فهرست مطالب
سرمایه‌گذاران و معامله‌گران تازه کار با هدف کسب سودهای بزرگ به بازار ارزهای دیجیتال جذب می‌شوند اما مهم ترین اصل معامله‌گری در بازارهای مالی حفظ سرمایه است. حد ضرر یا استاپ لاس (Stoploss) یکی از عناصر مهم در معامله است که از ضررهای بیش از حد معاملات جلوگیری کرده و به کسب بازده مثبت در مجموع معاملات کمک می‌کند.
ممکن است صبر کردن در بعضی از معاملات که ضررده‌اند، باعث شود که شما با ضرر کمتر سربه سر شده یا با سود از معامله خارج شوید. البته در بعضی مواقع صبر کردن بیش از حد در معاملات ضررده، باعث می‌شود حجم زیادی از سرمایه یا حتی کل آن را از دست بدهید.
نکات بیشتر درمورد استاپ لاس، نحوه استفاده از حد ضرر، تعیین آن با روش‌های مناسب، نحوه ثبت سفارش حد ضرر و خطاهای رایج مربوط به آن، مطالبی هستند که در ادامه مقاله بررسی شده‌اند تا بصورت کامل با حد ضرر و قوانین آن آشنا شوید.
حد ضرر (Stop-loss) چیست؟
حد ضرر یا استاپ لاس سطح قیمتی‌ای است که با رسیدن قیمت دارایی به آن، معامله‌گر قبول می‌کند که تحلیلش اشتباه بوده و معامله ضررده است و امکان دارد بیش از این ضرر کند پس با تعین حد ضرر و با ضرر کمتری از معامله خارج می‌شود. نیاز است در ابتدای معامله، پس از انجام تحلیل و تصمیم به خرید، هدف و حد ضرر معامله تعیین شده و ثبت گردد.
برای مثال شما اتریوم را در قیمت ۴ هزار دلار بر طبق تحلیلی که انجام داده‌اید، با هدف ۴۵۰۰ دلار و حد ضرر ۳۸۰۰ دلار معامله می‌کنید. پس از ثبت سفارش‌های حد ضرر، در صورتی که اتریوم بر خلاف جهت تحلیل شما حرکت کند، دارایی شما بر روی نقطه حد ضرر فروخته شده و شما فقط با بخشی ضرر از معامله خارج می‌شوید.
حد ضرر در اکثر مواقع با تحلیل تکنیکال و ابزارهای مختلف آن مانند میانگین متحرک (MA)، فیبوناچی، مکدی (Macd) و.. محاسبه شده و در اسپات تریدینگ با سفارش‌گذاری Stop-limit و در فیوچرز با انتخاب گزینه SL (مخفف Stoploss) تعیین می‌شود. پس از تعیین این معیارها، صرافی دارایی شما را در نقطه تعیین شده بفروش می‌گذارد.
حد ضرر با هدف جلوگیری از ضرر بیشتر تعیین می‌شود و ممکن است در طول معامله جابه‌جا شود. در بعضی از معاملات با از دست دادن بخشی از سرمایه و در بعضی دیگر با از دست دادن بخشی از سود معامله، حد ضرر فعال می‌شود.
حد ضرر یکی از اصلی‌ترین ابزارهای معاملاتی معامله‌گران کوتاه و میان مدت است، اما سرمایه‌گذاران بلند مدت و هودلرها هم از حد ضرر در جهت افزایش سود و کاهش ریسک معاملات خود استفاده می‌کنند.
پیشنهاد می‌شود مقاله روانشناسی معامله‌گری در بازار رمزارزها را مطالعه کنید.
مثال برای تعیین استاپ لاس
تصور کنید بیت کوین در قیمت ۴۰ هزار است، شما طبق تحلیلی که انجام داده‌اید به این نتیجه می‌رسید که درحال حاضر موقعیت خوبی برای خرید بوده و هدف این معامله‌ی خرید ۵۰ هزار است. از طرفی هیچ تحلیلی قطعی نبوده و ممکن است قیمت در خلاف جهت حرکت کند.
طبق تحلیل خود نتیجه‌گیری می‌کنید که اگر بیت کوین به سطح ۳۵ هزار برسد نشان می‌دهد تحلیل شما غلط بوده، پس حد ضرر شما قیمت ۳۵ هزار است. از آنجایی که نوسانات در بازار ارزدیجیتال بالا بوده، ممکن است قیمت به استاپ لاس شما رسیده و سپس در جهت تحلیل شما حرکت کند.
پس استاپ لاس کمی از سطح قیمتی تعیین شده، پایین‌تر قرارداده می‌شود تا از نوسانات بازار دور باشد. برای مثال، بجای ۳۵ هزار دلار، استاپ لاس معامله ۳۴۷۰۰ دلار در نظر گرفته شده و یک سفارش فروش برای آن ثبت می‌شود تا در صورت رسیدن قیمت به این عدد، یک سفارش فروش اتوماتیک ثبت شود.
حد ضرر بر اساس تحلیل نه حدس و گمان!
نکته‌ی بسیار مهم در مورد استاپ لاس، این است که نمی‌توان بصورت حدسی و مقدار ریسک قابل تحمل در معامله آن را تعیین کرد. استاپ لاس بر اساس تحلیل و در اکثر مواقع طبق تحلیل تکنیکال و استراتژی‌های متفاوتی مثل پرایس اکشن، فیبوناچی، RSI و.. تعیین می‌شود.
ممکن است شما در معامله‌ای باشید که در سود است، باید توانایی مدیریت این سود را داشته باشید. ممکن است در معامله‌ای ضررده باشید پس باید توانایی کنترل این ضرر را داشته باشید. مدیریت این گونه از معاملات با کمک حد ضرر انجام می‌شود، آن هم حد ضرری که بر اساس شرایط و تحلیل بازار تعیین شده باشد.
واضح است که گاهی اوقات قوی‌ترین و موشکافانه‌ترین تحلیل‌ها نیز دچار خطا می‌شود و در معامله‌گری هیچ چیز صد درصدی نیست . عاملی که باعث ثبات در معامله می‌شود و تفاوت یک معامله‌گر اماتور و حرفه‌ای را نشان می‌دهد در واقع مدیریت سرمایه و ریسک است که در نهایت با کمک ابزارهایی مانند استاپ لاس در معامله پیاده می‌شود.
در بعضی مواقع استاپ لاس در معامله توسط معامله‌گر، کوچک گرفته می‌شود یعنی نزدیک به نقطه ورود است و بازار با یک نوسان کوچک به آن رسیده و دوباره در جهت معامله حرکت می‌کند.
این اتفاق توسط سرمایه‌گذاران بزرگ و بازارسازها، با هدف فعال کردن استاپ لاس معامله‌گران و استفاده از کارمزد معاملات، ضرر و لیکویید شدن معاملات انجام می‌شوند. در بعضی از مواقع استاپ لاس بسیار بزرگ گرفته می‌شود که این نیز به دلیل بالا بردن ریسک معامله کار صحیحی نیست.
استاپ لاس طبق استراتژی و ترید پلنی تعیین می‌شود که از قبل، معامله‌گر برای خود تنظیم کرده است که معمولا با استفاده از ابزارهای تکنیکال محاسبه می‌شود. حد ضرر همیشه کمی پایین‌تر از آن سطحی که محاسبه شده ثبت می‌شود تا شکار استاپ‌هانت‌های بازارسازها نشود.
اصول مهم برای تعیین حد ضرر
استاپ لاس بر اساس دو عامل مشخص می‌شود:
- استاپ لاس باید در سطحی تعیین شود که اثبات کند نقطه ورود به معامله اشتباه بوده است.
- استاپ لاس نیازمند یک نرخ پیروزی (WinRate) قابل قبول در تاریخچه معاملات است که به استراتژی معاملاتی هر فرد مربوط می‌شود.
برای پیدا کردن روش تعیین استاپ لاس و بهینه کردن آن باید چندین مرحله مهم معاملاتی را از ابتدا با هم دیگر بررسی کنیم:
یک. استراتژی معاملاتی داشته باشید
مهم‌ترین راهنمای یک معامله‌گر، استراتژی یا پلن معاملاتی است که در ابتدای شروع به کار و انجام معاملات، آن را تنظیم و تهیه کرده و بر طبق آن عمل می‌کند. در استراتژي معاملاتی، یکی از مواردی که ذکر می‌شود روش تعیین حد ضرر است که باید پس از پیدا کردن و ثبت در پلن معاملاتی، به آن وفادار بود و بر طبق آن روش عمل کرد.
دو. استراتژی معاملاتی را بسنجید و بهتر کنید
پس از انجام یک دوره معاملاتی آزمایشی با استراتژی معاملاتی مورد نظر، حالا وقت آن است که از تاریخچه معاملاتی خود اصطلاحا یک بک تست بگیرید و آن‌ها را تحلیل کنید. ببینید چطور می‌توانید استراتژی خود را بهتر کنید؟
آیا روشی که حد ضرر را تعیین می‌کنید مناسب است؟ چطور میتوان حد ضرر خود را بهینه‌تر کرد؟ کدام تایم فریم‌ها یا کدام ارزها در ترکیب با استراتژی شما نتایج بهتری را رقم می‌زنند؟ این پرسش‌ها و پاسخ دادن به آن‌ها در بهتر شدن استراتژی معاملاتی شما نقش مهمی ایفا می‌کند.
سه. شروع کنید
پس از آنکه یک استراتژی طرح کردید و در اکانت آزمایشی یا دمو مورد آزمایش قرارداده، نتایج را بررسی کرده و بر طبق آن استراتژی خود را آپدیت کردید، حال وقت آن است که شروع به معاملات جدی با پول واقعی کنید. فراموش نکنید که این چرخه ۳ مرحله‌ای در ادامه نیز باید بر روی استراتژی شما پیاده شود تا رفته رفته درصد پیروزی معاملات شما بالاتر رفته و با رشد و پیشرفت بازار هم جهت شوید.
خطاهای رایج در انتخاب حد ضرر
تعیین اشتباه استاپ لاس یا عدم تعیین آن ممکن است سود معامله‌گر را از بین ببرد یا ضرر بسیار زیادی به او تحمیل کند. بهتر است قبل از اینکه خودمان اشتباهاتی که در گذشته انجام شده‌اند را تکرار کنیم، با مطالعه و بررسی آن‌ها از تکرار دوباره آن‌ها اجتناب کنیم. در این مطلب چند خطای رایج معامله‌گری مربوط به استاپ لاس را بررسی می‌کنیم.
انتخاب حریصانه
حرص و طمع احساساتی هستند که معامله‌گران را در موارد بسیاری دچار اشتباه می‌کنند و در انتخاب استاپ لاس نیز معامله‌گران را در چالش قرار می‌دهند. در بعضی از موارد معامله‌گران، استاپ لاس را نزدیک به نقطه ورود خود تعیین می‌کنند تا سرمایه خود را از دست ندهند.
از سوی دیگر این اتفاق باعث می‌شود در بازارهای نوسانی مثل بازار ارزهای دیجیتال، قیمت به سرعت به استاپ لاس برخورد کرده و معامله با ضرر بسته شود. در مجموع با توجه به تعداد بالای معاملاتی که به دلیل استاپ لاس کوچک با ضرر بسته می‌شوند، معامله‌گر ضرر زیادی را متحمل شود. استفاده از استراتژی و عمل بر طبق آن از رخ دادن این مورد جلوگیری می‌کند.
معاملات با حجم نامناسب
اگر سرمایه کمی در بازار برای معاملات دارید، هیچ مشکلی نیست. فقط سعی کنید معاملات خود را هم با حجم کمی باز کنید تا بتوانید استاپ لاس منطقی‌تری برای معاملات قرار دهید. در این جا مدیریت ریسک و سرمایه بشدت به کار می‌آید.
شما میزان ریسک هر معامله را باید در استراتژي خود تعیین کنید. برای مثال، وقتی در هر معامله ۳٪ قابلیت تحمل ضرر داشته باشید، می‌توانید با انجام محاسبات و تعیین استاپ لاس بر طبق ابزارهای تکنیکال، استاپ لاس را بصورت منطقی‌تری برای معاملات خود تعیین کنید.
نداشتن استراتژی برای حد ضرر
در بخش‌های مختلف این مقاله به این موضوع ذکر کردیم ولی این بحث آنقدر از اهمیت بالایی برخوردار است که نیاز به ذکر آن در یک مطلب جدا نیز حس می‌شود. داشتن استراتژی و بررسی مداوم و آپدیت آن، از این حیث مهم است که باعث می‌شود معامله‌گر احساسی عمل نکرده و استاپ لاس‌های خود را به صورت منطقی قراردهد تا در مجموع معاملات به سود دهی برسد.
چند روش معتبر برای تعیین استاپ لاس
حد ضرر با روش‌های متفاوتی تعیین و اندازه گیری می‌شود که در اکثر موارد از ترکیب با استراتژی‌های تحلیل تکنیکال و مدیریت سرمایه و ریسک است. در ادامه چند مورد از محبوب‌ترین روش‌های تعیین استاپ لاس را بررسی می‌کنیم.
تنظیم حد ضرر بر اساس بخشی از سرمایه
ساده‌ترین روش تعیین حد ضرر با استفاده از میزان ریسک قابل پذیرش در هر معامله است. برای مثال معامله‌گری حاضر به پذیرش ریسک ٪۱۰ درصدی در معاملات خود است اما معامله‌گر دیگری تنها ۲٪ ریسک در هر معامله قبول می‌کند. انتخاب درصد ریسک در هر معامله، باید با توجه به ریسک‌پذیری فرد و مدیریت سرمایه و ریسکی که در پلن معاملاتی خود ثبت کرده انجام شود.
این روش به دلیل عدم استفاده از تحلیل تکنیکال و تعیین حد ضرر با توجه به الگوهای موجود در بازار، روش بهینه شده‌ای برای تعیین حد ضرر نیست. بهتر است که مدیریت سرمایه و ریسک در کنار تحلیل تکنیکال، به تعیین حد ضرر کمک کنند.
تنظیم حد ضرر براساس آخرین سقف و کف قیمت
این روش تا حدی مربوط به استراتژی پرایس اکشن می‌شود و یکی از ساده‌ترین و در عین حال کاربردی‌ترین روش‌های تعیین استاپ لاس است. میتوان با استفاده از سقف یا کف قبلی، قیمت مناسب را پیدا کرده و کمی بالاتر یا پایین‌تر (بسته به خرید یا فروش بودن پوزیشن) استاپ لاس را قرار می‌دهیم تا از خطر استاپ هانت تا حدی در امان بماند. در تصاویر زیر مثالی با استفاده از این روش، در بازکردن پوزیشن خرید (Long) مشاهده می‌کنید.
این روش از این حیث که به ما حد ضرر کوچکی برای معاملات و در نتیجه ضرر کمتری در معامله ارائه می‌دهد، مناسب است اما به دلیل نزدیک بودن حد ضرر به نقطه ورود، احتمال برخورد قیمت به حد ضرر خیلی بالاست و ممکن است که معاملات در مجموع درصد موفقیت بالایی نداشته باشند.
تعیین استاپ لاس با استفاده از سقف و کف‌های پیشین قیمت
تفاوت این روش با روش قبلی این است که با توجه به انتخاب سقف و کف‌های قدیمی‌تر و فاصله بیشتر با نقطه ورود، احتمال برخورد قیمت با حد ضرر کمتر بوده و معاملات درصد موفقیت بالاتری خواهند داشت اما از طرفی حد ضرر بزرگ‌تر بوده و ریسک معاملات بالاتر می‌رود که با استفاده از مدیریت ریسک میتوان آن را کنترل کرد. در تصویر زیر یک مثال پوزیشن خرید با استفاده از این روش را می‌بینید.
تعیین حد ضرر با استفاده از میانگین متحرک (MA)
در استراتژی‌هایی که در آن از میانگین‌های متحرک به‌عنوان حمایت و مقاومت استفاده می‌شود، نقاط ورود، حد سود و حد ضرر نیز با توجه به میانگین‌های متحرک انتخاب می‌شوند. در این روش میتوان از تایم فریم‌های متفاوت و میانگین‌های متحرک متفاوت و معروف با دوره ۲۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ استفاده کرده و بهینه‌ترین استراتژی معاملاتی مخصوص به خود را پیدا کرد.
از آنجایی که میانگین‌های متحرک داینامیک هستند و مدام در حال تغییرند، در این روش شما با حد ضرر شناور (Trailing Stoploss) رو به رو هستید که در واقع حد ضرر ثابتی نیست و در طول زمان، در حال تغییر است.
برای آشنایی با طرز استفاده از اندیکاتور میانگین متحرک، این مطلب را مطالعه کنید.
تعیین استاپ لاس با استفاده از سطوح حمایت و مقاومت کلیدی
این روش تعیین حد ضرر، بسیار شبیه به استراتژی پرایس اکشن برای دریافت نقاط ورود، حد سود و حد ضرر است. میتوان با استفاده از سطوح حمایت و مقاومت کلیدی، سطوح مناسبی برای حدضرر، از لحاظ درصد موفقیت معاملات به دست آورد اما نکته‌ی مهم این است که این سطوح دقیق نبوده و ممکن است قیمت تحت نوسان، به آن برخورد کند.
در نتیجه باید مقداری فاصله بین حد ضرر و سطوح حمایت مقاومت باشد تا از برخورد سریع قیمت با حد ضرر جلوگیری کند. سطوحی که برخورد قیمت به آن‌ها زیاد بوده و سطوح روانی قیمت که اعداد گرد شده‌ای دارند، جزو کلیدی ترین سطوح حمایت و مقاومت در این استراتژی، برای تعیین حد ضرر می‌باشند.
آموزش سفارش‌گذاری استاپ لاس
در اسپات تریدینگ به ۴ روش Limit ،Stop-Limit ،Market و OCO میتوان سفارش‌گذاری کرد که در مقاله مربوط به اسپات تریدینگ به صورت مفصل به آن پرداختیم. برای تعیین حد ضرر نیاز به استفاده از سفارش‌گذاری Stop-Limit داریم. در این نوع سفارش‌گذاری از یک شرط از پیش تعیین شده، برای فروش دارایی در حد ضرر استفاده می‌کنیم.
برای مثال، تصور کنید که شما بیت کوین را در قیمت ۵۰ هزار خریداری کرده‌اید و با توجه به تحلیل خود انتظار دارید که قیمت به سطح ۶۰ هزار برسد. در صورتی که قیمت در خلاف تحلیل حرکت کرده و به زیر ۴۸ هزار دلار برسد، پس تحلیل شما اشتباه بوده و این سطح محدوده مناسبی برای حد ضرر شما است.
در این صورت طبق تصویر یک سفارش Stop-Limit ثبت می‌شود. در قسمت Stop که در واقع شرط معامله است عدد ۴۸ هزار ثبت می‌شود، درقسمت Limit عددی پایین‌تر از سطح حد ضرر در نظر گرفته می‌شود مثلا ۴۷۹۰۰. با توجه به سفارش زیر، در صورتی که قیمت به سطح ۴۸ هزار برسد یک سفارش فروش در قیمت ۴۷۹۰۰ برای دارایی‌های شما ثبت می‌شود.
جمع بندی
حد ضرر یکی از مهم‌ترین ابزارهای معامله‌گران برای کوتاه کردن ضررها و ذخیره سود معاملات است. با استفاده از تحلیل تکنیکال و مدیریت سرمایه و ریسک، همانطور که در این مقاله مطالعه کردیم، میتوان روش‌های متفاوتی از تعیین حد ضرر را در نظر گرفت و در ادامه با بهبود آن به درصد موفقیت بالاتری در معاملات رسید.
منبع: Investopedia, Binance Academy