فهرست مطالب
آربیتراژ ارز دیجیتال (Crypto Arbitrage) روشی است که کاربران برای کسب سریع سود، از اختلاف قیمت میان صرافی‌های گوناگون استفاده می‌کنند. ممکن است قیمت یک ارز در یک صرافی بالاتر و در دیگری پایین‌تر باشد. معامله‌گران می‌توانند به سرعت یک ارز را در قیمت پایین خریداری کرده و با قیمت بیشتری بفروشند و بدین شکل با آربیتراژ کردن اختلاف قیمت‌ها کسب سود کنند.
این کار به همین راحتی که به نظر می‌آید نیست. انجام معامله آربیتراژ، روش‌ها و ریسک‌های زیادی دارد. در این مطلب به تمام جنبه‌های آربیتراژ ارز دیجیتال می‌پردازیم، از خطرهایی که باید نسبت به آنها آگاه باشید گرفته تا نحوه بهره‌مندی از فرصت‌های آربیتراژی که برایتان پیش می‌آید!
برای آشنایی با بازی‌های بلاکچینی و نحوه کسب درآمد از آنها، پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را مطالعه کنید.
آربیتراژ ارز دیجیتال چیست؟
آربیتراژ مدت‌ها پیش از ظهور بازار ارزهای دیجیتال، تکیه‌گاه بازارهای مالی سنتی بوده است، اما اکنون به نظر می‌رسد حرف و حدیث‌ها درباره پتانسیل آربیتراژ در دنیای کریپتو بیشتر است. این موضوع احتمالا به علت معروف بودن بازار کریپتو به داشتن نوسانات زیاد نسبت به دیگر بازارهای مالی باشد. یعنی قیمت دارایی‌های کریپتو در یک بازه زمانی مشخص تمایل به انحرافات قابل‌توجهی دارند. از آنجایی که رمزارزها 24 ساعته در صدها صرافی معامله می‌شوند، معامله‌گران آربیتراژ فرصت‌های بسیار بیشتری برای یافتن اختلاف قیمت‌های سودده دارند.
تمام کاری که یک معامله‌گر بایستی انجام دهد این است که اختلاف قیمت یک ارز دیجیتال را در دو یا چند صرافی شناسایی کرده و چند تراکنش انجام دهد تا سود این اختلاف را از آن خود کند. به عنوان مثال، فرض کنید قیمت بیت‌کوین در صرافی کوین‌بیس (Coinbase) 60,000 دلار و در صرافی کراکن (Kraken) 60,200 دلار است. در این سناریو معامله‌گران آربیتراژ ارز دیجیتال این اختلاف قیمت را رصد کرده و با خرید بیت‌کوین در کوین‌بیس و فروش در کراکن 200 دلار به جیب می‌زنند. این یک نمونه ساده از معامله آربیتراژ ارز دیجیتال است.
انواع آربیتراژ ارز دیجیتال
آربیتراژ فاصله‌ای (Spatial Arbitrage)
آربیتراژ فاصله‌ای روش استاندارد و معمول است که در آن معامله‌گران فرصت آربیتراژ را در صرافی‌های گوناگون شناسایی می‌کنند. در این موقعیت قیمت ارز در یک صرافی بالاتر و در یک صرافی پایین‌تر است. معامله‌گران می‌توانند ارز را از صرافی “الف” خریداری کرده، به صرافی “ب” فرستاده، بفروشند و همان لحظه سود کسب کنند.
فرض کنید صرافی “الف” بیت‌کوین را 9700 دلار می‌فروشد و صرافی “ب” بیت‌کوین را 10,000 دلار خریداری می‌کند. در این سناریو به طور واضح فرصت آربیتراژ برای اختلاف قیمت 300 دلاری وجود دارد. اگر کسی بخواهد از صرافی “الف” بیت‌کوین زیادی بخرد، سود خوبی به دست خواهد آورد. این سود برای هر بیت‌کوین خریداری شده معادل 300 دلار خواهد بود. این یک روش ایمن است که افراد می‌توانند از آن سودهای بزرگ کسب کنند. فاکتورهای بسیار زیاد دیگری نیز در این میان وجود دارند که در ادامه بدان می‌پردازیم.
آربیتراژ مثلثی (Triangular Arbitrage)
این نوع آربیتراژ ارز دیجیتال به فرایند انتقال سرمایه به سه دارایی دیجیتال – یا بیشتر – در یک صرافی واحد برای کسب سود از اختلاف قیمت یک یا دو ارز گفته می‌شود. به عنوان مثال یک معامله‌گر می‌تواند یک لوپ معامله ایجاد کند که با بیت‌کوین شروع و به بیت‌کوین ختم می‌شود. معامله‌گر می‌تواند ابتدا بیت‌کوین را به اتر و سپس اتر را به لایت‌کوین تبدیل کرده و در نهایت لایت‌کوین را مجددا به بیت‌کوین تبدیل کند. در این مثال معامله‌گر سرمایه خود را میان سه جفت معاملاتی تقسیم کرده است: BTC/ETH -> ETH/LTC -> LTC/BTC.
در صورتی که میان هر یک از قیمت‌های این سه جفت اختلافی وجود داشته باشد معامله‌گر در نهایت بیت‌کوین بیشتری نسبت به زمان شروع معامله خواهد داشت. در این روش تمام تراکنش‌ها در یک صرافی صورت می‌گیرد. به همین دلیل نیاز نیست معامله‌گر سرمایه خود را در صرافی‌های متعدد واریز و برداشت کند.
آربیتراژ فرامرزی (Cross-border Arbitrage)
به علت وجود قوانین مختلف، فاکتورهای اقتصادی و اختلاف قیمت‌ها وجود فرصت‌های آربیتراژ در جفت‌های معاملاتی مختلف از شانس خوبی برخوردار است. به عنوان مثال BTC/USD و BTC/BRL (دلار برزیل). همچنین صرافی‌های برخی کشورها ممکن است مختص همان کشور بوده و خارجی‌ها قادر به معامله در آنها نباشند. از این رو چون دیگر سرمایه‌گذاران نمی‌توانند خودشان به نرخ‌های بازار دسترسی داشته باشند قیمت در این صرافی‌ها ممکن است بالاتر باشد.
آربیتراژ غیرمتمرکز (Decentralized Arbitrage)
این نوع آربیتراژ ارز دیجیتال در صرافی‌های غیرمتمرکز رواج دارد. این صرافی‌ها، قیمت جفت ارزهای معاملاتی را با کمک برنامه‌های غیرمتمرکز و خودکاری به نام قراردادهای هوشمند بدست می‌آورند. در صورتی که قیمت جفت ارزهای معاملاتی نسبت به قیمت اسپات آنها تفاوت بسیاری داشته باشد، معامله‌گران آربیتراژ ارز دیجیتال می‌توانند به سرعت وارد شده و معامله کراس انجام دهند.
چرا آربیتراژ ارز دیجیتال کم ریسک است؟
ممکن است متوجه شده باشید که معامله‌گران آربیتراژ ارز دیجیتال، برخلاف معامله‌گران روزانه نیازی به پیش‌بینی قیمت آینده بیت‌کوین ندارند و برای کسب سود وارد معاملات طولانی‌مدت نمی‌شوند. معامله‌گران با شناسایی فرصت‌های آربیتراژ و سرمایه‌گذاری روی آنها برای کسب سود ثابت، لزوما نیازی به تحلیل احساسات بازار یا اتکا به دیگر استراتژی‌های پیش‌بینی قیمت ندارند. همچنین معامله‌گران بسته به منابع در دسترس، امکان ورود و خروج از یک معامله آربیتراژ را ظرف چند ثانیه یا دقیقه خواهند داشت.
با در نظر گرفتن مواردی که گفته شد می‌توان نتیجه گرفت که:
- ریسک معاملات آربیتراژ ارز دیجیتال در مقایسه با دیگر استراتژی‌های معاملاتی نسبتا پایین‌تر است، زیرا این استراتژی عموما نیازی به تحلیل‌های پیش‌بینی قیمت ندارد.
- معاملات معامله‌گران آربیتراژ نهایتا چند دقیقه به طول می‌انجامد، از این رو ریسک معامله به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
گرچه این بدان معنا نیست که معامله‌گران آربیتراژ ارز دیجیتال در معرض هیچگونه ریسکی نیستند.
ریسک‌های آربیتراژ ارز دیجیتال
امکان سوددهی یک آربیتراژ را فاکتورهای مشخصی تعیین می‌کنند. ماهیت کم‌خطر بودن فرصت‌های آربیتراژ ارز دیجیتال بر سوددهی آنها تاثیرگذار است؛ ریسک کمتر به سود کمتر متمایل است. به همین دلیل است که معامله‌گران آربیتراژ برای کسب سودهای بزرگ بایستی حجم معاملات خود را بالا ببرند. به علاوه معاملات آربیتراژ ارز دیجیتال رایگان نیستند.
کارمزدها
به خاطر داشته باشید که معامله در دو صرافی می‌تواند مشمول کارمزدهای برداشت، واریز و معامله شود. مجموع این کارمزدها ممکن است سود شما را ببلعد. بیایید فرض کنیم کارمزد برداشت صرافی کوین‌بیس، کارمزد واریز صرافی کراکن و کارمزد معاملاتی کراکن 2 درصد به هزینه‌ها اضافه می‌کنند. مجموع هزینه انجام این معامله به صورت زیر محاسبه می‌شود:
$45,000+ (2%* $45,000) = $45,900
به بیان دیگر این معامله‌گر باید ضرر کرده باشد، زیرا سود بالقوه آن فقط 200 دلار است. معامله‌گران برای آنکه ریسک ضرر بخاطر کارمزدهای گزاف را کم کنند، می‌توانند فعالیت خود را به صرافی‌هایی که کارمزد رقابتی دارند، محدود کنند. آنها همچنین می‌توانند سرمایه خود را در صرافی‌های متعدد واریز کرده و برای بهره‌مندی از اختلاف قیمت‌های بازار سبدهای خود را مجددا سازماندهی کنند.
به عنوان مثال فرض کنید شخصی متوجه اختلاف قیمت بیت‌کوین در صرافی کوین‌بیس و کراکن شده و تصمیم می‌گیرد تمام پول خود را وارد کند. این شخص از پیش در کوین‌بیس، تتر و در کراکن 1 بیت‌کوین دارد. بنابراین تمام کاری که باید انجام دهد این است که 1 بیت‌کوین خود را در کراکن 45,200 دلار فروخته و در کوین‌بیس 1 بیت‌کوین به قیمت 45,000 دلار خریداری کند.
او در انتهای این معامله همچنان 200 دلار سود خود را کرده، اما کارمزدی بابت واریز و برداشت نپرداخته است. در این روش تنها کارمزدی که شخص بایستی بدان فکر کند، کارمزد معاملات است. البته بهتر است توجه داشته باشید که کارمزد معاملات برای معاملات با حجم بالا نسبتا کم است.
زمان‌بندی
آربیتراژ ارز دیجیتال یک استراتژی حساس به زمان است. از آنجایی که معامله‌گران زیادی روی یک فرصت آربیتراژ سرمایه‌گذاری می‌کنند، اختلاف قیمت میان دو صرافی کم‌کم از میان می‌رود. بیاید برای نمونه تفاوت سودآوری علی و رضا را که در نتیجه اختلاف در زمان معامله حاصل شده بررسی کنیم. در این سناریو علی اولین نفریست که فرصت آربیتراژ را شناسایی و روی آن سرمایه‌گذاری کرده است. پس از او رضا نیز همین کار را کرده است.
زمانی که علی بیت‌کوین را در کوین‌بیس 45,000 دلار می‌خرد و در کراکن 45,020 دلار می‌فروشد، رضا ممکن است نتواند دقیقا روی همین قیمت معامله کند. رضا به دلیل ماهیت رقابتی بازار ممکن است بیت‌کوین را در کوین‌بیس 45,005 دلار خریده و در کراکن 45,015 دلار به فروش برساند. همگرایی قیمت بیت‌کوین در صرافی کوین‌بیس و کراکن تا زمانی که هیچ اختلاف قیمتی میان این دو وجود نداشته باشد ادامه خواهد یافت.
در ادامه به بیان فاکتورهایی می‌پردازیم که می‌توانند بر زمان انجام معاملات آربیتراژ ارز دیجیتال تاثیر نامطلوب بگذارند:
سرعت تراکنش بلاکچین
از آنجایی که ممکن است شما بخواهید معاملات خارج از صرافی انجام دهید، زمان تایید این انتقالات در بلاکچین می‌تواند بر بازده استراتژی معامله آربیتراژتان تاثیر بگذارد. برای مثال تایید تراکنش‌ها در بلاکچین بیت‌کوین 10 دقیقه تا 1 ساعت زمان می‌برد. در این زمان بازار ممکن است کاملا تغییر مسیر دهد. به همین دلیل معامله‌گران آربیتراژ ارز دیجیتال بایستی به بلاکچین‌هایی با سرعت بالا و یا آن‌هایی که احتمال تراکم شبکه ندارند، روی آورند.
بررسی‌های مربوط به ضدپولشویی در صرافی‌ها
صرافی‌ها معمولا جابجایی مبالغ بالا را مورد بررسی قانون مبارزه با پولشویی (AML) قرار می‌دهند. این بررسی‌ها در برخی موارد ممکن است هفته‌ها طول بکشد. از این رو پیش از آنکه معاملات خارج صرافی انجام دهید، در نظر داشته باشید که صرافی‌ها مایل به انجام بررسی‌های اضافه نیز هستند.
آفلاین شدن سرورهای صرافی
از دسترس خارج شدن (آفلاین شدن) صرافی‌ها مورد عجیبی نیست. در برخی موارد صرافی‌ها ممکن است حتی برداشت و واریز برخی ارزهای دیجیتال بخصوص را به هر دلیلی محدود کنند. وقتی چنین اتفاقی می‌افتد، احتمال حساب کردن روی فرصت‌های آربیتراژ ارز دیجیتال بلافاصله از بین می‌رود.
امنیت
از آنجایی که معامله‌گران آربیتراژ باید سرمایه زیادی را در کیف‌پول صرافی‌ها واریز کنند، ممکن است در معرض ریسک‌های امنیتی مانند هک صرافی و اگزیت اسکم (Exit scam) قرار بگیرند. اگزیت اسکم‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که یک شرکت فعالیت خود را به طور ناگهانی متوقف کرده و با پول کاربران خود فرار می‌کند. از این رو توصیه می‌شود سریعا از آنها خارج شده و با صرافی‌های شناخته شده کار کنید.
نتیجه‌گیری
آربیتراژ در تمام بازارهای سرمایه، از سهام گرفته تا اوراق قرضه و به طور کلی، هر جایی که یک کالای مشابه به قیمت‌های مختلف در مکان‌های متفاوت معامله می‌شود، وجود دارد. از آنجایی که رمزارزها، دارایی دیجیتال بوده و به دارایی پشتیبان دیگری متکی نیستند، ارزش‌گذاری آنها سخت‌تر است.
قیمت‌گذاری ارزهای دیجیتال، مشابه قیمت‌گذاری‌های معمول سهام و اوراق قرضه را که به عملکرد شرکت، شهر یا کشور بستگی دارند، نیست. رمزارزها پیچیده هستند و استراتژی آربیتراژ می‌تواند حتی پیچیده‌تر از آن هم باشد. اما تمرین کردن آن هیچ ایرادی ندارد و می‌تواند در عین داشتن ریسک بالا، پاداش بیشتر نیز به ارمغان آورد.
در این استراتژی نیز مانند هر استراتژی سرمایه‌گذاری دیگر، سرمایه‌گذاران بایستی هنگام بررسی آربیتراژ ارز دیجیتال، خودشان نیز تحقیق‌های لازم را انجام دهند؛ از جمله آنکه به دنبال رمزارزهای مختلف، کمتر شناخته‌شده و نرم‌افزارهای در دسترس برای دنبال کردن قیمت لحظه‌ای در صرافی‌ها بگردند.
منبع: coindesk , coincompanion