برای فروش گذاشته شود. معمولا در صرافی‌هایی با حجم معاملات بالا مانند بایننس یا کوکوین، مشکلاتی از این قبیل صورت نمی‌گیرد.
تفاوت بین معاملات اسپات و فیوچرز
همانطور که اشاره کردیم، معاملات اسپات اغلب به صورت لحظه‌ای انجام می‌شوند و پروسه‌ی تحویل به صورت فوری است. اما معاملات فیوچرز به شکل قراردادی بوده و با ذکر شروطی، پرداخت هزینه قرارداد در تاریخی مشخص انجام می‌گیرد.
قراردادهای فیوچرز از امکاناتی مانند اهرم نیز بهره‌مند هستند که باعث جذب و علاقمندی معامله‌گران روزانه و کوتاه‌مدت شده است. فراموش نکنیم که معاملات فیوچرز همانطور که می‌توانند سودهای بزرگی را برای معامله‌گران به ارمغان بیاورند، می‌توانند ضررهای سنگینی نیز به آنها وارد کنند. در نتیجه این دست از معاملات ریسک بالایی را به همراه دارند.
برای آشنایی کامل با معاملات فیوچرز، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را مطالعه کنید.
دفتر ثبت سفارشات در اسپات تریدینگ
بازارهای اسپات معمولا شامل سه بخش می‌شوند: خریداران (Buyers)، فروشندگان (Sellers) و دفتر ثبت سفارشات یا اوردربوک (Order Book) که خریداران و فروشندگان با ثبت سفارشات خود، باعث به‌وجود آمدن آن می‌شوند. این لیست دائما در حال تغییر است و حاوی سفارشات خرید و فروش یک دارایی به همراه قیمت‌های پیشنهادی و حجم‌های مورد نیاز است.
برای مثال تصویری از دفتر ثبت سفارشات بیت کوین می‌بینید که در ستون سبز، لیست سفارشات پیشنهادی برای خرید بیت کوین از بیشترین به کمترین قیمت و در ستون قرمز، لیست سفارشات پیشنهادی برای فروش بیت کوین از کمترین به بیشترین قیمت ثبت شده‌اند.
انواع سفارشات در معاملات اسپات
Market Order (سفارش به قیمت بازار)
Market Order ساده‌ترین نوع سفارش‌گذاری در اسپات تریدینگ است. در این نوع سفارش‌گذاری نیاز به قیمت‌گذاری نیست و فقط کافیست جفت‌ارز و حجم مورد نظر برای خرید یا فروش را تعیین کنید و سپس سفارش شما طبق قیمتِ همان لحظه‌ی بازار معامله می‌شود.
Limit Order (سفارش با قیمت مشخص)
این روش محبوب‌ترین نوع سفارش‌گذاری در اسپات تریدینگ محسوب می‌شود و شبیه به Market Order می‌باشد، با این تفاوت که در این روش علاوه بر حجم، می‌توانید قیمت مورد نظر سفارش خود را تعیین کنید. برای مثال قیمت بیت کوین در حال حاضر 47 هزار دلار است و شما می‌خواهید در صورتی که قیمت کاهش پیدا کرد روی 45 هزار دلار بیت کوین خریداری کنید. تنظیمات سفارش را در تصویر مشاهده می‌کنید.
Stop-Limit Order (سفارش با شرایط و قیمت مشخص)
این نوع از سفارش، نسبت به دو نوع قبلی پیچیده‌تر بوده و بیشتر مورد توجه معامله‌گران حرفه‌ای قرار می‌گیرد. سفارش Stop-Limit در واقع همان سفارش Limit است با این تفاوت که از یک شرط برای سفارش‌گذاری استفاده می‌کند که به آن Stop گفته می‌شود.
برای مثال قیمت بیت کوین در حال حاضر 48 هزار دلار است و شما به این نتیجه رسیده‌اید که بیت کوین پس از شکست مقاومت 50 هزار دلاری به سمت بالا حرکت می‌کند. شما می‌خواهید سفارشی تنظیم کنید که شرط آن عبور قیمت از 50 هزار دلار باشد.
طبق عکس زیر در قسمت Stop قیمت 50 هزار دلار و در قسمت Limit عدد مورد نظر خود برای خرید بیت کوین را ثبت می‌کنید. لازم به ذکر است سفارش شما وقتی ثبت شده و وارد لیست سفارشات می‌شود که قیمت بیت کوین از 50 هزار دلار عبور کند.
OCO (سفارش دو طرفه)
OCO مخفف کلمه One Cancel the other است و پیچیده‌ترین نوع سفارش‌گذاری در اسپات تریدینگ به حساب می‌اید. این نوع سفارش ترکیبی از Limit و Stop-Limit بوده و برای آشنایی بهتر با این نوع سفارش بهتر است با یک مثال آن را بررسی کنیم.
تصور کنید قیمت بیت کوین در محدوده 48 هزار دلار قرار دارد و تحلیل شما به این شکل است که در محدوده 45 هزار یک حمایت و در محدوده 50 هزار یک مقاومت وجود دارد و پس از رسیدن به حمایت یا شکست مقاومت شما قصد خرید دارد.
در بخش Price عدد 45 هزار را وارد کرده، در قسمت Amount نیز حجم مورد نظر خود را وارد می‌کنید. در قسمت Stop عدد 50 هزار را وارد کرده و در Limit عدد مورد نظر برای خرید را در صورت شکست مقاومت 50 هزار دلار وارد می‌کنید.
پس از ثبت این سفارش، در ابتدا یک سفارش در قیمت 45 هزار دلار برای شما ثبت می‌شود، در صورتی که قیمت به مقاومت 50 هزار دلار برسد و آن را رد کند، سفارش قبلی شما حذف شده و سفارش 50 هزار دلار شما معامله می‌شود. لازم به ذکر است که این نوع سفارش‌گذاری در تمامی صرافی‌ها قابل انجام نیست.
نحوه انجام معاملات اسپات
برای شروع معاملات اسپات ابتدا یک حساب کاربری در صرافی ایجاد کرده، سپس از منوی Trade وارد بخش Spot Trading شوید.
در بخش اسپات تریدینگ، قسمت‌های مختلفی وجود دارد که آنها را باهم بررسی می‌کنیم.
1- در این بخش شما می‌توانید جفت ارزهای مورد نظر خود را پیدا کنید و معاملات اسپات را بر روی آن انجام دهید. برای مثال BTC/USDT, ETH/BUSD, MATIC/USDC. همچنین اطلاعات مختصری در مورد جفت‌ارز مورد نظر مثل حجم روزانه را می‌توانید در این قسمت مشاهده کنید.
2- در این قسمت داده‌های آماری جفت‌ارز انتخاب شده، به صورت نموداری در اختیار کاربران قرارگرفته است. در این قسمت ابزارهای مختلف Trading view که برای تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز قرار دارد.
3- دفتر ثبت سفارشات را مشاهده می‌کنید که آن را در بخش مختص به خود، به صورت کامل بررسی کردیم. سفارشات فروش با رنگ قرمز و سفارشات خرید با رنگ سبز قابل مشاهده است.
4- در این قسمت شما می‌توانید سفارشات خرید و فروش خود را در بازار اسپات ثبت کنید. در بازار اسپات سفارش‌گذاری به سه روش Market ،Limit و Stop-Limit انجام می‌شود که در بخش “انواع سفارشات در معاملات اسپات” هر سه روش را به صورت کامل بررسی کرده‌ایم.
مزایا و معایب اسپات تریدینگ
معاملات اسپات نسبت به معاملات فیوچرز یا مارجین شامل مزایا و معایبی می‌شود که در ادامه با بررسی کامل هر دو مورد، تصمیم‌گیری برای استفاده از اسپات تریدینگ یا انواع دیگر معاملات برای شما راحت‌تر خواهد شد.
مزایا
- شفافیت قیمت: برخلاف بازارهای فیوچرز که نوسانات قیمت به عواملی غیر از عرضه و تقاضا مانند نرخ تامین مالی (Funding Rate) بستگی دارد، نوسانات بازارهای اسپات فقط به عرضه و تقاضا متکی است.
- سادگی معاملات: از آنجا که قوانین در معاملات اسپات مشخص و ساده هستند، با توجه به قیمت ورود و حد سود و حد ضرر مشخص شده، محاسبه‌ی سود و ریسک به راحتی انجام می‌شود.
- آرامش ذهنی: در اسپات تریدینگ، شما نگرانی برای لیکوئید شدن یا کال مارجین (Margin Call) ندارید. می‌توانید هر زمان که خواستید وارد معامله شده و در هر زمان که خواستید دارایی‌های خودتان را به فروش بگذارید.
معایب
- ریسک نگهداری: پس از معامله در اسپات، ارزهای خریداری شده در اختیار شما قرار خواهند گرفت و شخص ثالث (صرافی های متمرکز) مسئولیتی در قبال حفظ امنیت آنها بر عهده نمی‌گیرد. بهتر است که ارزهای دیجیتال خود را در کیف پول‌های سرد یا گرم معتبر و امن نگهداری کنید تا از خطر هک شدن و به‌سرقت رفتن دارایی‌های خود جلوگیری کنید.
- سودهای کوچک: اسپات تریدینگ نسبت به معامله در بازارهای فیوچرز و مارجین با توجه به عدم استفاده از اهرم، سود کمتری را برای معامله‌گران به ارمغان می‌آورد که با توجه به ریسک کمتر، قابل چشم‌پوشی است.
جمع‌بندی
در این مقاله تلاش کردیم اسپات تریدینگ را به شما معرفی کرده و نحوه ثبت سفارش و مزایا و معایب آن را بصورت کامل بررسی کنیم تا شما بتوانید به مقایسه بین بازارهای اسپات، مارجین و فیوچرز پرداخته و معاملات خود را در بازار مورد نظرتان انجام دهید. در نظر داشته باشید که شیوه‌ی معاملاتی شما در انتخاب بازار مناسب برای انجام معاملات، بسیار مهم است.
یک سرمایه‌گذار بلندمدت از معاملات اسپات استفاده می‌کند اما یک معامله‌گر روزانه بازار فیوچرز را به اسپات ترجیح می‌دهد. انتخاب شیوه و سبک معاملاتی و در ادامه انتخاب بازار مورد نظر برای انجام معاملات برای یک معامله‌گر نیاز بوده و بعد از بررسی‌ها و تحقیقات لازم، معامله‌گران می‌توانند در بازارهای متفاوت از جمله فیوچرز و اسپات، با معاملات کم حجم کسب تجربه نمایند تا برای معاملات اصلی خود در آینده آماده شوند.
منبع: Binance Academy , CoinMarketCap , Bybit